انفال: تفاوت میان نسخه‌ها

==انفال در فقه و تفسیر==

نفل‌، به عنوان مالی‌ که‌ از غنیمت جنگی به‌ کسی‌ اعطا شود، در [[حدیث|احادیث‌]] بارها به‌ کار رفته‌ است. همین‌ کاربرد، در عرف‌ [[فقیه|فقیهان‌]] [[امامیه]] و [[اهل سنت]] در طی قرنها رواج‌ داشته‌ است. با وجود آن‌ که‌ میان‌ ایشان‌ در برخی‌ جزئیات‌ اختلافاتی‌ به‌ چشم‌ می‌خورد، در اصل‌ استعمال‌ نفل‌ در این‌ معنا اختلاف‌ قابل‌ ملاحظه‌ای‌ دیده‌ نمی‌شود.<ref>رجوع کنید به: ترمذی‌، الجامع الصحیح (سنن الترمذی)، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۳۱-۱۳۲؛ شیخ‌ طوسی‌، الخلاف، ۱۳۷۷ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref>

[[امامیه|شیعه امامیه]] با تکیه‌ بر روایاتی‌ از [[ائمّه اطهار(ع)]]، انفال‌ را اموالی‌ دانسته‌اند که‌ از جانب‌ خداوند در اختیار [[پیامبر اکرم‌(ص)]] و پس‌ از آن‌ حضرت‌ در اختیار امامان‌(ع‌) قرار گرفته‌ و در عصر غیبت‌ نیز در اختیار و ملکیت [[امام زمان(عج)]] است‌.

انفال‌ در فقه‌ امامیه‌، به‌ عنوان‌ بخشی است که به‌ مباحث‌ خمس‌ ملحق شده است و همواره‌ مورد توجه‌ بوده‌ است‌. مباحث اساسی در این باب، بحث از کسانی است که انفال به آنها تعلق می‌گیرد و نیز بحث در مورد مبنای‌ تصرف‌ در انفال که جزو اموال‌ امام‌(ع‌) است.<ref>علامه حلی‌، مختلف الشیعه، ص۲۰۶-۲۱۰.</ref>

در مورد تفسیر آیه اول سوره انفال و بیان حقیقت انفال بین مفسران و علمای اهل سنت، چندین نظر وجود دارد:

در نظری دیگر در میان تفسیرهای منقول‌ از دیگر [[تابعان]] بیان شده که انفال معادل غنائم است که با آیه خمس، [[ناسخ و منسوخ|نسخ]] شده است. بر اساس این دیدگاه، در ابتدا تمام غنایم‌ جنگی‌ در اختیار رسول‌ اکرم‌(ص‌) بوده‌ است‌ و با نزول آیه خمس، تنها یک پنجم آن‌ به‌ مصارف‌ پیشین‌ که بیان شده، اختصاص‌ یافته‌ و مابقی برای جنگجویان است.<ref>نگاه کنید: سیوطی‌، الدر المنثور، ج۹، ص۸ -۱۰؛ ماوردی‌، الاحکام السلطانیه، ص۱۷۶-۱۷۷.</ref>

==مصادیق انفال==

با وجود اختلاف نظری که میان فقهای امامیه و روایات این بخش وجود دارد، موارد زیر را می‌توان به عنوان مصادیق انفال در فقه امامیه نام برد:

*معادن ظاهری و مخفی که در ملک کسی نباشد؛<ref>نگاه کنید: مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۹۶.</ref>

{{پایان}}

==اموال عمومی==

در فقه امامیه موهبت‌های طبیعی همانند زمین‌های موات و جنگل‌ها از موارد انفال دانسته شده است. توجه به این مسئله و اینکه امام زمان(عج) استفاده‌ و بهره‌برداری‌ از انفال‌ را در عصر غیبت‌ برای‌ شیعیان‌ [[مباح]] نموده است‌، زمینه مناسبی‌ را برای‌ بحث‌ درباره مسائل‌ حقوقی‌ این‌ اموال‌ و استفاده عموم‌ از آن‌ها، و ایجاد اصطلاح اموال عمومی شده است.

این‌ مبحث‌ به‌ خصوص‌ از [[صفویه|دوره صفوی‌]] دارای اهمیت ویژه‌ای شد و با وجود مخالفت‌هایی‌ در آغاز، روی‌ به‌ گسترش‌ و بسط آورده‌ است‌. مهم‌ترین و قدیمی‌ترین متن در مورد [[اموال عمومی]] نیز کتاب «[[قاطعة اللجاج (کتاب)|قاطعة اللجاج‌]]» [[محقق کرکی]] است.<ref>به‌خصوص‌، نگاه کنید: کرکی، قاطعه اللجاج، ص‌۱۶۲.</ref>

== پانویس ==

{{پانویس|اندازه=ریز|۲}}