پرش به محتوا

آیه و ان یکاد: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ مارس ۲۰۲۲
جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی)
خط ۱۷: خط ۱۷:
'''آیه وَ اِن یَکاد''' یا '''آیه چشم‌زخم''' ([[سوره قلم|قلم]]: ۵۱-۵۲) به آسیب رساندن [[کافران]] از طریق [[چشم‌زخم]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر(ص)]] پس از شنیدن [[قرآن]] اشاره دارد. نزول این [[آیه]] را درباره خشم کفار از شنیدن [[آیات قرآن]] و نگاه غضب‌آلود آنان به پیامبر به قصد آسیب زدن به او دانسته‌اند.
'''آیه وَ اِن یَکاد''' یا '''آیه چشم‌زخم''' ([[سوره قلم|قلم]]: ۵۱-۵۲) به آسیب رساندن [[کافران]] از طریق [[چشم‌زخم]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر(ص)]] پس از شنیدن [[قرآن]] اشاره دارد. نزول این [[آیه]] را درباره خشم کفار از شنیدن [[آیات قرآن]] و نگاه غضب‌آلود آنان به پیامبر به قصد آسیب زدن به او دانسته‌اند.


آیه وإن یکاد از پُرکاربردترین آیات قرآن در زندگی مردم [[ایران]] است به صورتی که بسیاری از مردم این آیه را به‌عنوان محافظی در برابر چشم‌زخم استفاده می‌کنند. به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیه‌ای به‌اندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم ایران برای شعار رایج نشده است.
آیه وإن یکاد از پُرکاربردترین آیات قرآن در زندگی مردم [[ایران]] است به صورتی که بسیاری از مردم این [[آیه]] را به‌عنوان محافظی در برابر چشم‌زخم استفاده می‌کنند. به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیه‌ای به‌اندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم [[ایران]] برای شعار رایج نشده است.


== متن و ترجمه ==
== متن و ترجمه ==
خط ۲۸: خط ۲۸:
|تراز=وسط
|تراز=وسط
|عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُ‌وا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِ‌هِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ‌ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکرٌ‌ لِّلْعَالَمِینَ}}
|عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُ‌وا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِ‌هِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ‌ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکرٌ‌ لِّلْعَالَمِینَ}}
|و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و می‌گفتند: «او واقعاً دیوانه‌ای است.» و حال آنکه [قرآن‌] جز تذکاری برای جهانیان نیست.}}{{پاک کن}}
|و آنان که کافر شدند، چون [[قرآن]] را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و می‌گفتند: «او واقعاً دیوانه‌ای است.» و حال آنکه [قرآن‌] جز تذکاری برای جهانیان نیست.}}{{پاک کن}}
== شأن نزول==
== شأن نزول==
[[پرونده:وان یکاد - تعویذ.jpg|250px|بندانگشتی|نمونه‌ای از ترکیب آیه وان یکاد و علامت [[چشم‌زخم]]]]
[[پرونده:وان یکاد - تعویذ.jpg|250px|بندانگشتی|نمونه‌ای از ترکیب آیه وان یکاد و علامت [[چشم‌زخم]]]]
گفته‌اند این آیه درباره چشم‌زدن [[پیامبر(ص)]] از ناحیه عده‌ای از مخالفان نازل شده است.<ref>موسوی آملی، «سردرنوشته‌های قرآن»، ص۴۸، نقل از: کلینی، الکافی، ج۴، ص۵۶۷.</ref> معنای [[آیه]] این است که به‌راستی آنان که [[کافر]] شدند، وقتی [[قرآن]] را شنیدند نزدیک بود با چشم‌های خود تو را به زمین بیندازند، یعنی با چشم‌زخم خود تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> بعضی از مفسران گفته‌اند: معنای آیه این است که وقتی ذکر (قرآن) را از تو می‌شنوند با کینه و خشم به تو نظر می‌کنند، به‌طوری که می‌خواهند با همان نگاه تیزشان تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref>  
گفته‌اند این آیه درباره چشم‌زدن [[پیامبر(ص)]] از ناحیه عده‌ای از مخالفان نازل شده است.<ref>موسوی آملی، «سردرنوشته‌های قرآن»، ص۴۸، نقل از: کلینی، الکافی، ج۴، ص۵۶۷.</ref> معنای [[آیه]] این است که به‌راستی آنان که [[کافر]] شدند، وقتی [[قرآن]] را شنیدند نزدیک بود با چشم‌های خود تو را به زمین بیندازند، یعنی با چشم‌زخم خود تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> بعضی از [[مفسران]] گفته‌اند: معنای آیه این است که وقتی ذکر (قرآن) را از تو می‌شنوند با کینه و خشم به تو نظر می‌کنند، به‌طوری که می‌خواهند با همان نگاه تیزشان تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref>  


و یقولون انه لمجنون و ما هو الا ذکر للعالمین نسبت دیوانگی به پیامبر دادند در هنگامی که [[قرآن]] را از او می‌شنیدند، دلیل بر این است که می‌خواسته‌اند بگویند قرآن از القائات [[شیطان|شیطان‌ها]] و [[جن]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۹.</ref>
و یقولون انه لمجنون و ما هو الا ذکر للعالمین نسبت دیوانگی به پیامبر دادند در هنگامی که [[قرآن]] را از او می‌شنیدند، دلیل بر این است که می‌خواسته‌اند بگویند قرآن از القائات [[شیطان|شیطان‌ها]] و [[جن]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۹.</ref>
خط ۳۷: خط ۳۷:
== دلالت بر چشم‌زخم و دفع آن==
== دلالت بر چشم‌زخم و دفع آن==
{{اصلی|چشم‌زخم}}
{{اصلی|چشم‌زخم}}
بنابر نظر برخی از مفسران، مراد از ازلاق به ابصار، چشم‌زدن است، که خود نوعی از تأثیرات نفسانی است و دلیلی عقلی بر نفی آن وجود ندارد، همچنین حوادثی دیده شده که با چشم‌زدن منطبق است، و [[روایات|روایاتی]] هم بر طبق آن وارد شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> کلمه «زلق» در لغت به معنای زلل و لغزش است، و ازلاق به معنای ازلال، یعنی صرع و کنایه از کشتن و هلاک کردن است.{{مدرک}}  
بنابر نظر برخی از [[مفسران]]، مراد از ازلاق به ابصار، چشم‌زدن است، که خود نوعی از تأثیرات نفسانی است و دلیلی عقلی بر نفی آن وجود ندارد، همچنین حوادثی دیده شده که با چشم‌زدن منطبق است، و [[روایات|روایاتی]] هم بر طبق آن وارد شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> کلمه «زلق» در لغت به معنای زلل و لغزش است، و ازلاق به معنای ازلال، یعنی صرع و کنایه از کشتن و هلاک کردن است.{{مدرک}}  


در برخی کتاب‌های روایی و دعایی خواندن و نوشتن آیه و ان یکاد را برای دفع چشم‌زخم حسودان و بد خواهان مفید دانسته‌اند. به عنوان نمونه،از [[حسن بصری]] روایت شده است که: دوای درد چشم‌زخم، خواندن آیه «و ان یکاد» است.<ref> شعیری، جامع الاخبار، ص۱۵۷؛ موسوی آملی، «سردرنوشته‌های قرآن»، ص۴۸.</ref>
در برخی کتاب‌های روایی و دعایی خواندن و نوشتن آیه و ان یکاد را برای دفع چشم‌زخم حسودان و بد خواهان مفید دانسته‌اند. به عنوان نمونه،از [[حسن بصری]] روایت شده است که: دوای درد چشم‌زخم، خواندن آیه «و ان یکاد» است.<ref> شعیری، جامع الاخبار، ص۱۵۷؛ موسوی آملی، «سردرنوشته‌های قرآن»، ص۴۸.</ref>
خط ۴۳: خط ۴۳:


== جایگاه در فرهنگ عامه ==
== جایگاه در فرهنگ عامه ==
وإن یکاد، از پر کاربردترین آیات قرآنی در زندگی مردم ایران قرار دارد. بسیاری از مردم این آیه را به‌عنوان محافظی در برابر چشم‌زخم استفاده می‌کنند.  
وإن یکاد، از پر کاربردترین آیات قرآنی در زندگی مردم [[ایران]] قرار دارد. بسیاری از مردم این آیه را به‌عنوان محافظی در برابر چشم‌زخم استفاده می‌کنند.  
و به منظور دور کردن چشم‌زخم بر سر در خانه‌ها، نصب می‌گردد. استفاده از آیه وان یکاد به عنوان کتیبه تزیینی برای سر در ورودی منزل رواج دارد و در میان کتبیه‌های سردرهای منازل، آیه «وان یکاد» بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.<ref>محمدی، رجبی، «بررسی کتبیه‌ها»، ص۱۹-۲۸.</ref>  
و به منظور دور کردن چشم‌زخم بر سر در خانه‌ها، نصب می‌گردد. استفاده از آیه وان یکاد به عنوان کتیبه تزیینی برای سر در ورودی منزل رواج دارد و در میان کتبیه‌های سردرهای منازل، آیه «وان یکاد» بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.<ref>محمدی، رجبی، «بررسی کتبیه‌ها»، ص۱۹-۲۸.</ref>  


به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیه‌ای به‌اندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم ایران برای شعار رایج نشده است<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳-۶۴۴.</ref> اما وی معتقد است که مدرکی که بر جلوگیری آیه «ان یکاد» از چشم‌زخم دلالت کند، وجود ندارد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳.</ref>
به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیه‌ای به‌اندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم [[ایران]] برای شعار رایج نشده است<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳-۶۴۴.</ref> اما وی معتقد است که مدرکی که بر جلوگیری آیه «ان یکاد» از چشم‌زخم دلالت کند، وجود ندارد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۲: خط ۵۲:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۴ق.
* طباطبایی، سید محمدحسین، [[المیزان فی تفسیر القرآن]]، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۴ق.
* محمدی، رضا و رجبی، محمدعلی، «بررسی کتبیه‌های سردر ورودی منازل تهران از دوره قاجار تاکنون»، فصلنامه نگره، شماره ۱۵، تابستان ۸۹.
* محمدی، رضا و رجبی، محمدعلی، «بررسی کتبیه‌های سردر ورودی منازل تهران از دوره قاجار تاکنون»، فصلنامه نگره، شماره ۱۵، تابستان ۸۹.
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهارم، ۱۳۹۰ش.
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهارم، ۱۳۹۰ش.
confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹

ویرایش