نبوت: تفاوت میان نسخه‌ها

ضرورت نبوت و بعثت پیامبران، در [[قرآن|قرآن کریم]]، [[حدیث|روایات]] معصومان و متون [[کلام اسلامی|کلامی]] مورد تاکید قرار گرفته و دلایلی برای آن ذکر شده است؛ از جمله [[اتمام حجت]] بر انسان‌ها، نیازمندی ذاتی انسان، و نیازمندی انسان به اجتماع. بر اساس آیات قرآن کریم، همه انبیا اهداف مشترکی داشته‌اند؛ از جمله دعوت به [[توحید]] و [[معاد]]، برپایی عدل و داد، تعلیم و تربیت، [[تزکیه]] و [[تقوا]] و همچنین آزادسازی انسان‌ها از غل و زنجیرها.

[[ملاصدرا]] براین باور است که نبوت دارای باطن و ظاهر است و  باطنش ولایت و ظاهرش همان شریعت است و هر پیامبر به سبب  این ولایت وحی را از خداوند یا از فرشته‌ای (که  مشاهده‌اش می‌کند و مناسب با مقام  او در ولایت ونبوت است) دریافت می‌کند و آن‌چه را با واسطه یا بدون واسطه از خداوند دریافت می‌کند به بندگان می‌رساندو با آنان سخن می‌گوید وآنان را [[تزکیه|تهذیب]] می‌کند و به آنان می‌آموزاند و این جز از راه شریعت ممکن نیست.  <ref>ملاصدرا، مفاتیح الغیب،۱۳۶۳ش، ص۴۸۵.</ref>{{یاد|إن للنبوة باطنا و هو الولاية و ظاهرا و هو الشريعة فالنبي بالولاية يأخذ من الله أو من الملك المعاني التي بها كمال مرتبته في الولاية و النبوة .}} صدرالمتالهین هم‌چنان بر این باور است که  نبوت امری موهبتی و از مواهب ربانی  و غیر کسبی است و به بیتی از شعر [[حافظ شیرازی|حافظ]] استشهاد می‌کند و می‌گوید:«كما قال لسان‌لعرفاء وناظم جوهرالأولياء»:{{شعر|متن = دولت آن است كه بی‌خون دل آید به کنار//ورنه با سعی وعملْ باغ جِنان این همه نیست<ref>الملاصدرا، مفاتیح الغیب،۱۳۶۳ش، ص۴۷۰.</ref>}}

در کتاب‌های [[کلام اسلامی|کلامی]] از مباحث نبوت، در دو بخش عمده نبوت خاصه و نبوت عامه بحث می‌شود. منظور از نبوت عامه مجموعه مباحث درباره اصل نبوت همچون ضرورت بعثت [[پیامبران|انبیاء]]،<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۲۹.</ref> [[عصمت]]<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۳۴.</ref> و [[معجزه]]<ref>سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش،</ref> است.<ref>سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.</ref> مراد از نبوت خاصه هم مسائلی است که درباره نبوت یک فرد خاص مطرح می‌شود؛ از جمله: دلایل پیامبری یک شخص خاص و معجزات او.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۵۲۷؛ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۸۸.</ref>

ضرورت نبوت و بعثت [[پیامبران]]، در [[قرآن]]، [[حدیث|روایات معصومان]] و [[کلام اسلامی|متون کلامی]] مورد تاکید قرار گرفته و دلایلی برای آن ذکر شده است؛ از جمله [[اتمام حجت]] بر انسان‌ها، نیازمندی ذاتی انسان، و نیازمندی انسان به اجتماع<ref>ایزدی‌تبار، «اثبات ضرورت نبوت از دیدگاه فیلسوفان»، در فصلنامه معارف عقلی، ش ۱۹، ص ۱۲.</ref>.

*در [[عرفان]]، [[فلسفه]]، و [[کلام اسلامی]]: ضرورت نبوت در فلسفه اسلامی، با نگاهی زمینی و این‌جهانی تبیین شده و نبوت به این دلیل ضروری تلقی می‌شود که انسان موجودی مدنی و اجتماعی است. و بنابراین نبوت و بعثت انبیا، لازمه زندگی اجتماعی دانسته شده است.<ref>نصیری و همکاران، «مقایسه ضرورت نبوت از منظر فلسفه و عرفان...»، در فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش ۴۱، ص ۵۹.هم‌چنین رجوع کنید به: ابن سینا، الاشارات والنتبیهات، ناشر: نشر البلاغه‌،ص۱۴۴ </ref> البته [[علامه طباطبایی]] فیلسوف و عارف بزرگ شیعی در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] بر اساس آیه۲۱۳ سوره بقره نبوت(بعثت پیامبران) را نتیجه مستقیم مدنی و اجتماعی بودن انسان ندانسته و بر این باور است که چون این مدنیت منتهی به اختلاف گشته خداوند پیامبران را برای رفع اختلاف برانگیخته است. وی هم چنین اختلافی که سبب نزول وحی و تشریع دین آسمانی شده را اختلاف در شوؤن زندگی و امور مرتبط با آن می‌داند.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۱۳۶، ج۱۸، ص۳۱.</ref>{{یاد| ان تفريع بعث الانبياء وإنزال الكتب على مجرد كون الانسان مدنيا بالطبع غير مستقيم إلا بعد تقييد هذه المدنية بالطبع بكونها مؤدية إلى الاختلاف}} در کلام اسلامی، ضرورت نبوت با اتکا به دلایلی از جمله [[قاعده لطف]] تبیین شده است؛ بر این اساس، از آنجا که برای خداوند ضروری است که [[مکلف]] را به اطاعت از خود نزدیک و از گناهان دور سازد، بر خداوند واجب است که پیامبران را مبعوث سازد.<ref>بخشی، «نبوت در آیینه علم کلام»، در خردنامه همشهری، ش ۱۱، ص ۱۸.</ref> در عرفان اسلامی، ضرورت نبوت با تکیه بر نگاهی آسمانی تبیین می‌شود که بر اساس آن، وجود [[انسان کامل]] در میان انسان‌ها ضروری است، پس نبوت ضروری است. به بیانی دیگر، عارفان مسلمان، نبی را مظهری تام برای [[اسم اعظم]] الهی دانسته و از همین رو حضور او در میان مردم را ضروری تلقی کرده‌اند.<ref>نصیری و همکاران، «مقایسه ضرورت نبوت از منظر فلسفه و عرفان...»، در فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش ۴۱، ص ۵۹.</ref>

[[علامه طباطبایی]] معتقد است زنان به مقام نبوت نمی‌رسند و نمی‌توانند [[وحی]] که به پیامبران می‌رسد را دریافت کنند. به گفته وی وحی منحصر در وحی  نبوت نیست و نوع دیگری از وحی وجود دارد که همان الهام و دریافت قلبی است ـ خواه در بیداری یا خواب ـ که اختصاص به پیامبران نداشته و غیر آنان را شامل می‌شود. بنابر این وحی به [[مادر موسی]]<ref>برای نمونه سوره قصص، آیه۷.</ref> به مانند وحی به زنبور عسل بوده<ref>سوره نحل، آیه۶۸.</ref> و اثبات نبوت نمی‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۱۴۹-۱۵۰.</ref>{{یاد| المراد به الإلهام وهو نوع من القذف في القلب في يقظة أو نوم ، والوحي في كلامه تعالى لا ينحصر في وحي النبوة }} [[فخر رازی]] نیز از [[آیات قرآن]] استفاده کرده که خداوند هیچ یک از زنان را رسول قرار نداده است.<ref>فخر رازی، مفاتيح الغيب، ۱۴۲۰ق، ج۱۸، ص۵۲۱.</ref>