۵٬۹۴۱
ویرایش
حج: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==حکم، اقسام و مناسک== | ==حکم، اقسام و مناسک== | ||
{{اصلی|مناسک حج|حج تمتع|عمره تمتع}} | {{اصلی|مناسک حج|حج تمتع|عمره تمتع}} | ||
[[پرونده:حج، کعبه.jpg| | [[پرونده:حج، کعبه.jpg|373x373px|بندانگشتی|[[طواف]] [[کعبه]] در حج]] | ||
رفتن به سفر حج -با فراهم شدن شرایط و [[استطاعت (حج)|استطاعت]] آن- یک بار بر هر مسلمان، [[واجب]] است.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۴۵.</ref><br> | رفتن به سفر حج -با فراهم شدن شرایط و [[استطاعت (حج)|استطاعت]] آن- یک بار بر هر مسلمان، [[واجب]] است.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۴۵.</ref><br> | ||
حج را به سه قِسم تقسیم کرده‌اند: [[حج تمتع|حج تَمتُّع]]، [[حج قران|حج قِران]] و [[حج افراد|حج اِفراد]].<ref>موسوى شاهرودى، جامع الفتاوى - مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۵۸، مسأله ۱۳۹.</ref> حج تمتّع بر خلاف حج قِران و حج اِفراد وظیفه کسانی است که در فاصله شانزده [[فرسخ شرعی|فرسخی]] (حدود ۸۸ کیلومتری) [[مکه]] یا دورتر سکونت دارند.<ref>موسوى شاهرودى، جامع الفتاوى - مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۵۸، مسأله ۱۳۹.</ref><br> | حج را به سه قِسم تقسیم کرده‌اند: [[حج تمتع|حج تَمتُّع]]، [[حج قران|حج قِران]] و [[حج افراد|حج اِفراد]].<ref>موسوى شاهرودى، جامع الفتاوى - مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۵۸، مسأله ۱۳۹.</ref> حج تمتّع بر خلاف حج قِران و حج اِفراد وظیفه کسانی است که در فاصله شانزده [[فرسخ شرعی|فرسخی]] (حدود ۸۸ کیلومتری) [[مکه]] یا دورتر سکونت دارند.<ref>موسوى شاهرودى، جامع الفتاوى - مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۵۸، مسأله ۱۳۹.</ref><br> | ||
[[مناسک حج|مناسک]] یا همان اعمال حج تمتع دو بخش دارد: عُمره تمتع که دارای پنج عمل و حج تمتع (در معنی خاص آن) که دارای سیزده عمل است.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۳-۵۴.</ref> | [[مناسک حج|مناسک]] یا همان اعمال حج تمتع دو بخش دارد: عُمره تمتع که دارای پنج عمل و حج تمتع (در معنی خاص آن) که دارای سیزده عمل است.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۳-۵۴.</ref> | ||
== فلسفه حج == | ==فلسفه حج== | ||
برای حج ظاهر و باطنی معرفی شده است. ظاهر حج را مجموعه‌ای از اعمال دانسته‌اند که «[[مناسک حج]]» نامیده می‌شود؛ اما در ورای این ظاهر، باطنی نیز تبیین شده که اسرار بسیاری در آن نهفته و برخی معتقدند حقیقت حج را باید با توجه به اسرارش تحلیل و بررسی کرد.<ref>جوادی آملی، صهبای صفا، ص۲۶.</ref> | برای حج ظاهر و باطنی معرفی شده است. ظاهر حج را مجموعه‌ای از اعمال دانسته‌اند که «[[مناسک حج]]» نامیده می‌شود؛ اما در ورای این ظاهر، باطنی نیز تبیین شده که اسرار بسیاری در آن نهفته و برخی معتقدند حقیقت حج را باید با توجه به اسرارش تحلیل و بررسی کرد.<ref>جوادی آملی، صهبای صفا، ص۲۶.</ref> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
البته در بحث فلسفه حج، علاوه بر [[توحید]]، به ابعاد دیگر حج همچون وحدت مسلمانان، آثار اجتماعی، آثار سیاسی توجه شده است.<ref>برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: ضیاء آبادی، حج برنامه تکامل، ۱۳۸۷ش؛ انصاریان، حج در آیینه عرفان، ۱۳۸۷ش.</ref> | البته در بحث فلسفه حج، علاوه بر [[توحید]]، به ابعاد دیگر حج همچون وحدت مسلمانان، آثار اجتماعی، آثار سیاسی توجه شده است.<ref>برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: ضیاء آبادی، حج برنامه تکامل، ۱۳۸۷ش؛ انصاریان، حج در آیینه عرفان، ۱۳۸۷ش.</ref> | ||
== رابطه حج و ولایت== | ==رابطه حج و ولایت== | ||
براساس روایات متعددی از [[امامان شیعه|امامان معصوم]] شیعه میان حج و ولایت رابطه‌ای تردید ناپذیر وجود دارد [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] در روایتی می‌فرماید: «مردم مأمور شده‌اند به سوی این خانه که از سنگ‌ها ساخته شده، بشتابند و بر آن طواف کنند سپس نزد ما آمده و ولایت و محبت خود و آمادگی شان را برای یاری ما عرضه کنند.{{یاد| عن أبی جعفر- ع- قال: «إنّما أمر الناس أن یأتوا هذه الأحجار فیطوفوا ثمّ یأتوا فیخبرونا بولایتهم ویعرضوا علینا نصرهم».}} <ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المكتبة الحيدرية، ج۲، ص۴۵۹.</ref> ونیز در روایت دیگر فرمود: «تمامیّت و کمال حج دیدار با امام است.» | براساس روایات متعددی از [[امامان شیعه|امامان معصوم]] شیعه میان حج و ولایت رابطه‌ای تردید ناپذیر وجود دارد [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] در روایتی می‌فرماید: «مردم مأمور شده‌اند به سوی این خانه که از سنگ‌ها ساخته شده، بشتابند و بر آن طواف کنند سپس نزد ما آمده و ولایت و محبت خود و آمادگی شان را برای یاری ما عرضه کنند.{{یاد| عن أبی جعفر- ع- قال: «إنّما أمر الناس أن یأتوا هذه الأحجار فیطوفوا ثمّ یأتوا فیخبرونا بولایتهم ویعرضوا علینا نصرهم».}} <ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المكتبة الحيدرية، ج۲، ص۴۵۹.</ref> ونیز در روایت دیگر فرمود: «تمامیّت و کمال حج دیدار با امام است.» | ||
{{یاد| «من تمام الحجّ لقاء الإمام»}} و از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که فرمود: «هر گاه یکی از شما به حج می‌رود باید حج خود را به زیارت ما ختم کند؛ زیرا این یکی از عوامل تمامیت حج است»؛ «إذا حجّ أحدکم فلیختم حجّه بزیارتنا لأنّ ذلک من تمام الحجّ».<ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المكتبة الحيدرية، ج۲، ص۴۵۹.</ref> | {{یاد| «من تمام الحجّ لقاء الإمام»}} و از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که فرمود: «هر گاه یکی از شما به حج می‌رود باید حج خود را به زیارت ما ختم کند؛ زیرا این یکی از عوامل تمامیت حج است»؛ «إذا حجّ أحدکم فلیختم حجّه بزیارتنا لأنّ ذلک من تمام الحجّ».<ref>صدوق، علل الشرایع، منشورات المكتبة الحيدرية، ج۲، ص۴۵۹.</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==منصب‌ها در حج== | ==منصب‌ها در حج== | ||
پیش از اسلام منصب‌هایی برای اداره امور کعبه و حاجیان وجود داشت؛ از جمله: | پیش از اسلام منصب‌هایی برای اداره امور کعبه و حاجیان وجود داشت؛ از جمله: | ||
* [[رفادت]]: تهیه آذوقه برای حاجیان نیازمند، که [[قریش]] مسئولیت رسیدگی و تأمین آن را بر عهده داشت.<ref>ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۱.</ref> | *[[رفادت]]: تهیه آذوقه برای حاجیان نیازمند، که [[قریش]] مسئولیت رسیدگی و تأمین آن را بر عهده داشت.<ref>ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۱.</ref> | ||
* [[سدانت کعبه |سِدانت]]: سدانت کعبه را به معنای خدمت به کعبه<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۲۰۷.</ref> و تولیت امور آن، از جمله کلیدداری و باز و بسته کردن در کعبه دانسته‌اند.<ref>واسطی زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ۱۴۱۴ق، ج۱۸، ص۲۷۶.</ref> که به [[بنی‌عبدالدار]] سپرده شده بود.<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۹۱.</ref> | *[[سدانت کعبه |سِدانت]]: سدانت کعبه را به معنای خدمت به کعبه<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۲۰۷.</ref> و تولیت امور آن، از جمله کلیدداری و باز و بسته کردن در کعبه دانسته‌اند.<ref>واسطی زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ۱۴۱۴ق، ج۱۸، ص۲۷۶.</ref> که به [[بنی‌عبدالدار]] سپرده شده بود.<ref>ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۹۱.</ref> | ||
* [[سقایة الحاج|سقایت]]: آب‌رسانی به حاجیان،<ref>ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۱.</ref> که [[عباس بن عبدالمطلب| عباس عموی پیامبر]] عهده‌دار آن بود.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۹۹.</ref> | *[[سقایة الحاج|سقایت]]: آب‌رسانی به حاجیان،<ref>ابن اثیر، الكامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۱.</ref> که [[عباس بن عبدالمطلب| عباس عموی پیامبر]] عهده‌دار آن بود.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۹۹.</ref> | ||
پس از [[فتح مکه]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] دو مسئولیت سدانت و سقایت را باقی گذاشت<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۲، ص۴۱۲.</ref> و مسئولیت رفادت و توجه به نیازمندان را تحت عنوان جدید «[[امیر الحاج]]» به «عَتّاب بن اَسید بن اَبی‌الْعِیص» سپرد،<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref> که البته از [[بیت المال|بیت‌المال]] تأمین می‌شد.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۷.</ref> پس از پیامبر نیز [[خلیفه|خُلفا]] و حکومت‌ها افراد مختلفی را به امارت حج گماردند.<ref>برای نمونه ر.ک: طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۳۴۲.</ref><br> | پس از [[فتح مکه]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] دو مسئولیت سدانت و سقایت را باقی گذاشت<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۲، ص۴۱۲.</ref> و مسئولیت رفادت و توجه به نیازمندان را تحت عنوان جدید «[[امیر الحاج]]» به «عَتّاب بن اَسید بن اَبی‌الْعِیص» سپرد،<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref> که البته از [[بیت المال|بیت‌المال]] تأمین می‌شد.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۷.</ref> پس از پیامبر نیز [[خلیفه|خُلفا]] و حکومت‌ها افراد مختلفی را به امارت حج گماردند.<ref>برای نمونه ر.ک: طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۳۴۲.</ref><br> | ||
امروزه با توجه به جمعیت حاجیان و نیازمندی‌های جدید، در [[عربستان سعودی|عربستان]] مسئولیت‌های مختلفی برای انجام فریضه حج، تحت مجموعه‌ای با عنوان وزارة الحج و العمره قرار داده شده است.<ref>[https://www.haj.gov.sa/ar/Home/About «الأهداف»] پایگاه اینترنتی وزاره الحج و العمره.</ref> | امروزه با توجه به جمعیت حاجیان و نیازمندی‌های جدید، در [[عربستان سعودی|عربستان]] مسئولیت‌های مختلفی برای انجام فریضه حج، تحت مجموعه‌ای با عنوان وزارة الحج و العمره قرار داده شده است.<ref>[https://www.haj.gov.sa/ar/Home/About «الأهداف»] پایگاه اینترنتی وزاره الحج و العمره.</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
'''حج تمتع'''{{سخ}}بر اساس آمار رسمی دولت عربستان، مجموع زائران حج تمتع در چند سال اخیر چنین بوده است: | '''حج تمتع'''{{سخ}}بر اساس آمار رسمی دولت عربستان، مجموع زائران حج تمتع در چند سال اخیر چنین بوده است: | ||
{| class=" | {{جدول واکنش‌گرا/شروع}} | ||
{| class="{{جدول واکنش‌گرا/کلاس پیشفرض}}" | |||
!سال‌ها!!۱۴۲۹ق (۱۳۸۶ش)!!۱۴۳۰ق!!۱۴۳۱ق!!۱۴۳۲ق!!۱۴۳۳ق!!۱۴۳۴ق!!۱۴۳۵ق | |||
|- | |- | ||
|مجموع حاجیان||۲,۴۰۸,۸۴۹ نفر||۲,۳۱۳,۲۷۸||۲,۷۸۹,۳۹۹||۲,۹۲۷,۷۱۷||۳,۱۶۱,۵۷۳||۱,۹۸۰,۲۴۹||۲,۰۸۵,۲۳۸<ref>[https://hajmap.stats.gov.sa/indexmap1438.asp «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- خریطة إحصاءات الحج لعام ۱۴۳۸».]</ref> | |||
| مجموع حاجیان|| ۲,۴۰۸,۸۴۹ نفر||۲,۳۱۳,۲۷۸||۲,۷۸۹,۳۹۹||۲,۹۲۷,۷۱۷||۳,۱۶۱,۵۷۳||۱,۹۸۰,۲۴۹||۲,۰۸۵,۲۳۸<ref>[https://hajmap.stats.gov.sa/indexmap1438.asp «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- خریطة إحصاءات الحج لعام ۱۴۳۸».]</ref> | |||
|} | |} | ||
{| class=" | {{جدول واکنش‌گرا/پایان}} | ||
{{سخ}} | |||
! حج ۱۴۳۸ق !! حج ۱۴۳۷ق !! حج ۱۴۳۶ق | {{جدول واکنش‌گرا/شروع}} | ||
{| class="{{جدول واکنش‌گرا/کلاس پیشفرض}}" | |||
!حج ۱۴۳۸ق!!حج ۱۴۳۷ق!!حج ۱۴۳۶ق | |||
|- | |- | ||
| حاجیان عربستانی: ۶۰۰,۱۰۸ نفر|| حاجیان عربستانی: ۵۳۷,۵۳۷|| حاجیان عربستانی:۵۶۷,۸۷۶ | |حاجیان عربستانی: ۶۰۰,۱۰۸ نفر||حاجیان عربستانی: ۵۳۷,۵۳۷||حاجیان عربستانی:۵۶۷,۸۷۶ | ||
|- | |- | ||
| حاجیان غیر عربستانی: ۱,۷۵۲,۰۱۴|| حاجیان غیر عربستانی:۱,۳۲۵,۳۷۲ || حاجیان غیر عربستانی: ۱,۳۸۴,۹۴۱ | |حاجیان غیر عربستانی: ۱,۷۵۲,۰۱۴||حاجیان غیر عربستانی:۱,۳۲۵,۳۷۲||حاجیان غیر عربستانی: ۱,۳۸۴,۹۴۱ | ||
|- | |- | ||
| مجموع حاجیان:۲,۳۵۲,۱۲۲<ref>[https://hajmap.stats.gov.sa/indexmap1438.asp «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- خریطة إحصاءات الحج لعام ۱۴۳۸.»]</ref> | |مجموع حاجیان:۲,۳۵۲,۱۲۲<ref>[https://hajmap.stats.gov.sa/indexmap1438.asp «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- خریطة إحصاءات الحج لعام ۱۴۳۸.»]</ref> | ||
|| | ||مجموع حاجیان: ۱,۸۶۲,۹۰۹<ref>[https://hajmap.stats.gov.sa/indexmap1437.html «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- خریطة إحصاءات الحج لعام ۱۴۳۷»]</ref>||مجموع حاجیان:۱,۹۵۲,۸۱۷<ref>[https://hajmap.stats.gov.sa/indexmap1436.html «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه، خریطة إحصاءات الحج لعام ۱۴۳۶»]</ref> | ||
|} | |} | ||
{{جدول واکنش‌گرا/پایان}} | |||
'''سهمیه کشورها در حج''' | '''سهمیه کشورها در حج''' | ||
برای کشورهای مختلف، با توجه به تعداد جمعیت مسلمانان، سهمیه‌هایی برای حج قرار داده شده است:{{ | برای کشورهای مختلف، با توجه به تعداد جمعیت مسلمانان، سهمیه‌هایی برای حج قرار داده شده است:{{جدول واکنش‌گرا/شروع}} | ||
{| class=" | {| class="{{جدول واکنش‌گرا/کلاس پیشفرض}}" | ||
!کشور!!جمعیت مسلمان(براساس میلیون نفر)!!سهمیه در حج(براساس هزار نفر) | |||
|- | |- | ||
|[[اندونزی]]||۲۲۵||۲۲۱ | |||
|- | |- | ||
| [[ | |[[پاکستان]]||۱۹۵||۱۷۹ | ||
|- | |- | ||
| [[ | |[[هند]]||۱۸۰||۱۷۰ | ||
|- | |- | ||
| [[ | |[[بنگلادش]]||۱۴۹||۱۲۸ | ||
|- | |- | ||
| | |[[نیجریه]]||۹۴||۹۵ | ||
|- | |- | ||
| [[ | |[[ایران]]||۸۰||۸۶ | ||
|- | |- | ||
| [[ | |[[ترکیه]]||۷۴||۸۰ | ||
|- | |- | ||
| [[ | |[[مصر]]||۷۳||۷۸ | ||
|- | |- | ||
|سایر کشورها||ـ||۳۴٪<ref>[http://www.bbc.com/persian/business-40768184 قدیمی، «عربستان چقدر از حج پول در می‌آورد؟»]</ref> | |||
| سایر کشورها || ـ || ۳۴٪<ref>[http://www.bbc.com/persian/business-40768184 قدیمی، «عربستان چقدر از حج پول در می‌آورد؟»]</ref> | |||
|} | |} | ||
{{جدول واکنش‌گرا/پایان}} | |||
'''عمره'''{{سخ}} | '''عمره'''{{سخ}} | ||
در سال ۱۴۳۷ق بیش از شش میلیون نفر و در سال ۱۴۴۰ق (۱۳۹۷ش-۱۳۹۸ش) حدود شش میلیون و هفتصد هزار نفر، [[عمره مفرده]] انجام دادند.<ref name=":0" /> البته دولت عربستان براساس برنامه ۲۰۳۰ در تلاش است که این تعداد را برای سال ۲۰۳۰ به پانزده میلیون زائر برساند.<ref name=":0">[https://www.stats.gov.sa/ar/862 «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- مسح العمره لعام ۲۰۱۶»)]</ref> | در سال ۱۴۳۷ق بیش از شش میلیون نفر و در سال ۱۴۴۰ق (۱۳۹۷ش-۱۳۹۸ش) حدود شش میلیون و هفتصد هزار نفر، [[عمره مفرده]] انجام دادند.<ref name=":0" /> البته دولت عربستان براساس برنامه ۲۰۳۰ در تلاش است که این تعداد را برای سال ۲۰۳۰ به پانزده میلیون زائر برساند.<ref name=":0">[https://www.stats.gov.sa/ar/862 «الهیئه العامه للإحصاء المملکه العربیه السعودیه- مسح العمره لعام ۲۰۱۶»)]</ref> | ||
== گردش مالی == | ==گردش مالی== | ||
بر اساس گزارش‌های مختلف، در سال ۱۴۳۷ق (۱۳۹۴ش) بیش از هشت میلیون زائر به زیارت [[کعبه|خانه خدا]] سفر کرده‌اند و درآمد مستقیم حکومت [[عربستان سعودی|عربستان]] از این طریق حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است.<ref>[http://www.bbc.com/persian/business-40768184 قدیمی، «عربستان چقدر از حج پول در می‌آورد؟»]</ref> این درآمد، حدود ۹ درصد درآمد نفت عربستان بوده است.<ref>[http://www.bbc.com/persian/business-40768184 | بر اساس گزارش‌های مختلف، در سال ۱۴۳۷ق (۱۳۹۴ش) بیش از هشت میلیون زائر به زیارت [[کعبه|خانه خدا]] سفر کرده‌اند و درآمد مستقیم حکومت [[عربستان سعودی|عربستان]] از این طریق حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است.<ref>[http://www.bbc.com/persian/business-40768184 قدیمی، «عربستان چقدر از حج پول در می‌آورد؟»]</ref> این درآمد، حدود ۹ درصد درآمد نفت عربستان بوده است.<ref>[http://www.bbc.com/persian/business-40768184 قدیمی، «عربستان چقدر از حج پول در می‌آورد؟»]</ref><br> | ||
کسب درآمد از حج، منحصر به دولت عربستان نیست. کشورهای دیگر نیز به اندازه خود از گردش مالی حج بهره‌مند می‌شوند: در سال ۱۳۹۳ش، سعید اوحدی رییس وقت [[سازمان حج و زیارت ایران]]، دارایی زائران ایرانی در سیستم بانکی کشور ایران را بیش از ۹۰هزار میلیارد ریال اعلام کرده است. او همچنین گردش مالی سازمان حج و زیارت در بانک‌های کشور را یک‌میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار دانست و معتقد بود هیچ ارگان، نهاد و دستگاهی این میزان گردش مالی را در سیستم بانکی ندارد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/363250/society/tourism «گردش مالی حج و زیارت.»]</ref> | کسب درآمد از حج، منحصر به دولت عربستان نیست. کشورهای دیگر نیز به اندازه خود از گردش مالی حج بهره‌مند می‌شوند: در سال ۱۳۹۳ش، سعید اوحدی رییس وقت [[سازمان حج و زیارت ایران]]، دارایی زائران ایرانی در سیستم بانکی کشور ایران را بیش از ۹۰هزار میلیارد ریال اعلام کرده است. او همچنین گردش مالی سازمان حج و زیارت در بانک‌های کشور را یک‌میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار دانست و معتقد بود هیچ ارگان، نهاد و دستگاهی این میزان گردش مالی را در سیستم بانکی ندارد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/363250/society/tourism «گردش مالی حج و زیارت.»]</ref> | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۶: | ||
همچنین پس از [[فاجعه منا (۱۳۹۴)|فاجعه منا]] در سال ۱۳۹۴ش و کشته‌شدن چند صد نفر از زائران ایرانی، و به‌وجود آمدن مشکلات سیاسی، حج واجب برای یک‌سال متوقف گردید.<ref>[http://article.irna.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=7599 «علت اصلی عدم اعزام زائران به حج.»]</ref> و نیز دولت سعودی برای کشورهای مختلفی همچون [[یمن]] و [[سوریه]] (مناطق تحت کنترل دولت سوریه) ممنوعیت‌هایی قرار داد.<ref>[http://www.dana.ir/news/751616.html/ممنوعیت-ورود-زائران-بیت-الله-الحرام-به-عربستان--از-یمن-و-سوریه-تا-ایران-و-فلسطین--تلاش-آل-سعود-برای-مقابله-با-احکام-اسلام «ممنوعیت ورود زائران بیت‌الله الحرام به عربستان؛ از یمن و سوریه تا ایران و فلسطین»]</ref> | همچنین پس از [[فاجعه منا (۱۳۹۴)|فاجعه منا]] در سال ۱۳۹۴ش و کشته‌شدن چند صد نفر از زائران ایرانی، و به‌وجود آمدن مشکلات سیاسی، حج واجب برای یک‌سال متوقف گردید.<ref>[http://article.irna.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=7599 «علت اصلی عدم اعزام زائران به حج.»]</ref> و نیز دولت سعودی برای کشورهای مختلفی همچون [[یمن]] و [[سوریه]] (مناطق تحت کنترل دولت سوریه) ممنوعیت‌هایی قرار داد.<ref>[http://www.dana.ir/news/751616.html/ممنوعیت-ورود-زائران-بیت-الله-الحرام-به-عربستان--از-یمن-و-سوریه-تا-ایران-و-فلسطین--تلاش-آل-سعود-برای-مقابله-با-احکام-اسلام «ممنوعیت ورود زائران بیت‌الله الحرام به عربستان؛ از یمن و سوریه تا ایران و فلسطین»]</ref> | ||
== حوادث حج == | ==حوادث حج== | ||
در مراسم حج اتفاقات ناگوار زیادی رخ داده که مهم‌ترین آنها در چند دهه اخیر چنین است: | در مراسم حج اتفاقات ناگوار زیادی رخ داده که مهم‌ترین آنها در چند دهه اخیر چنین است: | ||
* ۱۳۹۴ش، [[فاجعه منا (۱۳۹۴)|فاجعه منا]]: بیش از ۷ هزار نفر بر اثر ازدحام جمعیت در [[سرزمین منا]] کشته شدند. این فاجعه، مرگبارترین حادثه در حج تمتع بود.<ref>رجوع کنید به: [[فاجعه منا (۱۳۹۴)|فاجعه منا]]</ref> به دنبال این حادثه، اعزام حاجیان ایرانی برای سال ۱۳۹۵ لغو شد.<ref>[http://www.hajnews.ir/news/ID/6597 «بیانیه سازمان حج و زیارت در خصوص حج تمتع سال جاری.»]</ref> | *۱۳۹۴ش، [[فاجعه منا (۱۳۹۴)|فاجعه منا]]: بیش از ۷ هزار نفر بر اثر ازدحام جمعیت در [[سرزمین منا]] کشته شدند. این فاجعه، مرگبارترین حادثه در حج تمتع بود.<ref>رجوع کنید به: [[فاجعه منا (۱۳۹۴)|فاجعه منا]]</ref> به دنبال این حادثه، اعزام حاجیان ایرانی برای سال ۱۳۹۵ لغو شد.<ref>[http://www.hajnews.ir/news/ID/6597 «بیانیه سازمان حج و زیارت در خصوص حج تمتع سال جاری.»]</ref> | ||
* | *۱۳۹۴ش: بر اثر سقوط جرثقیل، ۱۰۷ نفر از حاجیان کشته شدند.<ref>[http://www.asriran.com/fa/news/416613/107-کشته-و-238-زخمی-در-سقوط-جرثقیل-هنگام-طواف-کعبه-عکس-و-فیلم ۱۰۷ کشته و ۲۳۸زخمی در سقوط جرثقیل هنگام طواف کعبه»] | ||
</ref> | </ref> | ||
* ۱۳۸۵ش: بر اثر ریزش هتلی در [[مکه]] ۷۶ نفر و در [[رمی جمرات]] بر اثر فشار جمعیت ۳۶۴ حاجی کشته شدند. | *۱۳۸۵ش: بر اثر ریزش هتلی در [[مکه]] ۷۶ نفر و در [[رمی جمرات]] بر اثر فشار جمعیت ۳۶۴ حاجی کشته شدند. | ||
* ۱۳۸۲ش: ۲۵۱ حاجی در فشار جمعیت در نخستین روزهای رمی جمرات کشته شدند. | *۱۳۸۲ش: ۲۵۱ حاجی در فشار جمعیت در نخستین روزهای رمی جمرات کشته شدند. | ||
* ۱۳۷۷ش: در فشار جمعیت در رمی جمرات، ۱۱۸ حاجی کشته و بیش از ۱۸۰ نفر زخمی شدند. | *۱۳۷۷ش: در فشار جمعیت در رمی جمرات، ۱۱۸ حاجی کشته و بیش از ۱۸۰ نفر زخمی شدند. | ||
* ۱۳۷۶ش: بر اثر آتش‌سوزی در چادرهای حاجیان، ۳۴۳ حاجی فوت شدند. | *۱۳۷۶ش: بر اثر آتش‌سوزی در چادرهای حاجیان، ۳۴۳ حاجی فوت شدند. | ||
* ۱۳۷۳ش: ۲۷۰ حاجی بر اثر فشار جمعیت در هنگام رمی جمرات کشته شدند. | *۱۳۷۳ش: ۲۷۰ حاجی بر اثر فشار جمعیت در هنگام رمی جمرات کشته شدند. | ||
* ۱۳۶۹ش: ۱۴۲۶ حاجی بر اثر فشار جمعیت در تونلی در منا دچار خفگی شدند و جان خود را از دست دادند. | *۱۳۶۹ش: ۱۴۲۶ حاجی بر اثر فشار جمعیت در تونلی در منا دچار خفگی شدند و جان خود را از دست دادند. | ||
* ۱۳۶۸ش: حمله به اطراف [[مسجد الحرام]] یک کشته و ۱۶ زخمی بر جای گذاشت. پس از آن ۱۶ [[کویت|کویتی]] به اتهام انجام این حمله اعدام شدند. | *۱۳۶۸ش: حمله به اطراف [[مسجد الحرام]] یک کشته و ۱۶ زخمی بر جای گذاشت. پس از آن ۱۶ [[کویت|کویتی]] به اتهام انجام این حمله اعدام شدند. | ||
* ۱۳۶۶ش، [[حج خونین|کشتار حجاج (۱۳۶۶)]]: نیروهای امنیتی [[عربستان سعودی|عربستان]] تظاهرات حجاج ایرانی را با خشونت سرکوب کردند که طبق آمار رسمی عربستان، ۴۰۲ حاجی از جمله ۲۷۵ ایرانی کشته شدند. | *۱۳۶۶ش، [[حج خونین|کشتار حجاج (۱۳۶۶)]]: نیروهای امنیتی [[عربستان سعودی|عربستان]] تظاهرات حجاج ایرانی را با خشونت سرکوب کردند که طبق آمار رسمی عربستان، ۴۰۲ حاجی از جمله ۲۷۵ ایرانی کشته شدند. | ||
* ۱۳۵۸ش: صدها نفر از نیروهای مسلح مخالف نظام عربستان به مدت دو هفته در [[مسجد الحرام]] تحصن کردند و ده‌ها حاجی را گروگان گرفتند که در نهایت مورد حمله قرار گرفتند. آمار رسمی حاکی از ۱۵۳ کشته و ۵۶۰ مجروح است.<ref>[http://fa.alalam.ir/news/1740476/حوادث-موسم-حج-در-۴۰-سال-گذشته «حوادث موسم حج در ۴۰سال گذشته»]</ref> | *۱۳۵۸ش: صدها نفر از نیروهای مسلح مخالف نظام عربستان به مدت دو هفته در [[مسجد الحرام]] تحصن کردند و ده‌ها حاجی را گروگان گرفتند که در نهایت مورد حمله قرار گرفتند. آمار رسمی حاکی از ۱۵۳ کشته و ۵۶۰ مجروح است.<ref>[http://fa.alalam.ir/news/1740476/حوادث-موسم-حج-در-۴۰-سال-گذشته «حوادث موسم حج در ۴۰سال گذشته»]</ref> | ||
==کتاب‌‌شناسی== | ==کتاب‌‌شناسی== | ||
حج از جمله مفاهیم مهم اسلامی است که کتاب‌های متعددی در ابعاد مختلف آن از جمله: فلسفه و اسرار حج، ادبیات و هنر، سفرنامه‌ها و احکام و مسائل حج، به رشته تحریر درآمده است. جهت آگاهی بیشتر در این باره می‌توان به مدخل ذیل مراجعه نمود. | حج از جمله مفاهیم مهم اسلامی است که کتاب‌های متعددی در ابعاد مختلف آن از جمله: فلسفه و اسرار حج، ادبیات و هنر، سفرنامه‌ها و احکام و مسائل حج، به رشته تحریر درآمده است. جهت آگاهی بیشتر در این باره می‌توان به مدخل ذیل مراجعه نمود. | ||
{{ همچنین ببینید|فهرست کتاب‌ها درباره حج}} | {{همچنین ببینید|فهرست کتاب‌ها درباره حج}} | ||
==نگارخانه== | ==نگارخانه== | ||
<gallery mode="packed | <gallery mode="packed"> | ||
پرونده:تصویری قدیمی از مسجد الحرام.jpg|تصویری قدیمی از مسجد الحرام. | پرونده:تصویری قدیمی از مسجد الحرام.jpg|تصویری قدیمی از مسجد الحرام. | ||
پرونده:انتقال حجاج با اتوبوس بدون سقف.jpg|انتقال حجاج با اتوبوس بدون سقف. | پرونده:انتقال حجاج با اتوبوس بدون سقف.jpg|انتقال حجاج با اتوبوس بدون سقف. | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۹: | ||
پرونده:سرزمین منا.JPG|سرزمین منا | پرونده:سرزمین منا.JPG|سرزمین منا | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
[[ماه‌های حج]] | [[ماه‌های حج]] | ||
== پانویس == | |||
==پانویس== | |||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
| خط ۲۱۱: | خط ۲۱۴: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/226911/حج،-اعمال-مذهبی مقاله حج در دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/226911/حج،-اعمال-مذهبی مقاله حج در دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details?id=9458 مقاله مباحث تاریخی حج در دانشنامه جهان اسلام] | *[http://rch.ac.ir/article/Details?id=9458 مقاله مباحث تاریخی حج در دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details?id=9457 مقاله مباحث قرآنی و حدیثی و فقهی حج در دانشنامه جهان اسلام] | *[http://rch.ac.ir/article/Details?id=9457 مقاله مباحث قرآنی و حدیثی و فقهی حج در دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{فروع دین}} | {{فروع دین}} | ||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||