آیه ۲۳ سوره احزاب: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه ۲۳ سوره احزاب''' درباره [[ایمان|مؤمنانی]] است که به عهدشان با خدا پای‌بند بودند و برخی از آنها به [[شهادت]] رسیدند و برخی منتظر شهادت ماندند. از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، منظور از آن عهد این بود که هنگامی که با دشمن روبرو شدند، فرار و پشت به دشمن نکنند و ثابت‌قدم در کنار [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بمانند.

در تفاسیر [[شیعه]]، مراد از «مَنْ قَضى‏ نَحْبَه‏» یعنی کسانی که به شهادت رسیدند، حمزه و جعفر بن ابی‌طالب و مقصود از کسانی که در انتظارند، علی(ع) دانسته شده است. در منابع اهل‌سنت، حمزه، شهیدان جنگ بدر و اُحُد و [[طلحة بن عبیدالله]] مصادیق «مَنْ قَضى‏ نَحْبَه‏» شمرده شده‌اند.

در تفسیر طبری نقل شده این آیه درباره گروهی نازل شد که در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] شهید نشدند؛ پس با خدا عهد کردند که به همراه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] با مشرکین جنگ کنند. عده‌ای از آنان به [[شهادت]] رسیدند و برخی شهید نشدند و منتظر شهادت ماندند.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳.</ref>

==تفسیر==

به نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» یعنی آن مؤمنان، راستگویی خود را در آنچه با پیامبر(ص) عهد کرده بودند، ثابت کردند. آن عهد این بود که هنگامی که با [[دشمن]] روبرو شدند، فرار و پشت به دشمن نکنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> «فَمِنْهم مَنْ قَضى‏ نَحْبَه» نیز یعنی برخی از مؤمنان در جنگ اجلشان رسید و مردند یا در راه خدا کشته شدند؛ و برخی دیگر «مَنْ يَنْتَظِر»، در انتظار رسیدن اجلشان هستند و از عهد خود سرپیچی نکردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref>

در [[تفسیر مقاتل بن سلیمان|تفسیر مَقاتل بن سلیمان]]، از تفاسیر قرن دوم هجری قمری، آمده که مراد از وفای به عهد، لیلةالعقبة ([[بیعت عقبه|بیعت عَقَبه]] که به [[بیعت]] مردم [[مدینه|یثرب]] با رسول خدا(ص) پیش از [[هجرت به مدینه|هجرت]] آن حضرت اشاره دارد) در [[مکه]] است، منظور از کسانی که به شهادت رسیدند، حمزه و یارانش است که در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] کشته شدند.<ref>مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۳، ص۴۸۴.</ref>

به باور آیت‌الله مکارم شیرازی، میان تفاسیر و مصادیق ذکر شده ذیل آیه، منافاتی نیست؛ زیرا آیه مفهوم گسترده‌ای دارد که همه شهیدان اسلام را که پیش از ماجرای [[غزوه خندق|جنگ اَحزاب]] شهید شدند و بلکه هر شهیدی در هر زمان و مکان را شامل می‌شود. منتظران نیز تمام کسانی را که در انتظار پیروزی و شهادت بودند، دربرمی‌گیرد؛ البته افرادی مانند حمزه و علی(ع) در رأس این دو گروه قرار داشتند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref>