پرش به محتوا

آیه مباهله: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۱۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:


==جایگاه==
==جایگاه==
آیه مباهله از آیاتی است که برای فضیلت [[اصحاب کساء]] (پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع)) به آن استناد شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۴؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴.</ref> [[عبدالله بن بیضاوی]] از مفسران اهل‌سنت آن را دلیلی بر حقانیت پیامبر در ادعای [[نبوت]] و فضیلت همراهان او ذکر کرده است.<ref>بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۲۱.</ref> همچنین [[زمخشری|جارالله زمخشری]] (درگذشت ۵۳۸ق) مفسر اهل‌سنت نیز این آیه را قوی‌ترین دلیل بر فضیلت اصحاب کساء دانسته است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] (درگذشت ۴۶۹ق) مفسر شیعه نیز گفته است که این آیه بر برتری [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] بر همه زنان دلالت دارد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ج۲، ص۷۴۶.</ref>   
آیه مباهله از آیاتی است که برای فضیلت [[اصحاب کساء]] (پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع)) به آن استناد شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۴؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴.</ref> [[عبدالله بن بیضاوی]] از مفسران اهل‌سنت آن را دلیلی بر حقانیت پیامبر در ادعای [[نبوت]] و فضیلت همراهان او ذکر کرده است.<ref>بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۲۱.</ref> همچنین [[زمخشری|جارالله زمخشری]] (درگذشت ۵۳۸ق) مفسر اهل‌سنت نیز این آیه را قوی‌ترین دلیل بر فضیلت اصحاب کساء دانسته است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] (درگذشت ۴۶۹ق) مفسر شیعه نیز گفته است که این آیه بر برتری [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] بر همه زنان دلالت دارد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۴۶.</ref>   


== شأن نزول ==
== شأن نزول ==
خط ۳۷: خط ۳۷:


== تفسیر ==
== تفسیر ==
به گفته [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]] مفسران اتفاق‌نظر دارند که ابناءنا در آیه مباهله به [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین]]، نساءنا به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و انفسنا به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] اشاره دارد.<ref>مرعشى، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۴۶</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] احادیثی که دلالت دارند بر اینکه آیه مباهله در شان [[اصحاب کساء|آل عبا]] نازل شده است را [[تواتر|متواتر]] دانسته است.<ref>مجلسی، حق الیقین، انتشارات اسلامیه، ج‏۱، ص۶۷.</ref> در کتاب [[احقاق الحق و ازهاق الباطل (کتاب)|احقاق الحق]]، حدود شصت منبع از [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] ذکر شده‏ است که تصریح کرده‌اند آیه مباهله درباره این افراد نازل شده است.<ref>نگاه کنید: مرعشى، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۴۶-۷۲.</ref> از جمله الکَشّاف اثر زمخشری،<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> التفسیر الکبیر اثر [[فخر رازی]]،<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق. ج۸، ص۲۴۷.</ref> و [[انوار التنزیل و اسرار التأویل (کتاب)|انوار التنزیل و اسرار التأویل]] اثر عبدالله بن عمر بیضاوی.<ref> بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق،‌ ج۲، ص۲۱.</ref>
به گفته [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]] متکلم شیعه، مفسران اتفاق‌نظر دارند که ابناءنا در آیه مباهله به [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین]]، نساءنا به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و انفسنا به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] اشاره دارد.<ref>مرعشى، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۶.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] احادیثی که دلالت دارند بر اینکه آیه مباهله در شان [[اصحاب کساء|آل عبا]] نازل شده است را [[تواتر|متواتر]] دانسته است.<ref>مجلسی، حق الیقین، انتشارات اسلامیه، ج‏۱، ص۶۷.</ref> در کتاب [[احقاق الحق و ازهاق الباطل (کتاب)|احقاق الحق]] (تألیف [[سال ۱۰۱۴ هجری قمری|۱۰۱۴ق]])، حدود شصت منبع از [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] ذکر شده‏ است که تصریح کرده‌اند آیه مباهله درباره این افراد نازل شده است.<ref>نگاه کنید: مرعشى، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۶-۷۲.</ref> از جمله الکَشّاف اثر زمخشری،<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> التفسیر الکبیر اثر [[فخر رازی]]،<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق. ج۸، ص۲۴۷.</ref> و [[انوار التنزیل و اسرار التأویل (کتاب)|انوار التنزیل و اسرار التأویل]] اثر عبدالله بن عمر بیضاوی.<ref> بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق،‌ ج۲، ص۲۱.</ref>


مفسران شیعه درباره اینکه «اَبْناءَنا»، «نِساءَنا» و «اَنْفُسَنا» با صیغه جمع ذکر شده، در حالی که مصادیق مذکور یا مفرد هستند و یا مثنّی، گفته‌اند:
مفسران شیعه درباره اینکه «اَبْناءَنا»، «نِساءَنا» و «اَنْفُسَنا» با صیغه جمع ذکر شده، در حالی که مصادیق مذکور یا مفرد هستند و یا مثنّی، گفته‌اند:
#شأن نزول آیه، قرینه بر صحت این تفسیر است؛ زیرا به اتفاق مفسران، رسول خدا(ص) به جز علی، فاطمه و [[حسنین|حسنین(ع)]]، کسی را برای مباهله همراه خود نبرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۲۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶.</ref>
#شأن نزول آیه، قرینه بر صحت این تفسیر است؛ زیرا به اتفاق مفسران، رسول خدا(ص) به جز علی، فاطمه و [[حسنین|حسنین(ع)]]، کسی را برای مباهله همراه خود نبرد.<ref>نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۱-۱۳۵۲، ج۳، ص۲۲۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶.</ref>
#در قرارداد، گاهی الفاظ به‌صورت جمع ذکر می‌شود تا بر همه مصادیق تطبیق کند، ولی در مرحله اجرا ممکن است مصداق، منحصر به یک فرد باشد، و این انحصار در مصداق منافات با کلی بودن مسئله ندارد؛ مثلاً در قرارداد می‌نویسند که مسئول اجرای قرارداد امضاکنندگان آن و فرزندان آنها هستند، در حالی که ممکن است یکی از طرفین تنها یک یا دو فرزند داشته باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷.</ref>
#در قرارداد، گاهی الفاظ به‌صورت جمع ذکر می‌شود تا بر همه مصادیق تطبیق کند، ولی در مرحله اجرا ممکن است مصداق، منحصر به یک فرد باشد، و این انحصار در مصداق منافات با کلی بودن مسئله ندارد؛ مثلاً در قرارداد می‌نویسند که مسئول اجرای قرارداد امضاکنندگان آن و فرزندان آنها هستند، در حالی که ممکن است یکی از طرفین تنها یک یا دو فرزند داشته باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷.</ref>
#در [[قرآن]] موارد دیگری از اطلاق صیغه جمع بر مصداق واحد وجود دارد مانند [[آیه ظهار]].<ref>نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۲۳.</ref>
#در [[قرآن]] موارد دیگری از اطلاق صیغه جمع بر مصداق واحد وجود دارد مانند [[آیه ظهار]].<ref>نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۱-۱۳۵۲، ج۳، ص۲۲۳.</ref> آیه ظهار با لفظ جمع «الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنكُم مِّن نِّسَائِهِم» نازل شده در حالی که شأن نزول آن درباره یک فرد است.<ref>نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۱-۱۳۵۲، ج۳، ص۲۲۳-۲۲۴.</ref>


==احتجاج‌های تاریخی==
==احتجاج‌های تاریخی==
خط ۶۹: خط ۶۹:
* شوشتری، قاضى نورالله، احقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* شوشتری، قاضى نورالله، احقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۵۱/۱۳۵۲.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۵۱/۱۳۵۲.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسماعیلیان، الطبعة الثالثة، ۱۳۹۱ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
خط ۷۵: خط ۷۴:
* مفید، محمد بن محمد، الفصول المختاره، التحقیق: السید میرعلی شریفی، بیروت:‌ دار المفید، الطعبة الثانیة، ۱۴۱۴ق.
* مفید، محمد بن محمد، الفصول المختاره، التحقیق: السید میرعلی شریفی، بیروت:‌ دار المفید، الطعبة الثانیة، ۱۴۱۴ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
{{پایان}}
{{پایان}}