پرش به محتوا

آیه مباهله: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:


==جایگاه==
==جایگاه==
آیه مباهله از آیاتی است که درباره حقانیت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر اسلام(ص)]] و فضیلت [[اصحاب کساء]] به آن استناد شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳ و ۷۶۴؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> [[زمخشری]]، مفسر اهل‌سنت اهل‌سنت، این آیه را قوی‌ترین دلیل بر فضیلت و برتری اصحاب کساء دانسته است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> به گفته عالمانی همچون [[علامه حلی]] و [[فضل بن حسن طبرسی]]، مفسران [[اجماع]] دارند که این آیه در فضیلت [[اصحاب کساء]] نازل شده است.<ref> حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۷۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۶.</ref> همچنین، بر پایه روایات، [[امامان شیعه]] و برخی از [[صحابه]] برای اثبات افضلیت امام علی(ع) به این آیه استناد کرده‌اند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۳۰.</ref>
آیه مباهله از آیاتی است که برای فضیلت [[اصحاب کساء]] (پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع)) به آن استناد شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۴؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] گفته است که این آیه بر برتری [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] بر همه زنان دلالت دارد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۲، ص۷۴۶.</ref> [[زمخشری]]، مفسر اهل‌سنت، این آیه را قوی‌ترین دلیل بر فضیلت اصحاب کساء دانسته است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> به گفته عالمانی همچون [[علامه حلی]] و [[فضل بن حسن طبرسی]]، مفسران [[اجماع]] دارند که این آیه در فضیلت [[اصحاب کساء]] نازل شده است.<ref> حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۷۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۶.</ref> همچنین، بر پایه روایات، [[امامان شیعه]] و برخی از [[صحابه]] برای اثبات افضلیت امام علی(ع) به این آیه استناد کرده‌اند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۳۰.</ref>  


== شأن نزول ==
== شأن نزول ==
{{اصلی|مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران}}
{{اصلی|مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران}}


آیه مباهله در پاسخ به مسیحیان [[نجران]] نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> گروهی از مسیحیان نجران برای گفتگو با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] درباره ادعای [[نبوت خاصه|رسالت وی]] به [[مدینه]] آمدند. پیامبر پس از معرفی خویش، [[حضرت عیسی(ع)]] را بنده‌ای از بندگان خدا معرفی کرد. آنها نپذیرفتند و متولد شدن عیسی(ع) بدون پدر را دلیل بر الوهیت او دانستند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۷۵.</ref> مسیحیان نجران بر باور خویش اصرار داشتند، پیامبر(ص) آنان را به مباهله دعوت نمود. پیامبر(ص) همراه با دختر و فرزندان و دامادش برای مباهله حاضر شد، ولی مسیحیان چون جدیت پیامبر(ص) و همراهانش (فاطمه(س)، علی(ع)، حسن(ع) و حسین(ع)) را مشاهده کردند، به توصیه بزرگ‌شان از مباهله منصرف شدند. آنان با پیامبر(ص) صلح کرده و درخواست کردند که با پرداخت [[جزیه]] بر دین خود باقی بمانند و پیامبر نیز پذیرفت.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> رخداد مباهله و نزول این آیه را در روز [[۲۴ ذی‌الحجه|۲۴ ذی الحجه]] [[سال ۹ هجری قمری|سال نهم هجری]] (سال [[سنة الوفود|عام الوُفود]]) دانسته‌اند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.</ref>
آیه مباهله در پاسخ به مسیحیان [[نجران]] نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> گروهی از مسیحیان نجران برای گفتگو با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] درباره ادعای [[نبوت خاصه|رسالت وی]] به [[مدینه]] آمدند. پیامبر پس از معرفی خویش، [[حضرت عیسی(ع)]] را بنده‌ای از بندگان خدا معرفی کرد. آنها متولد شدن عیسی(ع) بدون پدر را دلیل بر الوهیت او دانستند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۷۵.</ref> مسیحیان نجران بر باور خویش اصرار داشتند، پیامبر(ص) آنان را به مباهله دعوت نمود. پیامبر(ص) روز موعود به‌همراه علی، فاطمه و حسنین برای مباهله حاضر شد، ولی مسیحیان چون جدیت پیامبر(ص) و همراهانش را مشاهده کردند، به توصیه بزرگ‌شان از مباهله منصرف شدند. آنان با پیامبر(ص) صلح کرده و درخواست کردند که با پرداخت [[جزیه]] بر دین خود باقی بمانند و پیامبر نیز پذیرفت.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۲.</ref> بنا بر گزارش منابع تاریخی مباهله و نزول این آیه در سال ۹ یا ۱۰ق رخ داده است.
== تفسیر ==
== تفسیر ==
مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] مانند [[زمخشری]]،<ref>الزمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> [[فخر رازی|فخررازی]]،<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۰۵ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> و [[بیضاوی]]<ref>البیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۲۹ق،‌ ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> گفته‌اند که مراد آیه از «اَبْناءَنا» (پسران‌مان) [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]]، و مراد از «نِساءَنا» (زنان‌مان) [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و مراد از «اَنْفُسَنا» (جان‌های‌مان) [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] است.  
مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] مانند [[زمخشری]]،<ref>الزمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> [[فخر رازی|فخررازی]]،<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۰۵ق، ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> و [[بیضاوی]]<ref>البیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۲۹ق،‌ ذیل آیه ۶۱ آل عمران.</ref> گفته‌اند که مراد آیه از «اَبْناءَنا» (پسران‌مان) [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]]، و مراد از «نِساءَنا» (زنان‌مان) [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و مراد از «اَنْفُسَنا» (جان‌های‌مان) [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] است.


مفسران شیعه در پاسخ به این اشکال که «اَبْناءَنا»، «نِساءَنا» و «اَنْفُسَنا» با صیغه جمع ذکر شده، در حالی که مصادیق مذکور یا مفرد هستند و یا مثنّی، گفته‌اند:
مفسران شیعه در پاسخ به این اشکال که «اَبْناءَنا»، «نِساءَنا» و «اَنْفُسَنا» با صیغه جمع ذکر شده، در حالی که مصادیق مذکور یا مفرد هستند و یا مثنّی، گفته‌اند: