پرش به محتوا

نهم ربیع‌الاول: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ویرایش جزیی
جز (تمیزکاری)
جز (ویرایش جزیی)
خط ۱: خط ۱:
'''روز نُهُم رَبیع‌ُالاول''' روز آغاز [[امامت]] [[امام زمان(عج)]] است. بنابر نقلی در [[۹ ربیع‌الاول|این روز]]، [[عمر بن سعد]] از قاتلان [[امام حسین(ع)]] کشته‌ شد. گاه در این روز محافلی به نام‌های، '''عیدُ الزهرا''' و '''فرحةُ الزهراء'''، به عنوان روز قتل خلیفه دوم [[عمر بن خطاب]] برگزار می‌شود. براساس گزارش‌های تاریخی، خلیفه دوم در  [[۲۷ ذی‌الحجه]] به‌دست [[ابولؤلؤ]]، ضربت خورد و سه روز بعد کشته شد. [[مرجع تقلید]] و عالمان دینی [[شیعه]]، برپایی مجالسی را که در آن اهانت به مقدسات و بزرگان دینی [[اهل سنت]] می‌شود، جایز نمی‌دانند.
'''روز نُهُم رَبیع‌ُالاول''' روز آغاز [[امامت]] [[امام زمان(عج)]] است. بنابر نقلی در [[۹ ربیع‌الاول|این روز]]، [[عمر بن سعد]] از قاتلان [[امام حسین(ع)]] کشته‌ شد. گاه در این روز محافلی به نام‌های، '''عیدُ الزهرا''' و '''فرحةُ الزهراء'''، به عنوان روز قتل خلیفه دوم [[عمر بن خطاب]] برگزار می‌شود. براساس گزارش‌های تاریخی، خلیفه دوم در  [[۲۷ ذی‌الحجه]] به‌دست [[ابولؤلؤ]]، ضربت خورد و سه روز بعد کشته شد. [[مرجع تقلید]] و عالمان دینی [[شیعه]]، برپایی مجالسی را که در آن اهانت به مقدسات و بزرگان دینی [[اهل سنت]] می‌شود، جایز نمی‌دانند.


==آغاز امامت امام زمان(عج)==
== وقایع ==
در [[۸ ربیع‌الاول]]، [[امام حسن عسکری(ع)]] توسط [[معتمد عباسی|معتمد]] ([[خلافت|خلیفه]] [[بنی عباس|عباسیان]]) به [[شهادت]] رسید و پسرش [[امام مهدی(عج)]] به [[امامت]] رسید.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ص۵۱۰.</ref> روز نهم ربیع‌الاول برای [[شیعه|شیعیان]] به عنوان روز آغاز امامت امام مهدی(عج) عید دانسته شده و مراسم و جشن‌هایی در این روز برگزار می‌شود.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/909175 صادقی کاشانی، «نهم ربیع، روز امامت و مهدویت»]</ref>
*'''غاز امامت امام زمان(عج)''': روز نهم ربیع‌الاول برای [[شیعه|شیعیان]] به عنوان روز آغاز امامت امام مهدی(عج) عید دانسته شده است.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/909175 صادقی کاشانی، «نهم ربیع، روز امامت و مهدویت»]</ref> چرا که در [[۸ ربیع‌الاول]]، [[امام حسن عسکری(ع)]] توسط [[معتمد عباسی|معتمد]] ([[خلافت|خلیفه]] [[بنی عباس|عباسیان]]) به [[شهادت]] رسید و پس از او پسرش [[امام مهدی(عج)]] به [[امامت]] رسید.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ص۵۱۰.</ref>
 
*'''قتل عمر بن سعد''': به گفته [[علامه مجلسی]] در [[زاد المعاد]]، بنابر قولی عمر بن سعد در روز نهم ربیع‌الاول به دست [[مختار ثقفی]] کشته شده است.<ref>مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۲۵۸.</ref> عمر بن سعد پسر [[سعد بن ابی وقاص]] (از [[صحابه]] [[پیامبر(ص)]]) است. وی از سوی [[عبیدالله بن زیاد]] به فرماندهی سپاه [[کوفه|کوفیان]] برای مقابله با [[امام حسین(ع)]] منصوب شد و در روز [[روز عاشورا|دهم محرم]] امام حسین(ع) و تعدادی از یارانش به دست سپاهیان او به [[شهادت]] رسیدند.  
==روز قتل عمر بن سعد==
*'''قتل خلیفه دوم:''' نهم ربیع‌ الاول به روز مرگ [[عمر بن خطاب]] خلیفه دوم منسوب شده است. دلیل این انتساب روایتی است که به «رفع القلم» مشهور است.<ref group="یادداشت">در این حدیث آمده است که محمد بن ابی‌العلاء همدانی و یحیی بن محمد جریح بغدادی گفته‌اند که احمد بن اسحاق قمی از اصحاب امام هادی(ع)را در روز نهم ربیع مشغول اعمال عید دیده اند، وقتی از او درباره عیدهای چهارگانه مؤمنان( عید فطر، اضحی، غدیر و جمعه) سخن گفتیم  او به نقل از امام هادی از روزی یاد کردند که خدمت جدشان بوده و او را مشغول اعمال عید دیدند و سپس از فضیلت این روز سخن گفتند تا بدان‌جا که در این روز ملائکه نویسندگان اعمال، تا سه روز قلم از جرائم مردم بردارند.</ref> تاریخچه این انتساب به قرن ششم هجری برمی‌گردد؛ اما با ظهور [[صفویان|صفویه]] و گسترش تشیع، به‌عنوان دیدگاه مشهور معرفی شد. انتساب تاریخ مرگ عمر به این روز موافقان و مخالفانی داشته است:   
{{اصلی|عمر بن سعد}}
عمر بن سعد پسر [[سعد بن ابی وقاص]] (از [[صحابه]] [[پیامبر(ص)]]) است. وی از سوی [[عبیدالله بن زیاد]] به فرماندهی سپاه [[کوفه|کوفیان]] برای مقابله با [[امام حسین(ع)]] منصوب شد و در روز [[روز عاشورا|دهم محرم]] امام حسین(ع) و تعدادی از یارانش به دست سپاهیان او به [[شهادت]] رسیدند. به گفته [[علامه مجلسی]] در [[زاد المعاد]]، بنابر قولی عمر بن سعد در روز نهم ربیع‌الاول به دست [[مختار ثقفی]] کشته شده است.<ref>مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۲۵۸.</ref>
 
==روز قتل خلیفه دوم==
نهم ربیع‌ الاول به روز مرگ [[عمر بن خطاب]] خلیفه دوم منسوب شده است. دلیل این انتساب روایتی است که به «رفع القلم» مشهور است.<ref group="یادداشت">در این حدیث آمده است که محمد بن ابی‌العلاء همدانی و یحیی بن محمد جریح بغدادی گفته‌اند روزی، ما درباره قتل عمر بن خطاب منازعه کردیم. بنابراین، به نزد احمد بن اسحاق قمی که از اصحاب امام هادی(ع) بود، رفتیم. او را مشغول اعمال عید دیدیم، در حالی که آن روز نهم ربیع‌الاول بود. گفتیم: عیدهای مؤمنان چهار تا است: عید فطر، اضحی، غدیر و جمعه. سپس او به نقل از امام هادی از روزی یاد کردند که خدمت جدشان رسیدند و ایشان را مشغول اعمال عید دیدند و سپس از فضیلت این روز سخن گفتند تا بدان‌جا که در این روز ملائکه نویسندگان اعمال، تا سه روز قلم از جرائم مردم بردارند.</ref> تاریخچه این انتساب به قرن ششم هجری برمی‌گردد؛ اما با ظهور [[صفویان|صفویه]] و گسترش تشیع، به‌عنوان دیدگاه مشهور معرفی شد. انتساب تاریخ مرگ عمر به این روز موافقان و مخالفانی داشته است:   


=== موافقان ===
=== موافقان ===
خط ۱۶: خط ۱۱:
=== مخالفان ===
=== مخالفان ===
در برابر دیدگاه موافقان، تعداد معتقدند عمر در اواخر ذی‌الحجه از دنیا رفته است. ادله مخالفان عبارتند از:   
در برابر دیدگاه موافقان، تعداد معتقدند عمر در اواخر ذی‌الحجه از دنیا رفته است. ادله مخالفان عبارتند از:   
#بر اساس منابع متعدد تاریخی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، قتل عمر در روزهای پایانی [[ذی‌الحجة]] سال [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]] اتفاق افتاده است. بر اساس این منابع عمر در [[۲۶ ذی‌الحجه|۲۶]] یا [[۲۷ ذی‌الحجه]] توسط [[ابولؤلؤ]] غلام [[مغیرة بن شعبه]] مجروح شد و سه روز بعد در [[۲۹ ذی‌الحجه|۲۹]] و بنابر قولی [[۳۰ ذی‌الحجه|۳۰ ذی‌الحجه]] از دنیا رفت. در میان مورخان سنی می‌توان به [[احمد بن ابی یعقوب|یعقوبی]]، [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]]، [[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]] و از میان منابع معتبر شیعه می‌توان به [[شیخ مفید|شیخ  مفید]] و [[ابن ادریس حلی|ابن‌ادریس حلی]] اشاره کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: عبدالقادر عطا، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۷۸؛ مسعودی، مروج الذهب، تحقیق: اسعد داغر، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۲؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۵۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۴. مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۲؛ ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۱۹.</ref>{{یادداشت|مهم‌ترین منابعی که به مرگ عمر در  اواخر ذی الحجه اشاره کرده‌اند عبارتند از:
#بر اساس منابع متعدد تاریخی، قتل عمر در روزهای پایانی [[ذی‌الحجة]] سال [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]] اتفاق افتاده است. بر اساس این منابع عمر در [[۲۶ ذی‌الحجه|۲۶]] یا [[۲۷ ذی‌الحجه]] توسط [[ابولؤلؤ]] غلام [[مغیرة بن شعبه]] مجروح شد و سه روز بعد در [[۲۹ ذی‌الحجه|۲۹]] و بنابر قولی [[۳۰ ذی‌الحجه|۳۰ ذی‌الحجه]] از دنیا رفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۷۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۲؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۵۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۴؛ مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۲.</ref>{{یادداشت|مهم‌ترین منابعی که به مرگ عمر در  اواخر ذی الحجه اشاره کرده‌اند عبارتند از:
تاریخ مدینه، ابن شَبه نمیری(درگذشت ۲۶۲)، ج۳، ص۸۹۵ و ۹۴۳؛ تاریخ خلیفه بن خیاط، خلیفه بن خیاط عصفری (درگذشت ۲۴۰ق)، ص۱۰۹؛ أخبار الطوال، ابوحنیفه دینوری (درگذشت ۲۸۲ق)، ص۱۳۹؛ تاریخ کبیر، بخاری (درگذشت ۲۵۶ق)، ج۶، ص۱۳۸؛ المصنف، ابن ابی‌شیبه کوفی (درگذشت ۲۳۵ق)، ج۸، ص۴۱؛ تاریخ طبری، طبری (درگذشت ۳۱۰ق)، ج۳، ص۲۶۵؛ المعارف، ابن قُتَیبه دینَوری (درگذشت ۲۷۶ق)، ص۱۸۳؛ فتوح، أحمد بن أعثم کوفی (درگذشت ۳۱۴ق)، ج۲، ص۲۳۲۹؛ موطأ، مالک بن انس (درگذشت ۱۷۹ق)، ج۲، ص۸۲۴؛ الآحاد والمثانی، ضحاک (درگذشت ۲۸۷ق)، ج۱، ص۱۰۲؛ المصنف، عبدالرزاق صنعانی (درگذشت ۲۱۱ق)، ج۱۱، ص۳۱۵؛ مسند احمد، احمد بن حنبل (درگذشت ۲۴۱ق)، ج۱، ص۵۵؛ طبقات الکبری، محمد بن سعد (درگذشت ۲۳۰ق)، ج۳، ص۳۶۴؛ أنساب الأشراف، بلاذری (درگذشت ۲۷۹ق)، ج۱۰، ص۴۳۹؛ المحبر، محمد بن حبیب هاشمی بغدادی (درگذشت ۲۴۵ق)، ص۱۴؛ الثقات، ابن‌حبان (درگذشت ۳۵۴ق)، ج۲، ص۲۳۸؛ مسند ابن‌جعد، علی بن جعد بن عبید (درگذشت ۲۳۰ق)، ص۱۹۵؛ التنبیه والإشراف، علی بن حسین مسعودی (درگذشت ۳۴۵ق)، ص۲۵۰؛ استیعاب، ابن عبدالبِرّ (درگذشت ۴۶۳ق)، ج۳، ص۱۱۵۲؛ بالمعجم الکبیر، طبرانی (درگذشت ۳۶۰ق)، ج۱، ص۷۰؛ مستدرک، حاکم نیشاپوری (درگذشت ۴۰۵ق)، ج۳، ص۹۲؛ التعدیل والتجریح، سلیمان بن خلف باجی (درگذشت ۴۷۴ق)، ج۳، ص۱۰۵۴؛ سنن کبری، بیهقی (درگذشت ۴۵۸ق)، ج۸، ص۱۵۰؛ البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی (درگذشت ۵۰۷ق)، ج۵، ص۱۹۱؛ تاریخ مدینۀ دمشق، ابن عساکر (درگذشت ۵۷۱ق)، ج۴۴، ص۱۴؛ صفوه الصفوه، ابن جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، ج۱، ص۲۹۱؛ الإنباء، ابن‌عمرانی (درگذشت ۵۸۰ق)، ص۴۸؛ اُسدالغابه، ابن‌اثیر (درگذشت ۶۳۰ق)،ج۴، ص۷۷ ؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، (درگذشت ۶۵۶ق)، ج۱۲، ص۱۸.}}
تاریخ مدینه، ابن شَبه نمیری(درگذشت ۲۶۲)، ج۳، ص۸۹۵ و ۹۴۳؛ تاریخ خلیفه بن خیاط، خلیفه بن خیاط عصفری (درگذشت ۲۴۰ق)، ص۱۰۹؛ اخبار الطوال، ابوحنیفه دینوری (درگذشت ۲۸۲ق)، ص۱۳۹؛ تاریخ کبیر، بخاری (درگذشت ۲۵۶ق)، ج۶، ص۱۳۸؛ المصنف، ابن ابی‌شیبه کوفی (درگذشت ۲۳۵ق)، ج۸، ص۴۱؛ تاریخ طبری، طبری (درگذشت ۳۱۰ق)، ج۳، ص۲۶۵؛ المعارف، ابن قُتَیبه دینَوری (درگذشت ۲۷۶ق)، ص۱۸۳؛ فتوح، أحمد بن أعثم کوفی (درگذشت ۳۱۴ق)، ج۲، ص۲۳۲۹؛ موطأ، مالک بن انس (درگذشت ۱۷۹ق)، ج۲، ص۸۲۴؛ الآحاد والمثانی، ضحاک (درگذشت ۲۸۷ق)، ج۱، ص۱۰۲؛ المصنف، عبدالرزاق صنعانی (درگذشت ۲۱۱ق)، ج۱۱، ص۳۱۵؛ مسند احمد، احمد بن حنبل (درگذشت ۲۴۱ق)، ج۱، ص۵۵؛ طبقات الکبری، محمد بن سعد (درگذشت ۲۳۰ق)، ج۳، ص۳۶۴؛ أنساب الأشراف، بلاذری (درگذشت ۲۷۹ق)، ج۱۰، ص۴۳۹؛ المحبر، محمد بن حبیب هاشمی بغدادی (درگذشت ۲۴۵ق)، ص۱۴؛ الثقات، ابن‌حبان (درگذشت ۳۵۴ق)، ج۲، ص۲۳۸؛ مسند ابن‌جعد، علی بن جعد بن عبید (درگذشت ۲۳۰ق)، ص۱۹۵؛ التنبیه والإشراف، علی بن حسین مسعودی (درگذشت ۳۴۵ق)، ص۲۵۰؛ استیعاب، ابن عبدالبِرّ (درگذشت ۴۶۳ق)، ج۳، ص۱۱۵۲؛ بالمعجم الکبیر، طبرانی (درگذشت ۳۶۰ق)، ج۱، ص۷۰؛ مستدرک، حاکم نیشاپوری (درگذشت ۴۰۵ق)، ج۳، ص۹۲؛ التعدیل والتجریح، سلیمان بن خلف باجی (درگذشت ۴۷۴ق)، ج۳، ص۱۰۵۴؛ سنن کبری، بیهقی (درگذشت ۴۵۸ق)، ج۸، ص۱۵۰؛ البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی (درگذشت ۵۰۷ق)، ج۵، ص۱۹۱؛ تاریخ مدینۀ دمشق، ابن عساکر (درگذشت ۵۷۱ق)، ج۴۴، ص۱۴؛ صفوه الصفوه، ابن جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، ج۱، ص۲۹۱؛ الإنباء، ابن‌عمرانی (درگذشت ۵۸۰ق)، ص۴۸؛ اُسدالغابه، ابن‌اثیر (درگذشت ۶۳۰ق)،ج۴، ص۷۷ ؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، (درگذشت ۶۵۶ق)، ج۱۲، ص۱۸.}}
# بر اساس گزارش‌های تاریخی، [[بیعت]] با [[عثمان بن عفان|عثمان]]، خلیفه بعد از عمر، در اواخر ذی‌الحجة یا اوائل [[محرم الحرام|ماه محرم]] صورت گرفته است که این ماجرا با نظریه مشهور منطبق است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۴؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۶۲.</ref>   
# بر اساس گزارش‌های تاریخی، [[بیعت]] با [[عثمان بن عفان|عثمان]]، خلیفه بعد از عمر، در اواخر ذی‌الحجة یا اوائل [[محرم الحرام|ماه محرم]] صورت گرفته است که این ماجرا با نظریه مشهور منطبق است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۴؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۶۲.</ref>   
#مردم [[کاشان]] که برگزارکننده مراسم نهم ربیع‌الاول در محل بنای ابولؤلؤ بوده‌اند، ابتدا آن را در ماه ذی‌الحجه برپا می‌کر‌دند.<ref>افندی اصفهانی، میرزا عبدالله، تحفه فیروزیه (گزارشی از کتاب)، به کوشش رسول جعفریان، قم، بی‌جا، ۱۳۷۸ش، ص۸۲.</ref>
#مردم [[کاشان]] که برگزارکننده مراسم نهم ربیع‌الاول در محل بنای ابولؤلؤ بوده‌اند، ابتدا آن را در ماه ذی‌الحجه برپا می‌کر‌دند.<ref>افندی اصفهانی، میرزا عبدالله، تحفه فیروزیه (گزارشی از کتاب)، به کوشش رسول جعفریان، قم، بی‌جا، ۱۳۷۸ش، ص۸۲.</ref>