Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷
ویرایش
صحیفه سجادیه: تفاوت میان نسخه‌ها
←نسخه‌ها و چاپ‌ها
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
== نسخه‌ها و چاپ‌ها == | == نسخه‌ها و چاپ‌ها == | ||
[[پرونده:برگ اول قدیمیترین نسخه صحیفه سجادیه.jpg|180px|بندانگشتی|برگ اول قدیمیترین نسخه صحیفه سجادیه]] | [[پرونده:برگ اول قدیمیترین نسخه صحیفه سجادیه.jpg|180px|بندانگشتی|برگ اول قدیمیترین نسخه صحیفه سجادیه]] | ||
صحیفه سجادیه از کتاب‌هایی است که نسخه‌های خطی فراوانی دارد.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> تنها در ایران برای این کتاب بیش از سه هزار نسخه خطی ثبت شده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> | صحیفه سجادیه از کتاب‌هایی است که نسخه‌های خطی فراوانی دارد.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> تنها در ایران برای این کتاب بیش از سه هزار نسخه خطی ثبت شده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> یکی از قدیمیترین نسخه‌های صحیفه (تاریخ کتابت: ۶۹۵ق) در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]] نگهداری می‌شود.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> در تعمیرات [[حرم امام رضا]] در سال ۱۳۴۸ش هم نسخه‌‌ای قدیمی از صحیفه پیدا شد که تاریخ کتابت آن سال ۴۱۶ق است<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> و راویانش همه از اهل‌سنت‌اند.<ref>حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۵ق، ج۱۵، ص۱۱۰.</ref> [[آستان قدس رضوی]] این نسخه را که تفاوت‌هایی با نسخه‌های مشهور دارد و ناقص‌تر است، چاپ کرده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۷.</ref> | ||
یکی از قدیمیترین نسخه‌های صحیفه (تاریخ کتابت: ۶۹۵ق) در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]] نگهداری می‌شود.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> در تعمیرات [[حرم امام رضا]] در سال ۱۳۴۸ش | |||
از [[سید مرتضی نجومی]] نقل شده که یکی از بستگان وی نسخه اصلی صحیفه سجادیه را که به قلم [[زید بن علی]] نوشته شده بود، در کتابخانه واتیکان دیده است.<ref>فهری زنجانی، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۰.</ref> احتمال داده شده نسخه اصلی دیگر صحیفه که به قلم [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نوشته شده است، از [[ودایع امامت]] | از [[سید مرتضی نجومی]] نقل شده که یکی از بستگان وی نسخه اصلی صحیفه سجادیه را که به قلم [[زید بن علی]] نوشته شده بود، در کتابخانه واتیکان دیده است.<ref>فهری زنجانی، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۰.</ref> احتمال داده شده نسخه اصلی دیگر صحیفه که به قلم [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نوشته شده است، از [[ودایع امامت]] و نزد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان]] باشد.<ref>فهری زنجانی، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۰.</ref> | ||
صحیفه سجادیه برای نخستین‌بار در سال ۱۲۴۸ق در [[شهر کلکته هند]] چاپ شد.<ref>جلیسه، «نگاهی اجمالی بر چاپ‌های صحیفه سجادیه در دوره قاجار و پهلوی»، ص۳۰۷.</ref> در دهه‌های بعدی، ترجمه این کتاب به زبان‌های مختلف و نیز شرح‌های آن در همین شهر چاپ گردید.<ref>جلیسه، «نگاهی اجمالی بر چاپ‌های صحیفه سجادیه در دوره قاجار و پهلوی»، ص۳۰۷-۳۰۸.</ref> همچنین [[ایران]] در سال ۱۲۶۲ق، [[مصر]] در سال ۱۳۲۲ق، [[دمشق]] در سال ۱۳۳۰ق، و [[عراق]] در سال ۱۳۵۲ق برای نخستین‌بار این کتاب را چاپ کردند.<ref>جلیسه، «نگاهی اجمالی بر چاپ‌های صحیفه سجادیه در دوره قاجار و پهلوی»، ص۳۰۸.</ref> | صحیفه سجادیه برای نخستین‌بار در سال ۱۲۴۸ق در [[شهر کلکته هند]] چاپ شد.<ref>جلیسه، «نگاهی اجمالی بر چاپ‌های صحیفه سجادیه در دوره قاجار و پهلوی»، ص۳۰۷.</ref> در دهه‌های بعدی، ترجمه این کتاب به زبان‌های مختلف و نیز شرح‌های آن در همین شهر چاپ گردید.<ref>جلیسه، «نگاهی اجمالی بر چاپ‌های صحیفه سجادیه در دوره قاجار و پهلوی»، ص۳۰۷-۳۰۸.</ref> همچنین [[ایران]] در سال ۱۲۶۲ق، [[مصر]] در سال ۱۳۲۲ق، [[دمشق]] در سال ۱۳۳۰ق، و [[عراق]] در سال ۱۳۵۲ق برای نخستین‌بار این کتاب را چاپ کردند.<ref>جلیسه، «نگاهی اجمالی بر چاپ‌های صحیفه سجادیه در دوره قاجار و پهلوی»، ص۳۰۸.</ref> | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۱: | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام سجاد(ع)]]:| نقل‌قول = پروردگارا! بر پاکان از [[اهل بیت]] محمد(ص) درود بفرست. کسانی را که برای حکومت برگزیدی، و گنجینه‌های علوم خود و حافظان دینت و خلفای خود در روی زمین و حجت خود بر بندگانت قرار دادی، آنان را با اراده خود از هر پلیدی و آلودگی پاک و مبرا ساختی و وسیله‌ای برای رسیدن به تو و [[بهشت]] جاودانت اختیار نمودی.|تاریخ بایگانی| منبع = <small> صحیفه سجادیه، دعای ۴۷ فقره ۵۶.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام سجاد(ع)]]:| نقل‌قول = پروردگارا! بر پاکان از [[اهل بیت]] محمد(ص) درود بفرست. کسانی را که برای حکومت برگزیدی، و گنجینه‌های علوم خود و حافظان دینت و خلفای خود در روی زمین و حجت خود بر بندگانت قرار دادی، آنان را با اراده خود از هر پلیدی و آلودگی پاک و مبرا ساختی و وسیله‌ای برای رسیدن به تو و [[بهشت]] جاودانت اختیار نمودی.|تاریخ بایگانی| منبع = <small> صحیفه سجادیه، دعای ۴۷ فقره ۵۶.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
مضمون دعاهای صحیفه سجادیه بیشتر توحیدی است و درون‌مایه اصلی آنها تضرع به درگاه خدا است.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۲.</ref> امام سجاد در صحیفه، اصول اخلاقی و شیوه زندگی | به گفته برخی پژوهشگران، مضمون دعاهای صحیفه سجادیه بیشتر توحیدی است و درون‌مایه اصلی آنها تضرع به درگاه خدا است.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۲.</ref> امام سجاد در صحیفه، اصول اخلاقی و شیوه زندگی اجتماعی‌سیاسی را در قالب [[دعا]] و مناجات بیان کرده است؛<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۶.</ref> به گونه‌ای که مردم می‌توانستند با خواندن این دعاها با رویکرد سیاسی امام آشنا شوند.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۴.</ref> علت اینکه امام سجاد این معارف را در قالب دعا بیان کرده است را شرایط ویژه دوران زندگانی وی (خصوصا در زمان حکومت [[عبدالملک بن مروان]]<ref>انصاری، اهل البیت(ع)، ۱۴۲۸ق، ص۲۷۹.</ref>) دانسته‌اند که با [[تقیه]] زندگی می‌کرد.<ref>خلجی، اسرار خاموشان، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۲۷.</ref> در این صحیفه کمتر دعایی است که در آن، از [[صلوات]] استفاده نشده باشد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۴.</ref> به گفته [[رسول جعفریان]] فرستادن صلوات و پیوند میان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)|آل او]]، اهمیت بسیاری در بیان عقاید شیعه دارد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۴.</ref> | ||
مسئله [[امامت]] یکی از مباحث مهم سیاسی و دینی | مسئله [[امامت]] یکی از مباحث مهم سیاسی و دینی مطرح‌شده در صحیفه است<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.</ref> و امام سجاد(ع) علاوه بر حقانیت [[امامان شیعه]] در [[خلافت]]، بهره‌گیری امامان از علوم انبیا و [[عصمت]] آنان را مطرح می‌کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید: صحیفه سجادیه، دعای ۴۷، فقره ۵۶؛ دعای ۴۸، فقره ۹-۱۰؛ و دعای ۳۴.</ref> افشاگری علیه غاصبان خلافت، ترویج آرمان حاکمیت ائمه، تأکید بر پاسداری از حریم دین و مقابله با باطل و حمایت از مظلوم و مقابله با ظالم از دیگر مسائل سیاسی است که در صحیفه مطرح می‌شود.<ref>ترابی، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، ۱۳۷۳ش، ص۲۸۶-۲۸۷.</ref> جعفر سبحانی نوشته است در صحیفه سجادیه برخی معجزات علمی بیان شده که در آن روزگار از آنها بی‌اطلاع بودند؛<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۷.</ref> مانند انتقال وبا از راه آب در این دعا: «اللَّهُمَّ وَ امْزُجْ مِیاهَهُمْ بِالْوَبَاءِ: خدایا، آب‌های دشمنان را به وبا مخلوط کن.»<ref>صحیفه سجادیه، دعای بیست و هفتم.</ref> | ||
برخی از دعاهای صحیفه به روز‌های خاصی اختصاص دارند (مانند [[دعای عرفه امام سجاد(ع)|دعای عرفه]]، [[دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه|دعای وداع با ماه رمضان]] و [[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه|دعای دیدن | برخی از دعاهای صحیفه به روز‌های خاصی اختصاص دارند (مانند [[دعای عرفه امام سجاد(ع)|دعای عرفه]]، [[دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه|دعای وداع با ماه رمضان]] و [[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه|دعای دیدن هِلال]]) و بعضی دعاها مخصوص خواندن در روز خاصی نیست.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۲.</ref> صحیفه سجادیه ۵۴ دعا دارد که فهرست عناوین آن بدین شرح است: | ||
{{ستون-شروع|۴}} | {{ستون-شروع|۴}} | ||
[[دعای یکم صحیفه سجادیه|۱.حمد الهی]]{{سخ}}[[دعای دوم صحیفه سجادیه|۲.درود بر پیامبر]]{{سخ}}[[دعای سوم صحیفه سجادیه|۳.فرشتگان مُقرّب]]{{سخ}} [[دعای چهارم صحیفه سجادیه|۴.پیروان پیامبران]]{{سخ}} [[دعای پنجم صحیفه سجادیه|۵.خویشتن و دوستان]]{{سخ}}[[دعای ششم صحیفه سجادیه|۶.صبح و شام]]{{سخ}}[[دعای هفتم صحیفه سجادیه|۷.بلا و سختی]]{{سخ}}[[دعای هشتم صحیفه سجادیه|۸.اخلاق ناپسند]]{{سخ}}[[دعای نهم صحیفه سجادیه|۹.طلب آمرزش]]{{سخ}}[[دعای دهم صحیفه سجادیه|۱۰.پناه‌بردن به خدا]]{{سخ}}[[دعای یازدهم صحیفه سجادیه|۱۱.عاقبت به خیری]]{{سخ}}[[دعای دوازدهم صحیفه سجادیه|۱۲.اعتراف و توبه]]{{سخ}}[[دعای سیزدهم صحیفه سجادیه|۱۳.طلب حاجت]]{{سخ}}[[دعای چهاردهم صحیفه سجادیه|۱۴.دادخواهی از ستم]]{{سخ}}[[دعای پانزدهم صحیفه سجادیه|۱۵.هنگام بیماری]]{{سخ}}[[دعای شانزدهم صحیفه سجادیه|۱۶.طلب آمرزش]]{{سخ}}[[دعای هفدهم صحیفه سجادیه|۱۷.شر شیطان]]{{سخ}}[[دعای هجدهم صحیفه سجادیه|۱۸.دفع بلا]]{{سخ}}[[دعای نوزدهم صحیفه سجادیه|۱۹.طلب باران]]{{سخ}}[[دعای مکارم الاخلاق|۲۰.مکارم الاخلاق]]{{سخ}}[[دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه|۲۱.اندوه از خطا]]{{سخ}}[[دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه|۲۲.هنگام سختی]]{{سخ}}[[دعای بیست و سوم صحیفه سجادیه|۲۳.تندرستی]]{{سخ}}[[دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه|۲۴.پدر و مادر]]{{سخ}}[[دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه|۲۵.فرزندان]]{{سخ}}[[دعای بیست و ششم صحیفه سجادیه|۲۶.همسایگان و دوستان]]{{سخ}}[[دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه|۲۷.مرزداران]]{{سخ}}[[دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه|۲۸.پناه‌بردن به خدا]]{{سخ}}[[دعای بیست و نهم صحیفه سجادیه|۲۹.روزی]]{{سخ}}[[دعای سی‌ام صحیفه سجادیه|۳۰.پرداخت بدهی]]{{سخ}}[[دعای سی و یکم صحیفه سجادیه|۳۱.توبه]]{{سخ}}[[دعای سی و دوم صحیفه سجادیه|۳۲.دعا در نماز شب]]{{سخ}}[[دعای سی و سوم صحیفه سجادیه|۳۳.درخواست خیر]]{{سخ}}[[دعای سی و چهارم صحیفه سجادیه|۳۴.گرفتاری به گناه]]{{سخ}}[[دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه|۳۵.رضا به قضای الهی]]{{سخ}}[[دعای سی و ششم صحیفه سجادیه|۳۶.هنگام رعدوبرق]]{{سخ}}[[دعای سی و هفتم صحیفه سجادیه|۳۷.کوتاهی در شکرگزاری]]{{سخ}}[[دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه|۳۸.پوزش از ستم]]{{سخ}}[[دعای سی و نهم صحیفه سجادیه|۳۹.طلب عفو و رحمت]]{{سخ}}[[دعای چهلم صحیفه سجادیه|۴۰.یاد مرگ]]{{سخ}}[[دعای چهل و یکم صحیفه سجادیه|۴۱.پرده‌پوشی از گناه]]{{سخ}}[[دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه|۴۲.ختم قرآن]]{{سخ}}[[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه|۴۳.رؤیت هلال]]{{سخ}}[[دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه|۴۴.ورود به رمضان]]{{سخ}}[[دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه|۴۵.وداع با رمضان]]{{سخ}}[[دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه|۴۶.عیدفطر و جمعه]]{{سخ}}[[دعای عرفه امام سجاد(ع)|۴۷.دعای عرفه]]{{سخ}}[[دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه|۴۸.عیدقربان و جمعه]]{{سخ}}[[دعای چهل و نهم صحیفه سجادیه|۴۹.دفع حیله دشمنان]]{{سخ}}[[دعای پنجاهم صحیفه سجادیه|۵۰.خوف از خدا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و یکم صحیفه سجادیه|۵۱.فروتنی در برابر خدا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و دوم صحیفه سجادیه|۵۲.پافشاری در دعا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و سوم صحیفه سجادیه|۵۳.فروتنی در برابر خدا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و چهارم صحیفه سجادیه|۵۴.زدودن اندوه‌ها]] | [[دعای یکم صحیفه سجادیه|۱.حمد الهی]]{{سخ}}[[دعای دوم صحیفه سجادیه|۲.درود بر پیامبر]]{{سخ}}[[دعای سوم صحیفه سجادیه|۳.فرشتگان مُقرّب]]{{سخ}} [[دعای چهارم صحیفه سجادیه|۴.پیروان پیامبران]]{{سخ}} [[دعای پنجم صحیفه سجادیه|۵.خویشتن و دوستان]]{{سخ}}[[دعای ششم صحیفه سجادیه|۶.صبح و شام]]{{سخ}}[[دعای هفتم صحیفه سجادیه|۷.بلا و سختی]]{{سخ}}[[دعای هشتم صحیفه سجادیه|۸.اخلاق ناپسند]]{{سخ}}[[دعای نهم صحیفه سجادیه|۹.طلب آمرزش]]{{سخ}}[[دعای دهم صحیفه سجادیه|۱۰.پناه‌بردن به خدا]]{{سخ}}[[دعای یازدهم صحیفه سجادیه|۱۱.عاقبت به خیری]]{{سخ}}[[دعای دوازدهم صحیفه سجادیه|۱۲.اعتراف و توبه]]{{سخ}}[[دعای سیزدهم صحیفه سجادیه|۱۳.طلب حاجت]]{{سخ}}[[دعای چهاردهم صحیفه سجادیه|۱۴.دادخواهی از ستم]]{{سخ}}[[دعای پانزدهم صحیفه سجادیه|۱۵.هنگام بیماری]]{{سخ}}[[دعای شانزدهم صحیفه سجادیه|۱۶.طلب آمرزش]]{{سخ}}[[دعای هفدهم صحیفه سجادیه|۱۷.شر شیطان]]{{سخ}}[[دعای هجدهم صحیفه سجادیه|۱۸.دفع بلا]]{{سخ}}[[دعای نوزدهم صحیفه سجادیه|۱۹.طلب باران]]{{سخ}}[[دعای مکارم الاخلاق|۲۰.مکارم الاخلاق]]{{سخ}}[[دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه|۲۱.اندوه از خطا]]{{سخ}}[[دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه|۲۲.هنگام سختی]]{{سخ}}[[دعای بیست و سوم صحیفه سجادیه|۲۳.تندرستی]]{{سخ}}[[دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه|۲۴.پدر و مادر]]{{سخ}}[[دعای بیست و پنجم صحیفه سجادیه|۲۵.فرزندان]]{{سخ}}[[دعای بیست و ششم صحیفه سجادیه|۲۶.همسایگان و دوستان]]{{سخ}}[[دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه|۲۷.مرزداران]]{{سخ}}[[دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه|۲۸.پناه‌بردن به خدا]]{{سخ}}[[دعای بیست و نهم صحیفه سجادیه|۲۹.روزی]]{{سخ}}[[دعای سی‌ام صحیفه سجادیه|۳۰.پرداخت بدهی]]{{سخ}}[[دعای سی و یکم صحیفه سجادیه|۳۱.توبه]]{{سخ}}[[دعای سی و دوم صحیفه سجادیه|۳۲.دعا در نماز شب]]{{سخ}}[[دعای سی و سوم صحیفه سجادیه|۳۳.درخواست خیر]]{{سخ}}[[دعای سی و چهارم صحیفه سجادیه|۳۴.گرفتاری به گناه]]{{سخ}}[[دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه|۳۵.رضا به قضای الهی]]{{سخ}}[[دعای سی و ششم صحیفه سجادیه|۳۶.هنگام رعدوبرق]]{{سخ}}[[دعای سی و هفتم صحیفه سجادیه|۳۷.کوتاهی در شکرگزاری]]{{سخ}}[[دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه|۳۸.پوزش از ستم]]{{سخ}}[[دعای سی و نهم صحیفه سجادیه|۳۹.طلب عفو و رحمت]]{{سخ}}[[دعای چهلم صحیفه سجادیه|۴۰.یاد مرگ]]{{سخ}}[[دعای چهل و یکم صحیفه سجادیه|۴۱.پرده‌پوشی از گناه]]{{سخ}}[[دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه|۴۲.ختم قرآن]]{{سخ}}[[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه|۴۳.رؤیت هلال]]{{سخ}}[[دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه|۴۴.ورود به رمضان]]{{سخ}}[[دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه|۴۵.وداع با رمضان]]{{سخ}}[[دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه|۴۶.عیدفطر و جمعه]]{{سخ}}[[دعای عرفه امام سجاد(ع)|۴۷.دعای عرفه]]{{سخ}}[[دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه|۴۸.عیدقربان و جمعه]]{{سخ}}[[دعای چهل و نهم صحیفه سجادیه|۴۹.دفع حیله دشمنان]]{{سخ}}[[دعای پنجاهم صحیفه سجادیه|۵۰.خوف از خدا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و یکم صحیفه سجادیه|۵۱.فروتنی در برابر خدا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و دوم صحیفه سجادیه|۵۲.پافشاری در دعا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و سوم صحیفه سجادیه|۵۳.فروتنی در برابر خدا]]{{سخ}}[[دعای پنجاه و چهارم صحیفه سجادیه|۵۴.زدودن اندوه‌ها]] | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۷: | ||
* ترجمه فارسی اثر [[عبدالمحمد آیتی]]؛<ref>آیتی، صحیفه سجادیه، ۱۳۷۵ش.</ref> | * ترجمه فارسی اثر [[عبدالمحمد آیتی]]؛<ref>آیتی، صحیفه سجادیه، ۱۳۷۵ش.</ref> | ||
* ترجمه فارسی نوشته [[مهدی الهی قمشه‌ای]]؛<ref>الهی قمشه‌ای، صحیفه سجادیه، ۱۳۸۹ش.</ref> | * ترجمه فارسی نوشته [[مهدی الهی قمشه‌ای]]؛<ref>الهی قمشه‌ای، صحیفه سجادیه، ۱۳۸۹ش.</ref> | ||
* ترجمه فارسی به قلم [[محمدمهدی فولادوند]]، با عنوان «پیشوای | * ترجمه فارسی به قلم [[محمدمهدی فولادوند]]، با عنوان «پیشوای چهره‌برخاک‌سایندگان»؛<ref>فولادوند، پیشوای چهره بر خاک‌سایندگان، ۱۳۷۹ش.</ref> | ||
* ترجمه فرانسوی اثر [[فریده مهدوی دامغانی]] با عنوان «Les Psaumes De L'islam»؛<ref>مهدوی دامغانی، Les Psaumes De L'islam، الهدی.</ref> | * ترجمه فرانسوی اثر [[فریده مهدوی دامغانی]] با عنوان «Les Psaumes De L'islam»؛<ref>مهدوی دامغانی، Les Psaumes De L'islam، الهدی.</ref> | ||
* ترجمه تاجیکی به کوشش ملا معروف | * ترجمه تاجیکی به کوشش ملا معروف استروشنی؛<ref>حبیبی و شمس‌الدینی، کتاب‌شناسی امام سجاد، صحیفه سجادیه و رساله حقوق، ۱۳۹۴ش، ص۲۸۹.</ref> | ||
* ترجمه ترکی آذری اثر رسول | * ترجمه ترکی آذری اثر رسول اسماعیل‌زاده؛<ref>حبیبی و شمس‌الدینی، کتاب‌شناسی امام سجاد، صحیفه سجادیه و رساله حقوق، ۱۳۹۴ش، ص۲۹۰.</ref> | ||
* ترجمه مالایو اثر [[جلال‌الدین رحمت]] با عنوان «Shahifah Sajjadiyyah؛ Gita Suci Keluarga Nabi» | * ترجمه مالایو اثر [[جلال‌الدین رحمت]] با عنوان «Shahifah Sajjadiyyah؛ Gita Suci Keluarga Nabi».<ref>حبیبی و شمس‌الدینی، کتاب‌شناسی امام سجاد، صحیفه سجادیه و رساله حقوق، ۱۳۹۴ش، ص۲۹۳.</ref> | ||
== شرح، تعلیقه و | == شرح، تعلیقه و تکلمه == | ||
[[پرونده:کتاب ریاض السالکین.jpg|بندانگشتی|[[ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)|کتاب ریاض السالکین]] شرح صحیفه سجادیه، اثر [[سید علیخان مدنی|سید علیخان کبیر]]]] | [[پرونده:کتاب ریاض السالکین.jpg|بندانگشتی|[[ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)|کتاب ریاض السالکین]] شرح صحیفه سجادیه، اثر [[سید علیخان مدنی|سید علیخان کبیر]]]] | ||
{{اصلی|فهرست شرح‌های صحیفه سجادیه}} | {{اصلی|فهرست شرح‌های صحیفه سجادیه}} | ||
آقابزرگ تهرانی در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|کتاب الذریعه]] نزدیک به | آقابزرگ تهرانی در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|کتاب الذریعه]] نزدیک به هفتاد شرح برای صحیفه سجادیه نام برده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۴۵-۳۵۹.</ref> مشهورترین شرح بر صحیفه را [[سید علیخان کبیر]] با عنوان [[ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)|ریاض السالکین]] نوشته و قدیمی‌ترینِ آنها به قلم [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|کفعمی]]، با عنوان «اَلفَوایدُ الشَّریفة فی شَرحِ الصَّحیفه» در دسترس است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۸.</ref> از دیگر شرح‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: | ||
* «ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه» اثر [[سید علی نقی فیض الاسلام]]؛<ref>فیض الاسلام، ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه، ۱۳۷۶ش.</ref> | * «ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه» اثر [[سید علی نقی فیض الاسلام|سید علی‌نقی فیض الاسلام]]؛<ref>فیض الاسلام، ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه، ۱۳۷۶ش.</ref> | ||
* «تفسیر و شرح صحیفه سجادیه» اثر [[حسین انصاریان]]؛<ref>انصاریان، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، ۱۳۸۳ش.</ref> | * «تفسیر و شرح صحیفه سجادیه» اثر [[حسین انصاریان]]؛<ref>انصاریان، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، ۱۳۸۳ش.</ref> | ||
* «شهود و شناخت» اثر [[حسن ممدوحی کرمانشاهی]]؛<ref>ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش.</ref> | * «شهود و شناخت» اثر [[حسن ممدوحی کرمانشاهی]]؛<ref>ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش.</ref> | ||
* «[[ریاض العارفین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)| | * «[[ریاض العارفین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)|ریاضُ العارفین فی شَرحِ صحیفةِ سیدِ السّاجدین]]» اثر [[محمد بن محمد دارابی]]؛<ref>دارابی، ریاض العارفین فی شرح صحیفه سید الساجدین، ۱۴۲۱ق.</ref> | ||
* | * «شرحُ الصَّحیفةِ السَّجادیه» اثر [[سید محمدحسین حسینی جلالی]].<ref>حسینی جلالی، شرح الصحیفة السجادیه، ۱۴۳۶ق.</ref> | ||
مجموع دعاهای رسیده از امام سجاد چندین برابر دعاهای موجود در صحیفه سجادیه است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۴.</ref> برخی عالمان تلاش کرده‌اند که دعاهای دیگر امام را از منابع دیگر جمع‌آوری کرده، در کتاب مستقلی منتشر کنند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۹-۲۱.</ref> این کتاب‌ها با عنوان‌های | مجموع دعاهای رسیده از امام سجاد چندین برابر دعاهای موجود در صحیفه سجادیه است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۴.</ref> برخی عالمان تلاش کرده‌اند که دعاهای دیگر امام را از منابع دیگر جمع‌آوری کرده، در کتاب مستقلی منتشر کنند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۹-۲۱.</ref> این کتاب‌ها با عنوان‌های «الصَّحیفةُ السَّجادیةُ الثَّانیه» (نوشته [[شیخ حر عاملی]])، «الصَّحیفةُ السَّجادیةُ الثّالثه» (تألیف [[عبدالله بن عیسی افندی]])، «الصَّحیفةُ السَّجادیةُ الرَّابعه» (به قلم [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]])، «الصَّحیفةُ السَّجادیة الخامسه» (نوشته [[سید محسن امین]]) و «الصَّحیفةُ السَّجادیةُ السّادسه» (نوشته [[محمدصالح حائری مازندرانی]]) شناخته می‌شوند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۹-۲۱.</ref> سید محمدباقر موحد ابطحی در اثری با نام «صحیفه سجادیه کامله» ۲۷۲ دعا از امام سجاد را گردآوری کرده است.<ref>موحد ابطحی، الصحیفة السجادیة الکاملة، ۱۴۱۳ق.</ref> محمدباقر مجلسی چند دعای دیگر از امام سجاد را به آخر صحیفه سجادیه افزود که به نام مُلحَقات صحیفه معروف شد.<ref>صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۹، ص۴۵۶.</ref> در بیشتر نسخه‌های خطی، این ملحقات ثبت شده است.<ref>صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۹، ص۴۵۶.</ref> | ||
== آثار مرتبط == | == آثار مرتبط == | ||