پرش به محتوا

غصب: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
'''غصب''' یعنی تسلط بر مال یا حق دیگری از روی ظلم که از [[گناهان کبیره]] است.
'''غصب''' یعنی تسلط بر مال یا حق دیگری از روی ظلم که از [[گناهان کبیره]] است. موضوع غصب می‌تواند عین، منفعت و یا حق باشد.
 
موضوع غصب می‌تواند عین، منفعت و یا حق باشد.


برای غصب، دو [[احکام عملی|حکم تکلیفی]]ِ حرمت فعل غصب، و وجوب برگرداندن شیء غصب شده و [[احکام وضعی|حکم وضعی]] [[ضمان ید]] در غصب عین و منفعت جاری است.
برای غصب، دو [[احکام عملی|حکم تکلیفی]]ِ حرمت فعل غصب، و وجوب برگرداندن شیء غصب شده و [[احکام وضعی|حکم وضعی]] [[ضمان ید]] در غصب عین و منفعت جاری است.
خط ۱۰: خط ۸:
در تعریف غصب گفته شده که غصب آن است که انسان از روی ظلم بر مال یا حق کسی مسلط شود.<ref>رساله توضیح المسائل امام خمینی، احکام غصب، ص۵۳۳.</ref>
در تعریف غصب گفته شده که غصب آن است که انسان از روی ظلم بر مال یا حق کسی مسلط شود.<ref>رساله توضیح المسائل امام خمینی، احکام غصب، ص۵۳۳.</ref>


غصب از بزرگترین حرام ها شمرده شده است و اگر کسی مرتکب آن شود، در [[قیامت]] به [[عذاب]] سختی گرفتار خواهد شد. از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اسلام(ص)]] روایت شده است: «هرکس یک وجب از زمین دیگری را غصب کند، در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او می‌اندازند».<ref>بهجت گیلانی فومنی، جامع المسائل، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۵۷۵.</ref>
غصب از بزرگترین حرام ها شمرده شده است.{{مدرک}} اگر کسی مرتکب آن شود، در [[قیامت]] به [[عذاب]] سختی گرفتار خواهد شد. از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اسلام(ص)]] روایت شده است: «هرکس یک وجب از زمین دیگری را غصب کند، در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او می‌اندازند».<ref>بهجت گیلانی فومنی، جامع المسائل، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۵۷۵.</ref>
== موضوع غصب ==
== موضوع غصب ==
بنا بر نظر برخی فقها موضوع غصب یا همان مغصوب می‌تواند صورت‌های مختلفی داشته باشد:
بنا بر نظر برخی فقها موضوع غصب یا همان مغصوب می‌تواند صورت‌های مختلفی داشته باشد:
خط ۱۶: خط ۱۴:
۱. عین مال به همراه منفعت از یک شخص غصب شود؛ مانند غصب خانه از مالک آن.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>
۱. عین مال به همراه منفعت از یک شخص غصب شود؛ مانند غصب خانه از مالک آن.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>


۲. عین مال به همراه منفعت از دو شخص غصب شود؛ مثل غصب عین مستاجره از موجر و مستأجر.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>
۲. عین مال به همراه منفعت از دو شخص غصب شود؛ مثل غصب عین مستأجره از موجر و مستأجر.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>


۳. عین مال بدون منفعت غصب شود؛ مانند این‌که مستأجر در مدت اجاره عین مستا‌ٔجره را از مالک غصب کند.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>
۳. عین مال بدون منفعت غصب شود؛ مانند این‌که مستأجر در مدت اجاره عین مستا‌ٔجره را از مالک غصب کند.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>
خط ۲۹: خط ۲۷:


=== حکم تکلیفی ===
=== حکم تکلیفی ===
حرمت فعل غصب و وجوب برگرداندن چیزی که غصب شده به شخصی که از او غصب شده یا به ولیّ او که این دو حکم تکلیفی در تمام انواع غصب جاری است.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>
حرمت فعل غصب و وجوب برگرداندن چیزی که غصب شده به شخصی که از او غصب شده یا به ولیّ او.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۲.</ref>گفته شده برای حرمت غصب در کلام فقها استدلال به تمام ادله فقهی یعنی [[قرآن|کتاب]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]] یافت می‌شود.<ref>شراره، احکام الغصب فی الفقه الاسلامی، ۱۳۹۵ق، ص۸۱.</ref>  
 
گفته شده برای حرمت غصب در کلام فقها استدلال به تمام ادله فقهی یعنی کتاب، سنت، عقل و اجماع یافت می‌شود.<ref>شراره، احکام الغصب فی الفقه الاسلامی، ۱۳۹۵ق، ص۸۱.</ref>


=== حکم وضعی ===
=== حکم وضعی ===
برای غصب یک حکم وضعی بیان شده و آن هم [[ضمان]] است؛ به معنای این که آن‌چه غصب شده است بر عهده غاصب است و تلف و خسارت آن بر گردن اوست و اگر تلف شد باید جایگزین آن را به صاحب شیء غصب شده بپردازد که به آن [[ضمان ید]] گفته می‌شود.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۳.</ref>
حکم وضعی غصب، [[ضمان]] است؛ به معنای این که آن‌چه غصب‌شده، تلف و خسارت آن بر گردن غاصب است و اگر تلف شد باید جایگزین آن را به صاحبش بپردازد که به آن [[ضمان ید]] گفته می‌شود.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۳.</ref> حکم ضمان در جایی ثابت است که عین یا مال، غصب شده باشد؛ اما در جایی که چیزی که غصب شده از حقوق باشد ضمان جاری نیست.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۳.</ref>
 
حکم ضمان در جایی ثابت است که عین یا مال، غصب شده باشد؛ اما در جایی که چیزی که غصب شده از حقوق باشد ضمان جاری نیست.<ref>موسوی خمینی، تحریر الوسیله، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۱۷۳.</ref>


== برخی آثار غصب ==
== برخی آثار غصب ==
گفته شده اگر [[لباس نمازگزار]] غصبی باشد [[نماز|نماز خواندن]] با آن لباس صحیح نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۵۹.</ref>
گفته شده اگر [[لباس نمازگزار]] غصبی باشد [[نماز|نمازخواندن]] با آن لباس صحیح نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۵۹.</ref>  


به فتوای برخی از فقها نماز خواندن در مکان مغصوب جایز نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۶۱.</ref>
به فتوای برخی از فقها نماز خواندن در مکان مغصوب جایز نیست.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۶۱.</ref>


یکی از شرایط صحت وضو مباح بودن آب وضو شمرده شده است یعنی آب وضو نباید غصبی باشد؛<ref>طباطبایی یزدی، العروه الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۸۱.</ref> همچنین بنابر نظر برخی از [[مجتهد|فقها]] بنابر احتیاط مستحب فضایی که شخص در آن وضو می‌گیرد نیز باید [[مباح]] یعنی غیر مغصوب باشد.<ref>رساله توضیح المسائل امام خمینی، احکام غصب، ص۶۳.</ref>
یکی از شرایط صحت وضو مباح بودن آب وضو شمرده شده است یعنی آب وضو نباید غصبی باشد؛<ref>طباطبایی یزدی، العروه الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۸۱.</ref> همچنین بنابر نظر برخی از [[مجتهد|فقها]] بنابر [[احتیاط مستحب]] فضایی که شخص در آن [[وضو]] می‌گیرد نیز باید [[مباح]] یعنی غیرمغصوب باشد.<ref>رساله توضیح المسائل امام خمینی، احکام غصب، ص۶۳.</ref>


یکی دیگر از شرایط صحت وضو مباح بودن ظرف آب وضو است.<ref>رساله توضیح المسائل امام خمینی، احکام غصب، ص۶۴.</ref>
یکی دیگر از شرایط صحت [[وضو]] مباح بودن ظرف آب وضو است.<ref>رساله توضیح المسائل امام خمینی، احکام غصب، ص۶۴.</ref>


==پانویس==
==پانویس==