مستضعف فکری: تفاوت میان نسخه‌ها

رفتار [[خدا|خداوند]] در روز [[قیامت]] در قبال مستضعف فکری مورد اختلاف اندیشمندان واقع شده است. سه رویکرد در این باره وجود دارد:

*برخی از [[متکلم|متکلمان]] شیعه معتقدند، مستضعف فکری در [[قیامت]] به [[جهنم]] وارد می‌شود.<ref>عزیزان، «پلورالیسم نجات در اندیشه اسلامی»، ص۴؛ خمینی، انوار الهدایه، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۴۱۲.</ref>

*عده‌ای از مفسران و متکلمان، با توجه به آیات [[آیه ۹۸ سوره نساء|۹۸]] و [[آیه ۹۹ سوره نساء|۹۹ سوره نساء]] و روایات وارده از [[امامان شیعه|امامان(ع)]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۷.</ref> مستضعفان فکری را اهل نجات دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه مجلسی، مرآة العقول، ۱۳۶۳ش، ج۱۱، ص۲۰۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۵۰-۵۱؛ مطهری، عدل الهی، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۹.</ref> اگر مستضعف فکری، تکالیفش را براساس دین خودش و خالصانه انجام دهد، علاوه بر نرفتن به جهنم، مستحق دریافت [[ثواب و عقاب|پاداش]] نیز خواهد بود.<ref>دادجو، «معذوریت یا استحقاق پاداش پیروان جاهل قاصر ادیان دیگر»، ص۱۱۰.</ref>

*گروهی بر این باورند که خداوند، مستضعفان فکری را [[عذاب الهی|عذاب]] نمی‌کند؛ ولی به آنان نیز پاداش و ثواب نمی‌دهد؛ چرا که پاداش و ثواب در ازای عمل به تکالیف داده می‌شود و حکم این گروه در گرو لطف و فضل الهی است.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، احیاء التراث العربی، ج۳، ص۳۰۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۵۲؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۲۰، ص۲۴۱.</ref>

[[مرتضی مطهری|مرتضی مطهری]]، متکلم شیعی، در مسئله مستضعف فکری، به دو دیدگاه افراطی و تفریطی اشاره کرده، معتقد است هردوی آنها با دیدگاه قرآن مخالف است.<ref>مطهری، عدل الهی، ۱۳۹۱، ص۲۴۳-۳۱۶.</ref> در دیدگاه تفریطی، تنها اعمال [[شیعه]] قبول شده و اعمال مستضعف فکری باطل شمرده شده است.<ref>مطهری، عدل الهی، ۱۳۹۱، ص۲۴۳-۳۱۶.</ref> نبود اعتقاد به [[امامت]]، مهم‌ترین دلیل طرفداران دیدگاه تفریطی در قبول نشدن اعمال مستضعف فکری است؛ اما دیدگاه افراطی بر این باور است که اگر عمل مستضعف فکری، خیر و حَسَن باشد، [[ثواب و عقاب|ثواب]] بر او مترتب خواهد شد، اعم از اینکه فاعلش معتقد به اسلام یا [[امامیه|مذهب امامیه]] باشد یا نه.<ref>مطهری، عدل الهی، ۱۳۹۱، ص۲۴۳-۳۱۶.</ref> شهید مطهری معتقد است رفتار مستضعف فکری در صورتی که عناد و انکار نداشته باشند، مورد پذیرش است.<ref>مطهری، عدل الهی، ۱۳۹۱، ص۲۴۳-۳۱۶</ref>