آیه ۲۳ سوره احزاب: تفاوت میان نسخه‌ها
←شأن نزول
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
شأن‌نزول‌های مختلفی برای آیه ۲۳ سوره احزاب نقل شده است. به گفته [[ملا فتح‌الله کاشانی]] (درگذشت ۹۸۸ق) در [[منهج الصادقین فی الزام المخالفین (کتاب)|تفسیر منهج الصادقین]]، جمهور مفسران و محدثان برآنند که این آیه در شأن [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه بن عبدالمُطَّلِب]]، [[جعفر بن ابی‌طالب]] و [[عبیدة بن حارث|عُبیدة بن حارث]] نازل شده است.<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۲.</ref> وی در جای دیگری نقل کرده است [[اسباب نزول|سبب نزول]] آیه درباره گروهی از [[صحابه]] مانند حمزه بن عبدالمطلب، [[مصعب بن عمیر|مُصعَب بن عُمیر]] و انس بن جبیر است که نذر کرده بودند تا در میدان جنگ ملازم پیامبر(ص) باشند و تا به شهادت نرسند، آرام نگیرند. خداوند در آیه ۲۳ احزاب این گروه از مؤمنان را توصیف کرده که آنان در عهد خود راست‌‌گو بودند.<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۱.</ref> برپایه روایتی از امام علی(ع) این آیه درباره خودش، حمزه و جعفر و عبیدة بن حارث نازل شد.<ref>عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۵۸.</ref> | شأن‌نزول‌های مختلفی برای آیه ۲۳ سوره احزاب نقل شده است. به گفته [[ملا فتح‌الله کاشانی]] (درگذشت ۹۸۸ق) در [[منهج الصادقین فی الزام المخالفین (کتاب)|تفسیر منهج الصادقین]]، جمهور مفسران و محدثان برآنند که این آیه در شأن [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه بن عبدالمُطَّلِب]]، [[جعفر بن ابی‌طالب]] و [[عبیدة بن حارث|عُبیدة بن حارث]] نازل شده است.<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۲.</ref> وی در جای دیگری نقل کرده است [[اسباب نزول|سبب نزول]] آیه درباره گروهی از [[صحابه]] مانند حمزه بن عبدالمطلب، [[مصعب بن عمیر|مُصعَب بن عُمیر]] و انس بن جبیر است که نذر کرده بودند تا در میدان جنگ ملازم پیامبر(ص) باشند و تا به شهادت نرسند، آرام نگیرند. خداوند در آیه ۲۳ احزاب این گروه از مؤمنان را توصیف کرده که آنان در عهد خود راست‌‌گو بودند.<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۱.</ref> برپایه روایتی از امام علی(ع) این آیه درباره خودش، حمزه و جعفر و عبیدة بن حارث نازل شد.<ref>عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۵۸.</ref> | ||
در تفسیر طبری نقل شده این آیه درباره گروهی نازل شد که در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] شهید نشدند؛ پس با خدا عهد کردند که به همراه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] با مشرکین جنگ کنند. عده‌ای از آنان به [[شهادت]] رسیدند و برخی شهید نشدند و منتظر ماندند.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳.</ref> | در تفسیر طبری نقل شده این آیه درباره گروهی نازل شد که در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] شهید نشدند؛ پس با خدا عهد کردند که به همراه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] با مشرکین جنگ کنند. عده‌ای از آنان به [[شهادت]] رسیدند و برخی شهید نشدند و منتظر شهادت ماندند.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳.</ref> | ||
در منابع اهل‌سنت، از [[انس بن مالک]] نقل شده که این آیه درباره انس بن نضیر، از صحابه و عموی انس بن مالک، نازل شده است. انس که در جنگ بدر غایب بود، گفت در نخستین جنگ پیامبر(ص) با مشرکان غایب بودم، اگر جنگ دیگری رخ دهد، در کنار پیامبر جنگ خواهم کرد. پس در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] حضور یافت و جنگید تا کشته شد.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۹؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹؛ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> | در منابع اهل‌سنت، از [[انس بن مالک]] نقل شده که این آیه درباره انس بن نضیر، از صحابه و عموی انس بن مالک، نازل شده است. انس که در جنگ بدر غایب بود، گفت در نخستین جنگ پیامبر(ص) با مشرکان غایب بودم، اگر جنگ دیگری رخ دهد، در کنار پیامبر جنگ خواهم کرد. پس در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] حضور یافت و جنگید تا کشته شد.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۹؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹؛ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
به نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» یعنی آن مؤمنان، راستگویی خود را در آنچه با پیامبر(ص) عهد کرده بودند، ثابت کردند. آن عهد این بود که هنگامی که با [[دشمن]] روبرو شدند، فرار و پشت به دشمن نکنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> «فَمِنْهم مَنْ قَضى نَحْبَه» نیز یعنی برخی از مؤمنان در جنگ اجلشان رسید و مردند یا در راه خدا کشته شدند؛ و برخی دیگر «مَنْ يَنْتَظِر»، در انتظار رسیدن اجلشان هستند و از عهد خود سرپیچی نکردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> | به نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» یعنی آن مؤمنان، راستگویی خود را در آنچه با پیامبر(ص) عهد کرده بودند، ثابت کردند. آن عهد این بود که هنگامی که با [[دشمن]] روبرو شدند، فرار و پشت به دشمن نکنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> «فَمِنْهم مَنْ قَضى نَحْبَه» نیز یعنی برخی از مؤمنان در جنگ اجلشان رسید و مردند یا در راه خدا کشته شدند؛ و برخی دیگر «مَنْ يَنْتَظِر»، در انتظار رسیدن اجلشان هستند و از عهد خود سرپیچی نکردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> | ||
[[پرونده:آیه ۲۳ احزاب به خط ثلث.jpg|350px|بندانگشتی|آیه ۲۳ احزاب به خط ثلث اثر حامد آمدی، خوشنویس ترکیه‌ای (متوفی ۱۴۰۳ق).]] | [[پرونده:آیه ۲۳ احزاب به خط ثلث.jpg|350px|بندانگشتی|آیه ۲۳ احزاب به خط ثلث اثر حامد آمدی، خوشنویس ترکیه‌ای (متوفی ۱۴۰۳ق).]] | ||
واژه نحب به معانی همچون [[نذر]] و پیمان، [[مرگ]] و خطر آمده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۴۵.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹.</ref> [[ملا فتح‌الله کاشانی|ملافتح‌الله کاشانی]]،<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۱.</ref> [[راغب اصفهانی|راغِب اصفهانی]]<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ۷۹۳ و ۷۹۴.</ref> و علامه طباطبایی<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> معنای نَحْب را نذر دانسته و گفته‌اند «قضی نحبه» به معنای وفای به نذر است؛ اما مراد از واژه نحب در آیه ۲۳ احزاب، مردن یا کشته شدن است. | واژه نحب به معانی همچون [[نذر]] و پیمان، [[مرگ]] و خطر آمده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۴۵.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹.</ref> [[ملا فتح‌الله کاشانی|ملافتح‌الله کاشانی]]،<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۱.</ref> [[راغب اصفهانی|راغِب اصفهانی]]<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ۷۹۳ و ۷۹۴.</ref> و علامه طباطبایی<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> معنای نَحْب را نذر دانسته و گفته‌اند «قضی نحبه» به معنای وفای به نذر است؛ اما مراد از واژه نحب در آیه ۲۳ احزاب، مردن یا کشته شدن است.{{مدرک}} | ||
== مصادیق آیه == | == مصادیق آیه == | ||