confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹
ویرایش
(←لید) |
جز (ویکی سازی) |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
'''آیه وَ اِن یَکاد''' یا '''آیه چشمزخم''' ([[سوره قلم|قلم]]: ۵۱-۵۲) به آسیب رساندن [[کافران]] از طریق [[چشمزخم]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر(ص)]] پس از شنیدن [[قرآن]] اشاره دارد. نزول این [[آیه]] را درباره خشم کفار از شنیدن [[آیات قرآن]] و نگاه غضبآلود آنان به پیامبر به قصد آسیب زدن به او دانستهاند. | '''آیه وَ اِن یَکاد''' یا '''آیه چشمزخم''' ([[سوره قلم|قلم]]: ۵۱-۵۲) به آسیب رساندن [[کافران]] از طریق [[چشمزخم]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر(ص)]] پس از شنیدن [[قرآن]] اشاره دارد. نزول این [[آیه]] را درباره خشم کفار از شنیدن [[آیات قرآن]] و نگاه غضبآلود آنان به پیامبر به قصد آسیب زدن به او دانستهاند. | ||
آیه وإن یکاد از پُرکاربردترین آیات قرآن در زندگی مردم [[ایران]] است به صورتی که بسیاری از مردم این آیه را بهعنوان محافظی در برابر چشمزخم استفاده میکنند. به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیهای بهاندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم ایران برای شعار رایج نشده است. | آیه وإن یکاد از پُرکاربردترین آیات قرآن در زندگی مردم [[ایران]] است به صورتی که بسیاری از مردم این [[آیه]] را بهعنوان محافظی در برابر چشمزخم استفاده میکنند. به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیهای بهاندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم [[ایران]] برای شعار رایج نشده است. | ||
== متن و ترجمه == | == متن و ترجمه == | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
|تراز=وسط | |تراز=وسط | ||
|عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُوا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکرٌ لِّلْعَالَمِینَ}} | |عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُوا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکرٌ لِّلْعَالَمِینَ}} | ||
|و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و میگفتند: «او واقعاً دیوانهای است.» و حال آنکه [قرآن] جز تذکاری برای جهانیان نیست.}}{{پاک کن}} | |و آنان که کافر شدند، چون [[قرآن]] را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و میگفتند: «او واقعاً دیوانهای است.» و حال آنکه [قرآن] جز تذکاری برای جهانیان نیست.}}{{پاک کن}} | ||
== شأن نزول== | == شأن نزول== | ||
[[پرونده:وان یکاد - تعویذ.jpg|250px|بندانگشتی|نمونهای از ترکیب آیه وان یکاد و علامت [[چشمزخم]]]] | [[پرونده:وان یکاد - تعویذ.jpg|250px|بندانگشتی|نمونهای از ترکیب آیه وان یکاد و علامت [[چشمزخم]]]] | ||
گفتهاند این آیه درباره چشمزدن [[پیامبر(ص)]] از ناحیه عدهای از مخالفان نازل شده است.<ref>موسوی آملی، «سردرنوشتههای قرآن»، ص۴۸، نقل از: کلینی، الکافی، ج۴، ص۵۶۷.</ref> معنای [[آیه]] این است که بهراستی آنان که [[کافر]] شدند، وقتی [[قرآن]] را شنیدند نزدیک بود با چشمهای خود تو را به زمین بیندازند، یعنی با چشمزخم خود تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> بعضی از مفسران گفتهاند: معنای آیه این است که وقتی ذکر (قرآن) را از تو میشنوند با کینه و خشم به تو نظر میکنند، بهطوری که میخواهند با همان نگاه تیزشان تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> | گفتهاند این آیه درباره چشمزدن [[پیامبر(ص)]] از ناحیه عدهای از مخالفان نازل شده است.<ref>موسوی آملی، «سردرنوشتههای قرآن»، ص۴۸، نقل از: کلینی، الکافی، ج۴، ص۵۶۷.</ref> معنای [[آیه]] این است که بهراستی آنان که [[کافر]] شدند، وقتی [[قرآن]] را شنیدند نزدیک بود با چشمهای خود تو را به زمین بیندازند، یعنی با چشمزخم خود تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> بعضی از [[مفسران]] گفتهاند: معنای آیه این است که وقتی ذکر (قرآن) را از تو میشنوند با کینه و خشم به تو نظر میکنند، بهطوری که میخواهند با همان نگاه تیزشان تو را بکشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> | ||
و یقولون انه لمجنون و ما هو الا ذکر للعالمین نسبت دیوانگی به پیامبر دادند در هنگامی که [[قرآن]] را از او میشنیدند، دلیل بر این است که میخواستهاند بگویند قرآن از القائات [[شیطان|شیطانها]] و [[جن]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۹.</ref> | و یقولون انه لمجنون و ما هو الا ذکر للعالمین نسبت دیوانگی به پیامبر دادند در هنگامی که [[قرآن]] را از او میشنیدند، دلیل بر این است که میخواستهاند بگویند قرآن از القائات [[شیطان|شیطانها]] و [[جن]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۹.</ref> | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== دلالت بر چشمزخم و دفع آن== | == دلالت بر چشمزخم و دفع آن== | ||
{{اصلی|چشمزخم}} | {{اصلی|چشمزخم}} | ||
بنابر نظر برخی از | بنابر نظر برخی از [[مفسران]]، مراد از ازلاق به ابصار، چشمزدن است، که خود نوعی از تأثیرات نفسانی است و دلیلی عقلی بر نفی آن وجود ندارد، همچنین حوادثی دیده شده که با چشمزدن منطبق است، و [[روایات|روایاتی]] هم بر طبق آن وارد شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۸۸.</ref> کلمه «زلق» در لغت به معنای زلل و لغزش است، و ازلاق به معنای ازلال، یعنی صرع و کنایه از کشتن و هلاک کردن است.{{مدرک}} | ||
در برخی کتابهای روایی و دعایی خواندن و نوشتن آیه و ان یکاد را برای دفع چشمزخم حسودان و بد خواهان مفید دانستهاند. به عنوان نمونه،از [[حسن بصری]] روایت شده است که: دوای درد چشمزخم، خواندن آیه «و ان یکاد» است.<ref> شعیری، جامع الاخبار، ص۱۵۷؛ موسوی آملی، «سردرنوشتههای قرآن»، ص۴۸.</ref> | در برخی کتابهای روایی و دعایی خواندن و نوشتن آیه و ان یکاد را برای دفع چشمزخم حسودان و بد خواهان مفید دانستهاند. به عنوان نمونه،از [[حسن بصری]] روایت شده است که: دوای درد چشمزخم، خواندن آیه «و ان یکاد» است.<ref> شعیری، جامع الاخبار، ص۱۵۷؛ موسوی آملی، «سردرنوشتههای قرآن»، ص۴۸.</ref> | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== جایگاه در فرهنگ عامه == | == جایگاه در فرهنگ عامه == | ||
وإن یکاد، از پر کاربردترین آیات قرآنی در زندگی مردم ایران قرار دارد. بسیاری از مردم این آیه را بهعنوان محافظی در برابر چشمزخم استفاده میکنند. | وإن یکاد، از پر کاربردترین آیات قرآنی در زندگی مردم [[ایران]] قرار دارد. بسیاری از مردم این آیه را بهعنوان محافظی در برابر چشمزخم استفاده میکنند. | ||
و به منظور دور کردن چشمزخم بر سر در خانهها، نصب میگردد. استفاده از آیه وان یکاد به عنوان کتیبه تزیینی برای سر در ورودی منزل رواج دارد و در میان کتبیههای سردرهای منازل، آیه «وان یکاد» بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.<ref>محمدی، رجبی، «بررسی کتبیهها»، ص۱۹-۲۸.</ref> | و به منظور دور کردن چشمزخم بر سر در خانهها، نصب میگردد. استفاده از آیه وان یکاد به عنوان کتیبه تزیینی برای سر در ورودی منزل رواج دارد و در میان کتبیههای سردرهای منازل، آیه «وان یکاد» بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.<ref>محمدی، رجبی، «بررسی کتبیهها»، ص۱۹-۲۸.</ref> | ||
به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیهای بهاندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم ایران برای شعار رایج نشده است<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳-۶۴۴.</ref> اما وی معتقد است که مدرکی که بر جلوگیری آیه «ان یکاد» از چشمزخم دلالت کند، وجود ندارد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳.</ref> | به گفته [[مرتضی مطهری]]، اندیشمند [[شیعی]]، هیچ آیهای بهاندازه آیه «وَ انْ یکادُ الَّذینَ کفَروا» در میان مردم [[ایران]] برای شعار رایج نشده است<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳-۶۴۴.</ref> اما وی معتقد است که مدرکی که بر جلوگیری آیه «ان یکاد» از چشمزخم دلالت کند، وجود ندارد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲۷، ص۶۴۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر | * طباطبایی، سید محمدحسین، [[المیزان فی تفسیر القرآن]]، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۴ق. | ||
* محمدی، رضا و رجبی، محمدعلی، «بررسی کتبیههای سردر ورودی منازل تهران از دوره قاجار تاکنون»، فصلنامه نگره، شماره ۱۵، تابستان ۸۹. | * محمدی، رضا و رجبی، محمدعلی، «بررسی کتبیههای سردر ورودی منازل تهران از دوره قاجار تاکنون»، فصلنامه نگره، شماره ۱۵، تابستان ۸۹. | ||
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهارم، ۱۳۹۰ش. | * مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهارم، ۱۳۹۰ش. |