confirmed، templateeditor
۱۰٬۹۵۹
ویرایش
داستان خواستگاری امام علی از دختر ابوجهل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
(اصلاح عبارت) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
ذهنی تهرانی، این حدیث را با توجه به سندش، [[حدیث ضعیف|ضعیف]] ارزیابی کرده و می‌گوید برخی از افراد [[اسناد|سلسله سند]]، ضعیف و یا مجهول هستند. چنان‌که متن حدیث نیز فاقد اعتبار بوده و چنین مطالبی از شأن پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) به دور است.<ref>ذهنی تهرانی، ترجمه علل الشرایع، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۶۰۵.</ref> | ذهنی تهرانی، این حدیث را با توجه به سندش، [[حدیث ضعیف|ضعیف]] ارزیابی کرده و می‌گوید برخی از افراد [[اسناد|سلسله سند]]، ضعیف و یا مجهول هستند. چنان‌که متن حدیث نیز فاقد اعتبار بوده و چنین مطالبی از شأن پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) به دور است.<ref>ذهنی تهرانی، ترجمه علل الشرایع، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۶۰۵.</ref> | ||
== ارزیابی داستان خواستگاری == | == ارزیابی داستان خواستگاری == | ||
عالمان شیعه روایت‌های داستان خواستگاری امام علی(ع) از دختر ابوجهل را هم از ناحیه سند<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/875235 «ماجرای خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابوجهل؛ دروغ یا واقعیت!؟»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> و هم از جهت متن [[حدیث|احادیث]] مخدوش دانسته‌اند<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/875235 «ماجرای خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابوجهل؛ دروغ یا واقعیت!؟»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> و تصریح کرده‌اند که دقت در متن داستان به خوبی ساختگی‌بودن آن را نشان می‌دهد.<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۶.</ref> [[سید مرتضی]] از [[محدث|محدثان]] و [[متکلم|متکلمان]] شیعه در قرن پنجم، (درگذشته | عالمان شیعه روایت‌های داستان خواستگاری امام علی(ع) از دختر ابوجهل را هم از ناحیه سند<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/875235 «ماجرای خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابوجهل؛ دروغ یا واقعیت!؟»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> و هم از جهت متن [[حدیث|احادیث]] مخدوش دانسته‌اند<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/875235 «ماجرای خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابوجهل؛ دروغ یا واقعیت!؟»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> و تصریح کرده‌اند که دقت در متن داستان به خوبی ساختگی‌بودن آن را نشان می‌دهد.<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۶.</ref> [[سید مرتضی]] از [[محدث|محدثان]] و [[متکلم|متکلمان]] شیعه در قرن پنجم، (درگذشته سال ۴۳۶ هجری قمری) داستان خواستگاری [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از دختر ابوجهل را ساختگی و فاقد [[شهرت]] دانسته است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء،۱۳۷۷ش، ص ۱۶۷.</ref> [[ابن‌شهرآشوب]] نیز به‌عنوان محدثی شیعی در قرن ششم هجری قمری، بر ساختگی‌بودن این ماجرا تأکید کرده است.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۴.</ref> [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی]]،<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۱، ۶۵.</ref> [[سید محمد حسینی قزوینی]]<ref>حسینی قزوینی، [https://www.valiasr-aj.com/persian/mobile_shownews.php?idnews=7705 «خواستگاری از دختر ابوجهل/ازدواج موقت»]، موسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج).</ref> و دیگران<ref>حسینی میلانی، خواستگاری ساختگی، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۱؛ محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۹۷-۹۸.</ref> نیز این ماجرا را ساختگی دانسته‌اند. | ||
بعضی گفته‌اند که اگر داستان خواستگاری واقعیت داشت، باید دشمنان امام علی(ع) مانند [[بنی‌امیه]] از این فرصت استفاده می‌کردند. در حالی که چنین بهره‌برداری از سوی دشمنان امام گزارش نشده است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء،۱۳۷۷ش، ص ۱۶۹.</ref> البته در ادوار بعد برخی از شعرا همچون [[مروان بن ابی‌حفصه]] (م [[سال ۱۸۹ هجری قمری|۱۸۹ق]]) که در دشمنی با [[اهل‌بیت(ع)]] شهرت داشت،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۴۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۷، ص۲۸۷.</ref> ضمن مدح [[هارون عباسی|هارون]] خلیفه [[بنی‌عباس|عباسی]]، به این داستان اشاره و امام را نکوهش کرده‌اند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۵.</ref> | بعضی گفته‌اند که اگر داستان [[خواستگاری]] واقعیت داشت، باید دشمنان امام علی(ع) مانند [[بنی‌امیه]] از این فرصت استفاده می‌کردند. در حالی که چنین بهره‌برداری از سوی دشمنان امام گزارش نشده است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء،۱۳۷۷ش، ص ۱۶۹.</ref> البته در ادوار بعد برخی از شعرا همچون [[مروان بن ابی‌حفصه]] (م [[سال ۱۸۹ هجری قمری|۱۸۹ق]]) که در دشمنی با [[اهل‌بیت(ع)]] شهرت داشت،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۴۴؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۷، ص۲۸۷.</ref> ضمن مدح [[هارون عباسی|هارون]] خلیفه [[بنی‌عباس|عباسی]]، به این داستان اشاره و امام را نکوهش کرده‌اند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۵.</ref> | ||
=== کودک بودن راوی اصلی === | === کودک بودن راوی اصلی === | ||
هرچند مسور از [[صحابه|اصحاب پیامبر | هرچند مسور از [[صحابه|اصحاب پیامبر اکرم (ص)]] شمرده شده،<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۵۸.</ref> اما گزارش او از ماجرای خواستگاری را به جهت سن اندک او برای نقل این داستان، غیرقابل‌پذیرش دانسته‌اند.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/875235 «ماجرای خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابوجهل؛ دروغ یا واقعیت!؟»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> زیرا بنا بر گزارش‌ها، این اتفاق در [[سال ۸ هجری قمری|سال هشتم هجری]] و بعد از [[فتح مکه]] رخ داده<ref>ابن حجر، فتح الباری، ۱۳۷۹ق، ج۷، ص۸۶؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۶.</ref> در حالی‌که مسور متولد [[سال ۲ هجری قمری|سال دوم هجری]]،<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۲.</ref> و کودکی شش‌ساله بوده است.<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۶.</ref> از سوی دیگر مسور در یکی از نقل‌هایش ادعا کرده است که در زمان نقل واقعه، [[احتلام|محتلم]] شده (و به [[بلوغ]]) رسیده بود.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۰۸؛ ابن حنبل، مسند احمد، ۱۴۱۶ق، ج۳۱، ص۲۲۹؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۰۳.</ref> بعضی از نویسندگان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] تلاش کرده‌اند این تعبیر را به نوعی توجیه کنند.<ref>طحاوی، شرح مشکل الآثار، ۱۴۳۱ق، ج۱۲، ص۵۱۵؛ ابن حبان، صحیح ابن حبان، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ص۴۰۷؛ ابن قیم جوزی، حاشیة ابن القیم علی سنن ابی داود، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۵۵.</ref> مثلا [[احمد بن علی بن حجر عسقلانی|ابن حَجَر عَسْقَلانی]] منظور از محتلم شدن در این حدیث را رسیدن به حد کمال عقلی دانسته است.<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۱۰، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> ولی این توجیه خلاف [[عقل]] و عرف قلمداد شده<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۷.</ref> و رفتارهای مسور در [[عصر نبوی]] را<ref>مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۶۸؛ ابن قانع، معجم الصحابه، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۱۲۳۲، ج۱۴، ص۴۹۵۳؛ ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۹۴.</ref> نیز مخالف با این نظر شمرده‌اند.<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref> همچنین این سوال مطرح شده که چطور در میان تمامی اصحاب، تنها دو کودک به‌مانند مسور و حداکثر عبدالله بن زبیر که در [[سال ۱ هجری قمری|سال اول هجری]] به دنیا آمده،<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۰۵.</ref> این ماجرا را نقل کرده و دیگران به این داستان و خطبه پیامبر اکرم(ص) در این موضوع، هیچ اشاره‌ای نکرده‌اند.<ref>حسینی میلانی، خواستگاری ساختگی، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> | ||
=== وجود دشمنان اهل‌بیت در سلسله سند === | === وجود دشمنان اهل‌بیت در سلسله سند === | ||
برخی شیعیان نیز با تکیه بر روابط حسنه مسور با [[خوارج]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۱.</ref> و گرایش‌های او به [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۸.</ref> و [[زبیریان]]<ref>ابونعیم، معرفة الصحابة، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۱، ۱۶۴.</ref> روایت وی را غیر قابل اعتماد قلمداد نموده‌اند.<ref>حسینی میلانی، خواستگاری ساختگی، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۱؛ محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۵.</ref> چنان‌که راویان دیگر این ماجرا هم دشمن امام علی(ع) حساب می‌شوند و نقل آنها را از عوامل ضعف روایت دانسته‌اند؛ [[سید مرتضی]] گزارش خواستگاری را به جهت نقل کَرابیسی که در دشمنی با اهل‌بیت(ع) مشهور بوده، ساختگی و ضعیف دانسته است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء،۱۳۷۷ش، ص ۱۶۷-۱۶۸.</ref> دیگران نیز به نقش [[ابوهریره]] در نقل این ماجرا و تلاش او برای تخریب [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پرداخته‌اند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳-۶۴.</ref> چنان‌که وجود [[محمد بن مسلم زهری|زُهری]] (م [[سال ۱۲۴ هجری قمری|۱۲۴ق]]) <ref>حسینی میلانی، خواستگاری ساختگی، ۱۳۸۶ش، ص۷۳-۸۳.</ref> [[عامر بن شراحیل شعبی|شَعْبی]] و ابن مَخْدوم در سلسله سند این داستان را نیز به خاطر دشمنی ایشان با امام علی باعث تضعیف حدیث دانسته‌اند.<ref name=":0" /> به عنوان نمونه گفته‌اند شعبی قسم یاد کرد که امام علی(ع) تا زمان مرگ، قرآن نخواند و ابن مخدوم نیز در یک روز، دوازده هزار مرتبه امام علی(ع) را [[لعن]] نمود.<ref name=":0">عابدی، [https://www.yjc.ir/fa/news/6826680 «ماجرای خواستگاری امیرالمؤمنین از دختر ابوجهل/چه کسانی مورد غضب صدیقه طاهره (س) بودند؟»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> | برخی شیعیان نیز با تکیه بر روابط حسنه مسور با [[خوارج]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۱.</ref> و گرایش‌های او به [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۸.</ref> و [[زبیریان]]<ref>ابونعیم، معرفة الصحابة، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۸، ص۱۶۱، ۱۶۴.</ref> روایت وی را غیر قابل اعتماد قلمداد نموده‌اند.<ref>حسینی میلانی، خواستگاری ساختگی، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۱؛ محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۵.</ref> چنان‌که راویان دیگر این ماجرا هم دشمن امام علی(ع) حساب می‌شوند و نقل آنها را از عوامل ضعف روایت دانسته‌اند؛ [[سید مرتضی]] گزارش خواستگاری را به جهت نقل کَرابیسی که در دشمنی با اهل‌بیت(ع) مشهور بوده، ساختگی و ضعیف دانسته است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء،۱۳۷۷ش، ص ۱۶۷-۱۶۸.</ref> دیگران نیز به نقش [[ابوهریره]] در نقل این ماجرا و تلاش او برای تخریب [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پرداخته‌اند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳-۶۴.</ref> چنان‌که وجود [[محمد بن مسلم زهری|زُهری]] (م [[سال ۱۲۴ هجری قمری|۱۲۴ق]]) <ref>حسینی میلانی، خواستگاری ساختگی، ۱۳۸۶ش، ص۷۳-۸۳.</ref> [[عامر بن شراحیل شعبی|شَعْبی]] و ابن مَخْدوم در سلسله سند این داستان را نیز به خاطر دشمنی ایشان با امام علی باعث تضعیف حدیث دانسته‌اند.<ref name=":0" /> به عنوان نمونه گفته‌اند شعبی قسم یاد کرد که امام علی(ع) تا زمان مرگ، قرآن نخواند و ابن مخدوم نیز در یک روز، دوازده هزار مرتبه امام علی(ع) را [[لعن]] نمود.<ref name=":0">عابدی، [https://www.yjc.ir/fa/news/6826680 «ماجرای خواستگاری امیرالمؤمنین از دختر ابوجهل/چه کسانی مورد غضب صدیقه طاهره (س) بودند؟»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> | ||