پرش به محتوا

آیه بیعت رضوان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۷۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ اوت ۲۰۲۳
خط ۴۳: خط ۴۳:
#فتح نزدیک: «أَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا»:به گفته بیشتر مفسران، این فتح [[غزوه خیبر|فتح خیبر]] بود و تعبیر به قریباً تأییدی بر همین مطلب است؛ زیرا فتح خیبر در آغاز سال هفتم قمری و به فاصله چند ماه پس از [[صلح حدیبیه|صلح حُدَیبیّه]] تحقق یافت. همچنین عبارت «وَ مَغانِمَ کَثِیرَةً یَأْخُذُونَها» که در آیه بعد آمده، اشاره به غنایمی است که در فتح خیبر در فاصله کوتاهی به دست مسلمانان افتاد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۶۶-۶۸.</ref>
#فتح نزدیک: «أَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا»:به گفته بیشتر مفسران، این فتح [[غزوه خیبر|فتح خیبر]] بود و تعبیر به قریباً تأییدی بر همین مطلب است؛ زیرا فتح خیبر در آغاز سال هفتم قمری و به فاصله چند ماه پس از [[صلح حدیبیه|صلح حُدَیبیّه]] تحقق یافت. همچنین عبارت «وَ مَغانِمَ کَثِیرَةً یَأْخُذُونَها» که در آیه بعد آمده، اشاره به غنایمی است که در فتح خیبر در فاصله کوتاهی به دست مسلمانان افتاد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۶۶-۶۸.</ref>


== مستند نظریه عدالت صحابه==
== استناد به آیه برای اثبات عدالت صحابه==
برخی از عالمان اهل‌سنت، این آیه را دلیلی بر عدالت همه صحابه می‌دانند.<ref> خطیب بغدادی، الکفایه، المکتبة العلمیه، ج۱، ص۶۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] خشنود بودن خداوند از صحابه را دلیل بر عدالت همه آنان دانسته‌ و گفته‌اند کسی که خدا از او راضی شد، هرگز بر او غضب نمی‌کند.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴.</ref> به‌گفته عالمان [[شیعه]] این آیه بر عدالت همه [[صحابه]] دلالت ندارد؛ چراکه در این آیه فقط صحابه‌ای منظور است که در [[بیعت رضوان]] حضور داشتند و بر عهد و پیمان خود استوار ماندند، نه همه صحابه.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۹، ص۳۲۹.</ref> همچنین عدالت همه صحابه با [[آیه ۱۰۱ سوره توبه]]  سازگار نیست؛ زیرا آیه مذکور برخی از صحابه را [[منافق]] معرفی می‌کند.<ref>سوره توبه، آیه۱۰۱.</ref>
برخی از عالمان اهل‌سنت، این آیه را دلیلی بر عدالت همه صحابه می‌دانند.<ref> خطیب بغدادی، الکفایه، المکتبة العلمیه، ج۱، ص۶۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] خشنود بودن خداوند از صحابه را دلیل بر عدالت همه آنان دانسته‌ و گفته‌اند کسی که خدا از او راضی شد، هرگز بر او غضب نمی‌کند.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴.</ref> به‌گفته عالمان [[شیعه]] این آیه بر عدالت همه [[صحابه]] دلالت ندارد؛ چراکه در این آیه فقط صحابه‌ای منظور است که در [[بیعت رضوان]] حضور داشتند و بر عهد و پیمان خود استوار ماندند، نه همه صحابه.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۹، ص۳۲۹.</ref> همچنین عدالت همه صحابه با [[آیه ۱۰۱ سوره توبه]]  سازگار نیست؛ زیرا آیه مذکور برخی از صحابه را [[منافق]] معرفی می‌کند.<ref>سوره توبه، آیه۱۰۱.</ref>


مفسران شیعه رضایت الهی در آیه را مشروط به استقامت در پیروی از پیامبر(ص) می‌دانند.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۱۵؛ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۸، ص۲۹۲.</ref> به گفته [[علی بن ابراهیم قمی]]، نویسنده [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]]، [[آیه ۱۰ سوره فتح]]، پس از این آيه نازل شده است و خداوند در آن، شرط رضایت از مؤمنان را اطاعت از دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پيامبر(ص)]] و پرهیز از پیمان‌شکنی قرار داده است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref>
مفسران شیعه رضایت الهی در آیه را مشروط به استقامت در پیروی از پیامبر(ص) می‌دانند.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۱۵؛ طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۸، ص۲۹۲.</ref> به گفته [[علی بن ابراهیم قمی]]، نویسنده [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]]، [[آیه ۱۰ سوره فتح]]، پس از این آيه نازل شده است و خداوند در آن، شرط رضایت از مؤمنان را اطاعت از دستور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پيامبر(ص)]] و پرهیز از پیمان‌شکنی قرار داده است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref>
== نکات تفسیری==
* علم خدا به نیت بندگان: به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، عبارت «مَا فِی قُلُوبِهِم» در آیه، حسن‌نیت و راستی صحابه در بیعت را نشان می‌دهد؛ چراکه ملاک مقبولیت عملْ اخلاص و نیت است و لازمه رضایت خدا از عمل بندگان، علم به آن است.<ref> طباطبایی، المیزان، اسماعیلیان، ج۱۸، ص۲۸۵.</ref>
*بیعت با پیامبر بیعت با خداست: به نوشته [[محمد ثقفی تهرانی]] (درگذشت: ۱۳۶۴ش) مفسر شیعه، در بيعت رضوان [[اسلام|مسلمانان]] پیمان بستند تا از فرمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله| پيامبر(ص)]] تخلف نکنند و آيه رضوان نازل شد که بيعت با پيامبر بيعت با [[خدا|خداوند]] است.<ref>ثقفی تهرانی، روان جاويد، ۱۳۹۸ق‏، ج‏۵، ص۲۴.</ref>
== جستارهای وابسته ==
{{ستون|۳}}
*[[صلح حدیبیه]]
*[[بیعت رضوان]]
*[[غزوه خیبر]]
{{پایان}}
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
== یادداشت‌ها==
== منابع==
{{یادداشت}}
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود، علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
*ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود، علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش