پرش به محتوا

تشبه به کفار: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح و ویرایش متن
جزبدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح و ویرایش متن)
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
'''تَشَبُّه به کُفّار''' پیروی [[مسلمان|مسلمانان]] از [[کفر|کافران]] در زندگی فردی یا اجتماعی است که فقیهان برخی از انواع آن را [[حرام]] می‌دانند. تقلید از کافران در مسائل علمی و صنعتی از موارد تشبه به کفار شمرد نمی‌شود. عده‌ای تشبه به کفار را قاعده‌ای فقهی دانسته‌اند که از طریق تطبیق آن، حکم موضوعات مختلف روشن می‌گردد. پرداختن به این موضوع در زمانی که دولت اسلامی نیاز بیشتری برای ارتباط بین‌المللی با دولت‌های غیر اسلامی دارد لازم دانسته شده است.
'''تَشَبُّه به کُفّار''' پیروی [[مسلمان|مسلمانان]] از [[کفر|کافران]] در زندگی فردی یا اجتماعی است که فقیهان برخی از انواع آن را [[حرام]] می‌دانند. تقلید از کافران در مسائل علمی و صنعتی از موارد تشبه به کفار شمرده نمی‌شود. عده‌ای منع تشبه به کفار را قاعده‌ای فقهی دانسته‌اند که از طریق تطبیق آن، حکم موضوعات مختلف روشن می‌گردد.  


در میان [[مجتهد|فقیهان]]، درباره [[احکام شرعی|حکم شرعی]] تشبه به کفار، نظرات مختلفی ابراز شده که حرمت مطلق، کراهت مطلق و حرمت مقید از جمله این احکام است. فقیهان شیعه بیشتر قائل به حرمت مقید تشبه به کفار هستند؛ آنان ضمن قبول ادله قرآنی، روایی و عقلیِ حرمت تشبه به کفار، اطلاق و عمومیت این ادله را نپذیرفته‌اند.
در میان [[مجتهد|فقیهان]]، درباره [[احکام شرعی|حکم شرعی]] تشبه به کفار، نظرات مختلفی ابراز شده که حرمت مطلق، کراهت مطلق و حرمت مقید از جمله این احکام است. فقیهان شیعه بیشتر قائل به حرمت مقید تشبه به کفار هستند؛ آنان ضمن قبول ادله قرآنی، روایی و عقلیِ حرمت تشبه به کفار، اطلاق و عمومیت این ادله را نپذیرفته‌اند.


برای اثبات حکم تشبه به کفار به [[ادله اربعه]] استناد شده است؛ از میان آیات قرآن، به سه دسته آیات استناد می‌شود: آیاتی که تشبه به کفار را به‌طور مطلق نهی کرده‌، آیاتی که از [[ولایت]] نسبت به [[کفر|کفار]] و دوستی با آنان بر حذر داشته و آیاتی که از تشبه در یک موضوع خاص نهی نموده‌اند. در [[حدیث|روایات]]، برخی به‌طور عام درباره تشبه به کفار بوده و برخی دیگر به تشبه به کفار در موضوعی خاص پرداخته‌اند. از نظر عقلی، تشبه به کفار را موجب سلطه کفار بر مسلمانان در زمینه سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی دانسته‌اند و از آن نهی کرده‌اند.  
برای اثبات حکم تشبه به کفار به [[ادله اربعه]] استناد شده است؛ از میان آیات قرآن، به سه دسته آیات استناد می‌شود: آیاتی که تشبه به کفار را به‌طور مطلق نهی کرده‌، آیاتی که مسلمانان را از قرار گرفتن تحت [[ولایت]] [[کفر|کفار]] و دوستی با آنان بر حذر داشته، و آیاتی که از تشبه در یک موضوع خاص نهی کرده‌اند. علاوه بر این، پاره‌ای از [[حدیث|روایات]]، به‌طور عام درباره تشبه به کفار بوده و برخی دیگر به تشبه به کفار در موضوعی خاص پرداخته‌اند. از نظر عقلی، تشبه به کفار موجب سلطه آنان بر مسلمانان در زمینه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی دانسته و نهی شده است.  


==مفهوم و اهمیت==
==مفهوم و اهمیت==
تشبه به کفار را به‌معنای پیروی [[مسلمان|مسلمانان]] از [[کفر|کافران]] در امور مختلف زندگیِ فردی و اجتماعی دانسته‌اند.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۰؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۱.</ref> گفته شده که از نظر شرعی اصل تشبه به کفار امری ناپسند تلقی شده و در این‌باره، میان فقیهان شیعه و اهل‌سنت اختلافی نیست؛<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۶.</ref> اما در باب [[احکام عملی|حکم تکلیفی]] آن و نیز جزئیاتی دیگر، مانند جایگاه علم و قصد در چگونگی حکم، در میان فقیهان اسلامی اختلاف نظر وجود دارد.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۵.</ref>  
تشبه به کفار به‌معنای پیروی [[مسلمان|مسلمانان]] از [[کفر|کافران]] در امور مختلف زندگیِ فردی و اجتماعی است.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۰؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۱.</ref> اصل تشبه به کفار از نظر شرعی امری ناپسند تلقی شده و در این باره، میان فقیهان شیعه و اهل‌سنت اختلافی نیست؛<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۶.</ref> اما در باب [[احکام عملی|حکم تکلیفی]] آن و نیز جزئیاتی دیگر، مانند جایگاه علم و قصد در چگونگی حکم، در میان فقیهان مسلمان اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۵.</ref>  


برخی بر این باورند که تشبه به کفار یک مسئله فقهی نبوده، بلکه قاعده‌ای فقهی است که [[تقلید (فقه)|مقلد]] از طریق تطبیق آن، حکم موضوعات مختلف در ابواب گوناگون فقهی را برای خود روشن می‌سازد.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲.</ref>   
گفته شده که تشبه به کفار مسئله‌ای فقهی نیست، بلکه قاعده‌ای فقهی است که [[تقلید (فقه)|مقلد]] از طریق تطبیق آن، حکم موضوعات مختلف در ابواب گوناگون فقهی را برای خود روشن می‌سازد.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲.</ref>   


برخی معتقدند، فقیهان امامیه موضوع تشبه به کفار را بیشتر در حوزه [[عبادت|عبادات]]، در مباحثی چون [[لباس نمازگزار]]، مبطلات نماز و [[طواف]]، مطرح کرده‌اند و در سایر امور زندگی فردی و اجتماعی توجه چندانی به آن نکرده‌اند.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۰.</ref> گفته شده این میزان پرداختن به موضوع تشبه به کفار برای تعیین تکلیف دولت و جامعه اسلامی، به‌ویژه در جایی که تشکیل تمدن اسلامی و بسط ایده‌های آن در جامعه بین‌المللی هدف قرار گرفته، کفایت نمی‌کند؛<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۶.</ref> زیرا جامعه بین‌الملل در حال گسترش است و نظام اسلامی نیز به ارتباط و انعقاد قراردادهای مختلف با دولت‌های غیر اسلامی نیازمند است.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۶.</ref>
فقیهان امامیه موضوع تشبه به کفار را بیشتر در حوزه [[عبادت|عبادات]]، در مباحثی چون [[لباس نمازگزار]]، مبطلات نماز و [[طواف]] مطرح کرده‌اند و در سایر امور زندگی فردی و اجتماعی توجه چندانی به آن نکرده‌اند.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۰.</ref>


==حکم شرعی==
==حکم شرعی==
حکم فقهی تشبه به کفار، در میان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] چنین صورت‌بندی شده است:<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷-۱۹۳.</ref>
حکم فقهی تشبه به کفار، در میان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] وجوه مختلفی از حرمت مطلق تا کراهت مطلق دارد؛<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷-۱۹۳.</ref>


'''حرمت مطلق''': این حکم به‌عنوان عقیده مشهور اهل‌سنت و برخی فقیهان امامیه قلمداد شده است.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷.</ref> از نظر معتقدان به این نظر، هرگونه تشبه مسلمان به غیرمسلمان ([[کفر|کافر]]، [[شرک|مشرک]]، [[اهل کتاب]] و حتی غربیان) در سبک زندگی فردی و اجتماعی [[حرام]] است؛<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷.</ref> گفته شده، که از نظر قائلان به این نظر، در این حرمت فرقی میان مباح‌بودن یا حرام‌بودن اصل عمل، قصد و علم مکلف و اینکه این رفتار از فرد مسلمان یا دولت اسلامی سر بزند وجود ندارد.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷.</ref>  
'''حرمت مطلق''': این حکم به‌عنوان نظر مشهور اهل‌سنت و برخی فقیهان امامیه قلمداد شده است.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷.</ref> از این منظر، هرگونه تشبه مسلمان به غیرمسلمان ([[کفر|کافر]]، [[شرک|مشرک]]، [[اهل کتاب]] و حتی غربیان) در سبک زندگی فردی و اجتماعی [[حرام]] است؛<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷.</ref> گفته شده که از نظر قائلان به این نظر، در این حرمت فرقی میان مباح‌بودن یا حرام‌بودن اصل عمل، قصد و علم مکلف و اینکه این رفتار از فرد مسلمان یا دولت اسلامی سر بزند وجود ندارد.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۷۷.</ref>  


'''کراهت مطلق''': از میان اهل‌سنت [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]<ref>ابن‌حزم، المحلی، بیروت، ج۶، ص۲۴۱.</ref> و از میان شیعه [[شیخ مفید]]،<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۳۵۷.</ref> [[محقق حلی]]،<ref>محقق حلی، المعتبر، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۱۶۲.</ref> [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref> و [[شیخ بهائی]]<ref>بهائی، رسائل، ۱۳۵۷ش، ص۲۱۵.</ref> از معتقدان به این قول برشمرده شده‌اند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۸۶.</ref> گفته شده که آنان قصد تشبه یا عدم آن را در این حکم مؤثر ندانسته‌اند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۸۶.</ref>
'''کراهت مطلق''': از میان اهل‌سنت [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]]<ref>ابن‌حزم، المحلی، بیروت، ج۶، ص۲۴۱.</ref> و از میان شیعه [[شیخ مفید]]،<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۳۵۷.</ref> [[محقق حلی]]،<ref>محقق حلی، المعتبر، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۱۶۲.</ref> [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref> و [[شیخ بهائی]]<ref>بهائی، رسائل، ۱۳۵۷ش، ص۲۱۵.</ref> از معتقدان به این قول شمرده شده‌اند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۸۶.</ref> گفته شده که آنان قصد تشبه یا عدم آن را در این حکم مؤثر ندانسته‌اند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۸۶.</ref>


'''حرمت مقید''': معتقدان به این نظر را عمدتاً فقیهان امامیه برشمرده‌اند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۹۱.</ref> گفته شده که این گروه، ضمن قبول ادله قرآنی، روایی و عقلی معتقدان به حرمت تشبه به کفار، اطلاق و عمومیت این ادله را قبول ندارند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> شرایطی که احراز آنها، از نظر این گروه، موجب حرمت تشبه به کفار می‌شود را چنین برشمرده‌اند:<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۹۲-۱۹۳.</ref>
'''حرمت مقید''': معتقدان به این نظر عمدتاً فقیهان امامیه‌اند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۹۱.</ref> این گروه، ضمن قبول ادله قرآنی، روایی و عقلی معتقدان به حرمت تشبه به کفار، اطلاق و عمومیت این ادله را قبول ندارند.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> شرایطی که احراز آنها، از نظر این گروه، موجب حرمت تشبه به کفار می‌شود را چنین برشمرده‌اند:<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی وضعیت تشبه به کفار در فقه عامه و امامیه»، ص۱۹۲-۱۹۳.</ref>
*تشبه به کفار از روی قصد و با انگیزه ترویج سبک زندگی [[کفر|کافران]] و اثبات عظمت آنان و تضعیف [[اسلام]] انجام گیرد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهیة، شارح: کلانتر، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۵۸؛ خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۴ق، ص۳۰۶-۳۰۷؛ منتظری، دراسات فی المکاسب المحرمه، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۰.</ref>
*تشبه به کفار از روی قصد و با انگیزه ترویج سبک زندگی [[کفر|کافران]] و اثبات عظمت آنان و تضعیف [[اسلام]] انجام گیرد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهیة، شارح: کلانتر، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۵۸؛ خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۴ق، ص۳۰۶-۳۰۷؛ منتظری، دراسات فی المکاسب المحرمه، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۰.</ref>
*تشبه در سبک زندگی و رفتار ویژه کافران - مانند استفاده از [[صلیب]] - صورت گیرد، نه در امور مشترک بین کافران و مسلمانان.<ref>منتظری، دراسات فی المکاسب المحرمه، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۰؛ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۸۵؛ [https://www.sistani.org/persian/book/53/233/ «فقه برای غرب نشینان»، مسأله ۲۰۹]، سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی.</ref>
*تشبه در سبک زندگی و رفتار ویژه کافران -مانند استفاده از [[صلیب]]- صورت گیرد، نه در امور مشترک بین کافران و مسلمانان.<ref>منتظری، دراسات فی المکاسب المحرمه، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۰؛ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۸۵؛ [https://www.sistani.org/persian/book/53/233/ «فقه برای غرب نشینان»، مسأله ۲۰۹]، سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی.</ref>


==مستندات==
==مستندات==
برای اثبات حکم تشبه به کفار به [[ادله اربعه]] استناد شده است:<ref>فلاح یخدانی و علی‌پور انجایی، «نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار»، ص۱۲۲.</ref>
برای استنباط حکم تشبه به کفار به [[ادله اربعه]] استناد شده است:<ref>فلاح یخدانی و علی‌پور انجایی، «نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار»، ص۱۲۲.</ref>


===قرآن و روایات===
===قرآن و روایات===
درباره تشبه به کفار سه دسته از [[آیه|آیات قرآن]] مورد استناد قرار گرفته است:<ref>خرازی، «تشبه به کفار و پیروی از آنان»، ص۲۵-۲۶؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲-۶۳.</ref>
درباره تشبه به کفار سه دسته از [[آیه|آیات قرآن]] مورد استناد قرار گرفته است:<ref>خرازی، «تشبه به کفار و پیروی از آنان»، ص۲۵-۲۶؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲-۶۳.</ref>
*آیاتی که از تشبه به کفار به‌طور مطلق نهی کرده‌اند؛ از جمله، [[آیه ۱۰۵ سوره آل‌عمران]]، [[آیه ۴۷ سوره انفال]] و [[آیه ۱۶ سوره حدید]].<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲.</ref>
*آیاتی که از تشبه به کفار به‌طور مطلق نهی کرده‌اند؛ از جمله، [[آیه ۱۰۵ سوره آل‌عمران]]، [[آیه ۴۷ سوره انفال]] و [[آیه ۱۶ سوره حدید]].<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲.</ref>
*آیاتی که از [[ولایت]] نسبت به [[کفر|کفار]] دوستی با آنان نهی کرده‌اند؛ از جمله، [[آیه ۱۲۰ سوره بقره]]، [[آیه ۱۱۸ سوره آل‌عمران]]، [[آیه ۱۱۵ سوره نساء]]، [[آیه ۴۹ سوره مائده]]، آیات ۵۱ و ۵۲ [[سوره مائده]] و [[آیه ۱۵۳ سوره انعام]].<ref>خرازی، «تشبه به کفار و پیروی از آنان»، ص۲۵-۲۶؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲.</ref>
*آیاتی که از قرار گرفتن تحت [[ولایت]] [[کفر|کفار]] و دوستی با آنان نهی کرده‌اند؛ از جمله، [[آیه ۱۲۰ سوره بقره]]، [[آیه ۱۱۸ سوره آل‌عمران]]، [[آیه ۱۱۵ سوره نساء]]، [[آیه ۴۹ سوره مائده]]، آیات ۵۱ و ۵۲ [[سوره مائده]] و [[آیه ۱۵۳ سوره انعام]].<ref>خرازی، «تشبه به کفار و پیروی از آنان»، ص۲۵-۲۶؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۲.</ref>
*آیاتی که از تشبه به کفار در یک موضوع خاص نهی کرده‌اند؛ از جمله، آیات ۱۰۴ و ۱۰۵ [[سوره بقره]] ، [[آیه ۳۱ سوره اعراف]].<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۳.</ref>
*آیاتی که از تشبه به کفار در یک موضوع خاص نهی کرده‌اند؛ از جمله، آیات ۱۰۴ و ۱۰۵ [[سوره بقره]] ، [[آیه ۳۱ سوره اعراف]].<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۳.</ref>
روایات مربوط به تشبه به کفار در دو دسته روایات عام و خاص صورت‌بندی شده است:<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۳.</ref> روایات عام، مانند حدیثی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۱۲۳.</ref> و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]،<ref>محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۱۲ق، ج۱۷، ص۴۴۰.</ref> که در آن به‌طور کلی گفته شده که هر کس خود را شبیه گروهی کند، از آنان شمرده خواهد شد؛ روایات خاص درباره شئون مختلف زندگی، از عبادت تا اخلاق فردی و اجتماعی، مانند روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] که در آن به جاروکردن حیاط منازل برای دوری از تشبه به یهودیان امر شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۳۱۷.</ref>
روایات مربوط به تشبه به کفار در دو دسته روایات عام و خاص صورت‌بندی شده است:<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۳.</ref> روایات عام، مانند حدیثی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۱۲۳.</ref> و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]،<ref>محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۱۲ق، ج۱۷، ص۴۴۰.</ref> که در آن به‌طور کلی گفته شده که هر کس خود را شبیه گروهی کند، از آنان شمرده خواهد شد؛ روایات خاص درباره شئون مختلف زندگی، از عبادت تا اخلاق فردی و اجتماعی، مانند روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] که در آن به جاروکردن حیاط منازل برای دوری از تشبه به یهودیان امر شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۳۱۷.</ref>


===سایر مستندات===
===سایر مستندات===
در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] (وفات: [[سال ۷۲۸ هجری قمری|۷۲۸ق]]) بر حرمت تشبه به کفار ادعای [[اجماع]] کرده است.<ref>ابن‌تیمیه، الفتاوی الکبری، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۴۷۹.</ref> از نظر عقلی نیز، به دلایل زیر برای نفی تشبه به کفار استناد نموده‌اند:<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، حواشی ابولحسن شعرانی، ج۲۰، ص۷۱۳-۷۱۴؛ نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۱۰۷؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۵.</ref>
در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] (وفات: [[سال ۷۲۸ هجری قمری|۷۲۸ق]]) ادعای [[اجماع]] بر حرمت تشبه به کفار کرده است.<ref>ابن‌تیمیه، الفتاوی الکبری، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۴۷۹.</ref> از نظر عقلی نیز، به دلایل زیر برای نفی تشبه به کفار استناد شده است:<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، حواشی ابولحسن شعرانی، ج۲۰، ص۷۱۳-۷۱۴؛ نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۱۰۷؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبه به کفار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۵.</ref>
*تشبه به کفار موجب سلطه آنان بر [[مسلمان|مسلمانان]] در زمینه سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی می‌شود.
*تشبه به کفار موجب سلطه آنان بر [[مسلمان|مسلمانان]] در زمینه سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی می‌شود.
*مسلمانان همیشه از طریق دشمنان ضربه خورده‌اند و عدم تشبه به آنان نوعی مخالفت با آنان است.
*مسلمانان همیشه از طریق دشمنان ضربه خورده‌اند و عدم تشبه به آنان نوعی مخالفت با آنان است.
بعضی قواعد فقهی همچون [[قاعده نفی سبیل|قاعدهٔ نفی سبیل]] و [[سد ذرایع|سدّ ذرایع]] نیز در این زمینه مورد استناد قرار گرفته است.<ref>فلاح یخدانی و علی‌پور انجایی، «نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار»، ص۱۴۱؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبّه به کفّار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۵.</ref>
برخی، معنای سَبیل در قاعدهٔ نفی سبیل را عام و غلبهٔ فرهنگی کفار را از مصادیق سبیل و سلطهٔ کافران برشمرده‌اند.<ref>فلاح یخدانی و علی‌پور انجایی، «نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار»، ص۱۴۱.</ref>
همچنین حرمت تشبّه به کفّار در راستای سدّ ذرایع و بستن راههای حرام؛ مثل وابستگی به کافران و ذلّت، تحقیر و از بین رفتن اعتماد به نفس مسلمانان قلمداد شده است.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبّه به کفّار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۵.</ref>


بعضی قواعد فقهی همچون [[قاعده نفی سبیل|قاعدهٔ نفی سبیل]] و [[سد ذرایع|سدّ ذرایع]] نیز در این زمینه مورد استناد قرار گرفته است.<ref>فلاح یخدانی و علی‌پور انجایی، «نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار»، ص۱۴۱؛ مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبّه به کفّار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۵.</ref> معنای سَبیل در قاعدهٔ نفی سبیل، عام دانسته شده و غلبهٔ فرهنگی کفار از مصادیق سبیل و سلطهٔ کافران برشمرده شده است.<ref>فلاح یخدانی و علی‌پور انجایی، «نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار»، ص۱۴۱.</ref> همچنین حرمت تشبّه به کفّار در راستای سدّ ذرایع و بستن راه‌های حرام؛ مثل وابستگی به کافران و ذلّت، تحقیر و از بین رفتن اعتماد به نفس مسلمانان قلمداد شده است.<ref>مولوی وردنجانی، «واکاوی موضوع تشبّه به کفّار در پرتو فقه مقارن»، ص۶۵.</ref>


==زمینه‌های تشبه==
==زمینه‌های تشبه==
زمینه‌های تشبه به کفار در [[فقه]] را در دو حوزه دانسته‌اند:<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۴.</ref>  
موضوع تشبه به کفار در [[فقه]]، در دو حوزه مورد بررسی قرار گرفته است:<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۴.</ref>  


'''در عبادت''': اینکه شخص [[عبادت|عبادت خدا]] را به‌شیوه [[کفر|کفار]] در آداب و پوشش انجام دهد؛<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۴.</ref> آنچنان که در روایاتی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۲۲.</ref> و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۸۷ش، ج۶، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> از انجام اعمالی مانند اعمال [[مجوس]] در هنگام [[نماز]] نهی شده است.
'''عبادات''': اینکه شخص [[عبادت|عبادت خدا]] را به‌شیوه [[کفر|کفار]] در آداب و پوشش انجام دهد؛<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۴.</ref> آنچنان که در روایاتی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۲۲.</ref> و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۸۷ش، ج۶، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> از انجام اعمالی مانند اعمال [[مجوس]] در هنگام [[نماز]] نهی شده است.


'''در سبک زندگی''': برخی، زمینه تشبه به کفار در سبک زندگی را در سه دسته اصلی؛ تشبه در پوشش، آرایش و آداب و رسوم صورت‌بندی کرده‌اند.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۴-۹۵.</ref> تشبه به کفار در پوشش، که برای نمونه، در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] خداوند از مؤمنان خواسته که از پوشیدن لباس‌های دشمنانش اجتناب کنند.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۵۲.</ref> بر این اساس، از پوشیدن برخی پوشش‌های زینتی خاص غربی، مانند کراوات، نهی شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۹۷.</ref>  
'''سبک زندگی''': برخی، زمینه تشبه به کفار در سبک زندگی را در سه دسته اصلی؛ تشبه در پوشش، آرایش و آداب و رسوم صورت‌بندی کرده‌اند.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۹۴-۹۵.</ref> تشبه به کفار در پوشش، که برای نمونه، در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، خداوند از مؤمنان خواسته که از پوشیدن لباس‌های دشمنانش اجتناب کنند.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۵۲.</ref> بر این اساس، از پوشیدن برخی پوشش‌های زینتی خاص غربی، مانند کراوات، نهی شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۹۷.</ref>  


تشبه به کفار در آرایش، که برای نمونه، در روایتی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] مردان مسلمان را از تشبه به [[مجوس]] در نحوه آرایش سبیل منع کرده است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۳۰.</ref> تشبه به کفار در آداب و رسوم، که برای نمونه، [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به‌دلیل تشبه به مشرکانِ [[جاهلیت]]، مسلمانان را از خوردن غذا نزد صاحبان عزا منع کرده است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref> بر این اساس، از انجام‌دادن برخی آداب غربی، مانند بزرگداشت روز کِریسْمَس (جشن سال نو میلادی)<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم شیرازی، «[https://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46496&mid=265595 حکم برگزاری آیین سال نو میلادی]».</ref> و روز وَلِنْتاین (روز عشاق)،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم شیرازی، «[https://www.makarem.ir/ahkam/fa/tag/index/118113/%D9%88%D9%84%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86 ولنتاین]».</ref> نهی شده است.   
تشبه به کفار در آرایش، که برای نمونه، در روایتی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] مردان مسلمان را از تشبه به [[مجوس]] در نحوه آرایش سبیل منع کرده است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۳۰.</ref> تشبه به کفار در آداب و رسوم، که برای نمونه، [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به‌دلیل تشبه به مشرکانِ [[جاهلیت]]، مسلمانان را از خوردن غذا نزد صاحبان عزا منع کرده است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۲.</ref> بر این اساس، از انجام‌دادن برخی آداب غربی، مانند بزرگداشت روز کریسْمَس (جشن سال نو میلادی)<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم شیرازی، «[https://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46496&mid=265595 حکم برگزاری آیین سال نو میلادی]».</ref> و روز وَلِنْتاین (روز عشاق)،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم شیرازی، «[https://www.makarem.ir/ahkam/fa/tag/index/118113/%D9%88%D9%84%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86 ولنتاین]».</ref> نهی شده است.   


با توجه به محدودیت زمینه‌های تشبه در منابع دینی، ممنوعیتی برای تشبه به کفار در زمینه‌های علمی و صنعتی، مورد نظر قرار نگرفته است.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۲۰۶.</ref>
گفته شده که با توجه به محدود بودن موضوعاتی که تشبه به کفار در منابع دینی ذکر شده، نمی‌توان ممنوعیتی برای تشبه به کفار در زمینه‌های علمی و صنعتی در نظر گرفت.<ref>نجفی، «تشبه به کفار در پوشش، آرایش و آداب و رسوم از منظر فقه امامیه»، ص۲۰۶.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
۴۴۱

ویرایش