آیات افک: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیات افک''' ([[سوره نور]]:۱۱-۲۶) به تهمت‌زدن گروهی از مردم به یکی از [[مسلمانان]] و تقبیح مردم را به دلیل اتهام واردکردن و دامن زدن به شایعات پرداخته است.  

بر اساس نظر بیشتر مفسران شیعه، [[شأن نزول]] آیات افک، اتهام [[عایشه (همسر پیامبر)|عائشه]] به [[ماریه قبطیه]] و دفاع [[قرآن]] از ماریه بوده است؛ اما مفسران اهل سنت، شخص متهم شده توسط [[منافقان]] را عایشه همسر پیامبر(ص) می‌دانند.  

 

این واقعه در [[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم هجری]] در [[مدینه]] به وقوع پیوست.

برای آیات افک دو شأن نزول ذکر شده است:

# تهمت به [[عایشه دختر ابوبکر|عایشه]] از سوی کسانی که [[منافق]] خوانده شده‌اند، پس از بازگشت [[مسلمانان]] از [[غزوه بنی مصطلق|غزوه بنی مُصطَلِق]].<ref>ابن هشام، سیرة النبویة، دار المعرفة، ج۲، ص۲۹۷-۳۰۲؛ واقدی، المغازی، ۱۴۱۴ق، ص۴۲۶-۴۳۵.</ref> این [[شأن نزول]] از سوی [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، مورخ شیعه، [[علامه طباطبایی]] و [[ناصر مکارم شیرازی]]، از مفسران شیعه، مورد نقد قرار گرفته است.<ref>العاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ۱۳۶۷ش، ج۱۲، ص۷۷-۷۸، ص۸۱ و ۹۷؛ علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۵، ص۱۰۱-۱۰۶؛ مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۰و۴۱.</ref>

# تهمت به [[ماریه قبطیه]] توسط [[عایشه]].<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۹۹؛ یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ۱۴۲۳ق، ج۳، ص۳۵۰؛ عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۴۲۶ق، ج۱۲، ص۳۲۰، ۳۲۶.</ref> این شأن نزول از سوی [[جعفر سبحانی]]، متکلم و مورخ شیعه و همچنین ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید و مفسر شیعه، نادرست تلقی شده است.<ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۴ش، ص۶۶۶؛ حسینیان مقدم، «بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک»، ۱۳۸۴ش، ص۱۷۲؛ مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۱.</ref>

چنانکه جعفر سبحانی در کتاب [[فروغ ابدیت]] آورده است، محدثان و مفسران اهل سنت، شأن نزول آیه را تهمت به عایشه از سوی [[منافقان]] دانسته‌اند.<ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۴ش، ص۶۶۰.</ref> بر همین اساس، علامه طباطبایی ضمن بیان اینکه اهل سنت شأن نزول اول و شیعیان شأن نزول دوم را ترجیح داده‌اند، هر دو شأن نزول را دچار معضلاتی دانسته است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۵، ص۸۹.</ref> با این حال برخی علمای شیعه از جمله [[شیخ طوسی]] در [[تفسیر تبیان]]، [[فضل بن حسن طبرسی]] در [[مجمع البیان]] و [[ابوالفتوح رازی]] در [[روض الجنان]] نیز با اهل سنت هم‌نظرند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۷، ص۴۰۸ و ۴۱۵-۴۱۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۲۰۵-۲۰۷؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۳۷۱ش، ص۱۱۲ و ۱۱۴-۱۱۵.</ref>

* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت،‌ دارالمعرفة، بی‌تا.

* حسینیان مقدم، حسین، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/5181/170 بررسی تفسیری تاریخی حادثه افک]»، مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره ۷، پاییز ۱۳۸۴.