ابوحذیفه: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Ahmadian جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Ahmadian جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
'''قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف''' مشهور به '''ابوحُذَیفة''' (درگذشت 12ق/633م)، از بزرگان [[صحابه]] و از سابقین در اسلام و [[مهاجرین]] به [[حبشه]] و [[مدینه]] كه در بسیاری از [[غزوات]] و [[سرایا]] شركت جست و در [[جنگ یمامه]] به شهادت رسید. | '''قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف''' مشهور به '''ابوحُذَیفة''' (درگذشت 12ق/633م)، از بزرگان [[صحابه]] و از سابقین در اسلام و [[مهاجرین]] به [[حبشه]] و [[مدینه]] كه در بسیاری از [[غزوات]] و [[سرایا]] شركت جست و در [[جنگ یمامه]] به شهادت رسید. | ||
==نام== | ==نام== | ||
[[ابن سعد]] او را به هنگام مرگ 53 یا 54 ساله<ref>الطبقات الكبری،ج3،ص85</ref>و ابن حجر 56ساله<ref> | [[ابن سعد]] او را به هنگام مرگ 53 یا 54 ساله<ref>الطبقات الكبری،ج3،ص85</ref>و ابن حجر 56ساله<ref>الاصابة فی تمیز الصحابة،ج4،ص43</ref>دانسته است. در ضبط نام او اختلاف وجود دارد.ابن سعد نام او را«هُشیم»<ref>الطبقات الكبری،ج3،ص84</ref>و ابن‌هشام «مِهشم»<ref>السیرة النبویة، ج1،ص277</ref>و [[خلیفة بن خیاط ]]«هشام»آورده<ref>ج1، ص28</ref> و برخی نیز«هاشم»گفته‌اند.<ref>ابن‌عبدالبر،ج4،ص1631؛ابن‌حجر،ج4، ص42</ref> سهیلی یادآور شده كه نام ابوحذیفة بن عتبه، قیس است و مهشم شخص دیگری است از فرزندان مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم.<ref>نكـ:سهیلی،ج3، ص33؛نیز ابن حزم، ص88</ref> مادر او فاطمه دختر صفوان بن امیه كنانی است.<ref>ابن‌سعد،الطبقات الكبری،ج3، ص84</ref><ref>؛برای اقوال دیگر،نكـ:خلیفه،ج1، ص28</ref> | ||
==اسلام ابوحذیفه== | ==اسلام ابوحذیفه== | ||
ابوحذیفه پیش از آنكه [[پیامبر(ص)]] برای دعوت مردم به اسلام به خانه ارقم برود، مسلمان شد<ref>ج1،ص28</ref>و خواهرش هند،همسر [[ابوسفیان]] او را با دو بیت شعر هجو گفت<ref>ابن‌اسحاق،210؛قس: | ابوحذیفه پیش از آنكه [[پیامبر(ص)]] برای دعوت مردم به اسلام به خانه ارقم برود، مسلمان شد<ref>خلیفه، ج1،ص28</ref>و خواهرش هند،همسر [[ابوسفیان]] او را با دو بیت شعر هجو گفت<ref>ابن‌اسحاق،210؛قس:ابن‌سعد،الطبقات الكبری،ج3،ص85</ref>،كه این دو بیت را به [[جنگ بدر]] و هنگامی كه ابوحذیفه پدرش را به مبارزه فراخواند،مربوط دانسته است. | ||
==هجرت به حبشه== | ==هجرت به حبشه== | ||
او همراه با همسرش سهله،دختر سهیل بن عمرو،به [[حبشه]] هجرت كرد و پسرش محمد در آنجا زاده شد<ref>ابن‌اسحاق،156،205</ref> | او همراه با همسرش سهله،دختر سهیل بن عمرو،به [[حبشه]] هجرت كرد و پسرش محمد در آنجا زاده شد.<ref>ابن‌اسحاق،156،205</ref>از عبارات ابن‌سعد چنین برمی‌آید كه وی دوبار به حبشه مهاجرت كرده است<ref>الطبقات الكبری، ج3،ص84</ref>این نظر را ابن كلبی<ref>جمهرة النسب،ج1،ص200</ref>و بلاذری<ref>انساب الاشراف، ج3،ص199</ref>نیز تأیید كرده‌اند.به هنگامی كه خبر دروغین مسلمان شدن كفار مكه در حبشه منتشر شد،عده‌ای از مسلمانان مهاجر به [[مكه]] بازگشتند و چون از دروغ بودن خبر مطلع گشتند،یا در جایی پنهان شدند و یا در پناه یكی از بزرگان كفار قرار گرفتند<ref>طبری،ج2،ص340</ref>،در این هنگام ابوحذیفه در پناه امیة(بن خلف)درآمد.<ref>بلاذری،ج3،ص227</ref> | ||
==هجرت به مدینه== | ==هجرت به مدینه== | ||
او از نخستین [[مهاجران]] به [[مدینه]] بود و همراه مولا و پسرخوانده‌اش«سالم»<ref>نكـ: | او از نخستین [[مهاجران]] به [[مدینه]] بود و همراه مولا و پسرخوانده‌اش«سالم»<ref>نكـ:مالك،605؛ابن‌هشام،ج2،ص123</ref>نزد عباد بن بشر منزل گرفتند و پیامبر(ص)میان ابوحذیفه و عباد عقد اخوت برقرار نمود.<ref>ابن‌سعد،ج3،ص84</ref> | ||
==شرکت در جنگ ها== | ==شرکت در جنگ ها== | ||
ابوحذیفه در غزوات [[غزوه بدر|بدر]]،[[احد]]،[[خندق]]،[[حدیبیه]] و دیگر نبردها شركت داشته است <ref> | ابوحذیفه در غزوات [[غزوه بدر|بدر]]،[[احد]]،[[خندق]]،[[حدیبیه]] و دیگر نبردها شركت داشته است. <ref>ابن‌سعد،ج3،ص84ابن‌عبدالبر،ج4،ص1631</ref> همچنین از شركت او در برخی از سرایا از جمله در سریه‌ای به فرماندهی [[حمزة بن‌عبدالمطّلب]]،7 ماه پس از هجرت<ref>واقدی،ج1،ص9</ref>و سریه‌ای به فرماندهی [[عبدالله بن جحش]]<ref>واقدی ،ج1،ص19</ref>و سریه قَطَن به فرماندهی ابوسلمة<ref>واقدی ،ج1،ص345</ref>اطلاع داریم.وی در جنگ بدر با وارد كردن ضربتی در كشتن پدرش شركت كرد.<ref>واقدی ،ج1،ص70</ref> | ||
==محمد فرزند ابوحذیفه== | ==محمد فرزند ابوحذیفه== | ||
پس از شهادت ابوحذیفه در یمامه،به گفته ابن‌كلبی [[عثمان]] متكفل مخارج زندگی پسرش محمد شد،اما محمد در محاصره عثمان یكی از كسانی بود كه بر او شورید و مردم [[مصر]] را تشویق به قیام كرد.پس از قتل عثمان به [[شام]] گریخت و به دست رشدین،غلام [[معاویه]]،كشته شد.<ref> | پس از شهادت ابوحذیفه در یمامه،به گفته ابن‌كلبی [[عثمان]] متكفل مخارج زندگی پسرش محمد شد،اما محمد در محاصره عثمان یكی از كسانی بود كه بر او شورید و مردم [[مصر]] را تشویق به قیام كرد.پس از قتل عثمان به [[شام]] گریخت و به دست رشدین،غلام [[معاویه]]،كشته شد.<ref>ابن‌كلبی،ج1،ص200</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
==مآخذ== | ==مآخذ== | ||
* | *ابن‌اثیر،الكامل؛ | ||
*ابن‌اسحاق،محمد،سیرة(رسول الله)،به كوشش محمد حمیدالله،قونیه،1401ق/1981م؛ | |||
*ابن‌حجر عسقلانی،احمد بن علی،الاصابة فی تمیز الصحابة،قاهره،1328ق؛ | *ابن‌حجر عسقلانی،احمد بن علی،الاصابة فی تمیز الصحابة،قاهره،1328ق؛ | ||
*ابن‌حزم،علی بن احمد،جوامع السیرة النبویة،بیروت،دارالكتب العلمیة؛ | *ابن‌حزم،علی بن احمد،جوامع السیرة النبویة،بیروت،دارالكتب العلمیة؛ | ||
نسخهٔ ۴ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۸:۵۵
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف مشهور به ابوحُذَیفة |
| خویشاوندان سرشناس | مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم، صفوان بن امیه كنانی |
| زادروز | ؟ |
| محل زندگی | حبشه و مدینه |
قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف مشهور به ابوحُذَیفة (درگذشت 12ق/633م)، از بزرگان صحابه و از سابقین در اسلام و مهاجرین به حبشه و مدینه كه در بسیاری از غزوات و سرایا شركت جست و در جنگ یمامه به شهادت رسید.
نام
ابن سعد او را به هنگام مرگ 53 یا 54 ساله[۱]و ابن حجر 56ساله[۲]دانسته است. در ضبط نام او اختلاف وجود دارد.ابن سعد نام او را«هُشیم»[۳]و ابن‌هشام «مِهشم»[۴]و خلیفة بن خیاط «هشام»آورده[۵] و برخی نیز«هاشم»گفته‌اند.[۶] سهیلی یادآور شده كه نام ابوحذیفة بن عتبه، قیس است و مهشم شخص دیگری است از فرزندان مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم.[۷] مادر او فاطمه دختر صفوان بن امیه كنانی است.[۸][۹]
اسلام ابوحذیفه
ابوحذیفه پیش از آنكه پیامبر(ص) برای دعوت مردم به اسلام به خانه ارقم برود، مسلمان شد[۱۰]و خواهرش هند،همسر ابوسفیان او را با دو بیت شعر هجو گفت[۱۱]،كه این دو بیت را به جنگ بدر و هنگامی كه ابوحذیفه پدرش را به مبارزه فراخواند،مربوط دانسته است.
هجرت به حبشه
او همراه با همسرش سهله،دختر سهیل بن عمرو،به حبشه هجرت كرد و پسرش محمد در آنجا زاده شد.[۱۲]از عبارات ابن‌سعد چنین برمی‌آید كه وی دوبار به حبشه مهاجرت كرده است[۱۳]این نظر را ابن كلبی[۱۴]و بلاذری[۱۵]نیز تأیید كرده‌اند.به هنگامی كه خبر دروغین مسلمان شدن كفار مكه در حبشه منتشر شد،عده‌ای از مسلمانان مهاجر به مكه بازگشتند و چون از دروغ بودن خبر مطلع گشتند،یا در جایی پنهان شدند و یا در پناه یكی از بزرگان كفار قرار گرفتند[۱۶]،در این هنگام ابوحذیفه در پناه امیة(بن خلف)درآمد.[۱۷]
هجرت به مدینه
او از نخستین مهاجران به مدینه بود و همراه مولا و پسرخوانده‌اش«سالم»[۱۸]نزد عباد بن بشر منزل گرفتند و پیامبر(ص)میان ابوحذیفه و عباد عقد اخوت برقرار نمود.[۱۹]
شرکت در جنگ ها
ابوحذیفه در غزوات بدر،احد،خندق،حدیبیه و دیگر نبردها شركت داشته است. [۲۰] همچنین از شركت او در برخی از سرایا از جمله در سریه‌ای به فرماندهی حمزة بن‌عبدالمطّلب،7 ماه پس از هجرت[۲۱]و سریه‌ای به فرماندهی عبدالله بن جحش[۲۲]و سریه قَطَن به فرماندهی ابوسلمة[۲۳]اطلاع داریم.وی در جنگ بدر با وارد كردن ضربتی در كشتن پدرش شركت كرد.[۲۴]
محمد فرزند ابوحذیفه
پس از شهادت ابوحذیفه در یمامه،به گفته ابن‌كلبی عثمان متكفل مخارج زندگی پسرش محمد شد،اما محمد در محاصره عثمان یكی از كسانی بود كه بر او شورید و مردم مصر را تشویق به قیام كرد.پس از قتل عثمان به شام گریخت و به دست رشدین،غلام معاویه،كشته شد.[۲۵]
پانویس
- ↑ الطبقات الكبری،ج3،ص85
- ↑ الاصابة فی تمیز الصحابة،ج4،ص43
- ↑ الطبقات الكبری،ج3،ص84
- ↑ السیرة النبویة، ج1،ص277
- ↑ ج1، ص28
- ↑ ابن‌عبدالبر،ج4،ص1631؛ابن‌حجر،ج4، ص42
- ↑ نكـ:سهیلی،ج3، ص33؛نیز ابن حزم، ص88
- ↑ ابن‌سعد،الطبقات الكبری،ج3، ص84
- ↑ ؛برای اقوال دیگر،نكـ:خلیفه،ج1، ص28
- ↑ خلیفه، ج1،ص28
- ↑ ابن‌اسحاق،210؛قس:ابن‌سعد،الطبقات الكبری،ج3،ص85
- ↑ ابن‌اسحاق،156،205
- ↑ الطبقات الكبری، ج3،ص84
- ↑ جمهرة النسب،ج1،ص200
- ↑ انساب الاشراف، ج3،ص199
- ↑ طبری،ج2،ص340
- ↑ بلاذری،ج3،ص227
- ↑ نكـ:مالك،605؛ابن‌هشام،ج2،ص123
- ↑ ابن‌سعد،ج3،ص84
- ↑ ابن‌سعد،ج3،ص84ابن‌عبدالبر،ج4،ص1631
- ↑ واقدی،ج1،ص9
- ↑ واقدی ،ج1،ص19
- ↑ واقدی ،ج1،ص345
- ↑ واقدی ،ج1،ص70
- ↑ ابن‌كلبی،ج1،ص200
مآخذ
- ابن‌اثیر،الكامل؛
- ابن‌اسحاق،محمد،سیرة(رسول الله)،به كوشش محمد حمیدالله،قونیه،1401ق/1981م؛
- ابن‌حجر عسقلانی،احمد بن علی،الاصابة فی تمیز الصحابة،قاهره،1328ق؛
- ابن‌حزم،علی بن احمد،جوامع السیرة النبویة،بیروت،دارالكتب العلمیة؛
- ابن‌سعد،محمد،الطبقات الكبری،بیروت،دار صادر؛
- ابن‌عبدالبر،یوسف بن عبدالله،الاستیعاب فی معرفة الاصحاب،به كوشش علی محمد بجاوی،قاهره،1380ق/1960م؛
- ابن‌كلبی،هشام‌الدین محمد،جمهرة النسب،به كوشش عبدالستار احمد فراج،كویت،1402ق؛
- ابن‌هشام،عبدالملك،السیرة النبویة،به كوشش مصطفی سقّا و دیگران،قاهره،1355ق/1936م؛
- بلاذری،احمد بن یحیی،انساب الاشراف،به كوشش عبدالعزیز الدوری،بیروت،1398ق/1978م؛
- خلیفة بن خیاط،الطبقات،به كوشش سهیل زكار،دمشق،1966م؛
- سهیلی،عبدالرحمن،الروض الانف،به كوشش عبدالرحمن وكیل،قاهره،1389ق/1969م؛
- طبری،تاریخ؛مالك بن انس،الموطأ،استانبول،1401ق/1981م؛
- واقدی،محمد بن عمر،المغازی،به كوشش مارسدن جونز،لندن،1966م.
پیوند به بیرون
اين مقاله با تلخيص از دايرة المعارف بزرگ اسلامي، اخذ شده است