Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۲۱۱
ویرایش
آیه ۲۳ سوره احزاب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←جایگاه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
در منابع اهل‌سنت، از [[انس بن مالک]] نقل شده که این آیه درباره انس بن نضیر، از صحابه و عموی انس بن مالک، نازل شده است. انس که در جنگ بدر غایب بود، گفت در نخستین جنگ پیامبر(ص) با مشرکان غایب بودم، اگر جنگ دیگری رخ دهد، در کنار پیامبر جنگ خواهم کرد. پس در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] حضور یافت و جنگید تا کشته شد.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۹؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹؛ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> | در منابع اهل‌سنت، از [[انس بن مالک]] نقل شده که این آیه درباره انس بن نضیر، از صحابه و عموی انس بن مالک، نازل شده است. انس که در جنگ بدر غایب بود، گفت در نخستین جنگ پیامبر(ص) با مشرکان غایب بودم، اگر جنگ دیگری رخ دهد، در کنار پیامبر جنگ خواهم کرد. پس در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] حضور یافت و جنگید تا کشته شد.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۹؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹؛ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> | ||
==تفسیر== | ==تفسیر== | ||
به نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» یعنی آن مؤمنان، راستگویی خود را در آنچه با پیامبر(ص) عهد کرده بودند، ثابت کردند. آن عهد این بود که هنگامی که با [[دشمن]] روبرو شدند، فرار و پشت به دشمن نکنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> «فَمِنْهم مَنْ قَضى نَحْبَه» نیز یعنی برخی از مؤمنان در جنگ اجلشان رسید و مردند یا در راه خدا کشته شدند؛ و برخی دیگر «مَنْ يَنْتَظِر»، در انتظار رسیدن اجلشان هستند و از عهد خود سرپیچی نکردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> | به نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ» یعنی آن مؤمنان، راستگویی خود را در آنچه با پیامبر(ص) عهد کرده بودند، ثابت کردند. آن عهد این بود که هنگامی که با [[دشمن]] روبرو شدند، فرار و پشت به دشمن نکنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> «فَمِنْهم مَنْ قَضى نَحْبَه» نیز یعنی برخی از مؤمنان در جنگ اجلشان رسید و مردند یا در راه خدا کشته شدند؛ و برخی دیگر «مَنْ يَنْتَظِر»، در انتظار رسیدن اجلشان هستند و از عهد خود سرپیچی نکردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> | ||
[[پرونده:آیه ۲۳ احزاب به خط ثلث.jpg|350px|بندانگشتی|آیه ۲۳ احزاب به خط ثلث اثر حامد آمدی، خوشنویس ترکیه‌ای (متوفی ۱۴۰۳ق).]] | |||
واژه نحب به معانی همچون [[نذر]] و پیمان، [[مرگ]] و خطر آمده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۴۵.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۴۹.</ref> [[ملا فتح‌الله کاشانی|ملافتح‌الله کاشانی]]،<ref>کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۷۱.</ref> [[راغب اصفهانی|راغِب اصفهانی]]<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ۷۹۳ و ۷۹۴.</ref> و علامه طباطبایی<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۲۹۰.</ref> معنای نَحْب را نذر دانسته و گفته‌اند «قضی نحبه» به معنای وفای به نذر است؛ اما مراد از واژه نحب در آیه ۲۳ احزاب، مردن یا کشته شدن است. | |||
== مصادیق آیه == | == مصادیق آیه == | ||
درباره اینکه این آیه ناظر به چه کسانی است، میان مفسران اختلاف‌نظر وجود دارد. در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۰۷ و ج۲، ص۱۸۸و۱۸۹.</ref> و در [[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|التبیان شیخ طوسی]]<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۸، ص۳۲۹.</ref> آمده است که مراد از کسانی که به شهادت رسیدند، [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] و [[جعفر بن ابی‌طالب]] و مقصود از کسانی که در انتظارند، [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] است. این مطلب را [[حاکم حسکانی|حاکم حَسَکانی]] (درگذشت ۴۹۰ق) از علمای اهل‌سنت در [[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شَواهدُ التَنزیل]] از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل کرده است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶.</ref> در روایتی از امام علی(ع) نقل شده که این آیه درباره ما نازل شده است؛ به خدا سوگند من در انتظارم و هیچ تغییر و تبدلی در من ایجاد نشده است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵؛ عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۵۹.</ref> | درباره اینکه این آیه ناظر به چه کسانی است، میان مفسران اختلاف‌نظر وجود دارد. در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۰۷ و ج۲، ص۱۸۸و۱۸۹.</ref> و در [[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|التبیان شیخ طوسی]]<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۸، ص۳۲۹.</ref> آمده است که مراد از کسانی که به شهادت رسیدند، [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] و [[جعفر بن ابی‌طالب]] و مقصود از کسانی که در انتظارند، [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] است. این مطلب را [[حاکم حسکانی|حاکم حَسَکانی]] (درگذشت ۴۹۰ق) از علمای اهل‌سنت در [[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شَواهدُ التَنزیل]] از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل کرده است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۶.</ref> در روایتی از امام علی(ع) نقل شده که این آیه درباره ما نازل شده است؛ به خدا سوگند من در انتظارم و هیچ تغییر و تبدلی در من ایجاد نشده است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵؛ عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۵۹.</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
== کاربردها == | == کاربردها == | ||
این آیه در موارد متعددی درباره شهیدان به کار رفته است. نقل شده [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] این آیه را در [[واقعه کربلا]] و در کنار جنازه [[شهدای کربلا]] همچون [[مسلم بن عوسجه اسدی|مُسْلم بن عَوْسَجَه]] تلاوت نمود.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref> همچنین گفته شده آن حضرت هنگامی که خبر شهادت [[مسلم بن عقیل]] را شنید، این آیه را خواند.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۰.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در پیام تسلیت به مناسبت شهادت [[عطاء‌الله اشرفی اصفهانی]]، از [[شهید محراب|شهدای محراب]]، او را از مصادیق بارز «رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ» معرفی کرد.<ref>خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۷، ص۵۰.</ref> در یادواره‌های شهدا و پیام‌های تسلیت درباره شهدا<ref>برای نمونه نگاه کنید به: «[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=49118 بیانات در دیدار دست‌اندرکاران کنگره شهدای استان ایلام]»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ «[https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=40583 پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران]»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ «[https://noorihamedani.ir/post/view?id=7986 پیام آیت‌الله العظمی نوری همدانی به سومین یادواره شهدای قرآنی]»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی نوری همدانی؛ «[https://www.isna.ir/news/96101809315 تجلیل از مادران، همسران و دختران شهدای روحانی قم]»، خبرگزاری ایسنا.</ref> از جمله پیام تسلیت [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] و علما در شهادت [[قاسم سلیمانی|سردار سلیمانی]]<ref>«[https://www.mizanonline.ir/fa/news/582942 پیام‌های تسلیت مراجع تقلید، علما و شخصیت‌های حوزوی به شهادت سردار سلیمانی]»، خبرگزاری میزان.</ref> نیز این آیه بسیار به کار رفته است. | این آیه در موارد متعددی درباره شهیدان به کار رفته است. نقل شده [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] این آیه را در [[واقعه کربلا]] و در کنار جنازه [[شهدای کربلا]] همچون [[مسلم بن عوسجه اسدی|مُسْلم بن عَوْسَجَه]] تلاوت نمود.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref> همچنین گفته شده آن حضرت هنگامی که خبر شهادت [[مسلم بن عقیل]] را شنید، این آیه را خواند.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۰.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در پیام تسلیت به مناسبت شهادت [[عطاء‌الله اشرفی اصفهانی]]، از [[شهید محراب|شهدای محراب]]، او را از مصادیق بارز «رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ» معرفی کرد.<ref>خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۷، ص۵۰.</ref> در یادواره‌های شهدا و پیام‌های تسلیت درباره شهدا<ref>برای نمونه نگاه کنید به: «[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=49118 بیانات در دیدار دست‌اندرکاران کنگره شهدای استان ایلام]»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ «[https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=40583 پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران]»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای؛ «[https://noorihamedani.ir/post/view?id=7986 پیام آیت‌الله العظمی نوری همدانی به سومین یادواره شهدای قرآنی]»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی نوری همدانی؛ «[https://www.isna.ir/news/96101809315 تجلیل از مادران، همسران و دختران شهدای روحانی قم]»، خبرگزاری ایسنا.</ref> از جمله پیام تسلیت [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] و علما در شهادت [[قاسم سلیمانی|سردار سلیمانی]]<ref>«[https://www.mizanonline.ir/fa/news/582942 پیام‌های تسلیت مراجع تقلید، علما و شخصیت‌های حوزوی به شهادت سردار سلیمانی]»، خبرگزاری میزان.</ref> نیز این آیه بسیار به کار رفته است. | ||
در [[حرم امام حسین(ع)]] در بالای باب الشهداء<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۹.</ref> و باب رأس الحسین(ع)<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۹.</ref> این آیه نوشته شده است. | در [[حرم امام حسین(ع)]] در بالای باب الشهداء<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۹.</ref> و باب رأس الحسین(ع)<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۹.</ref> این آیه نوشته شده است. | ||
==نگارخانه== | ==نگارخانه== | ||
<gallery mode="packed" heights="150px"> | <gallery mode="packed" heights="150px"> | ||
پرونده:آیه ۲۳ احزاب | پرونده:آیه ۲۳ سور احزاب در دیدار آیت الله خامنه ای با خانواده سردار سلیمانی.jpg|آیه ۲۳ سور احزاب نصب شده در دیدار [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت الله خامنه‌ای]] با خانواده [[قاسم سلیمانی|سردار سلیمانی]] در اولین سالگرد شهادتش. ۱۳۹۹ش. | ||
پرونده:خون‌نامه یگان دیدبانی گردان ادوات لشکر ۳۲ انصارالحسین همدان.jpg|خون‌نامه یگان دیدبانی گردان ادوات لشکر ۳۲ انصارالحسین همدان در ۲ دی ۱۳۶۵ش. | پرونده:خون‌نامه یگان دیدبانی گردان ادوات لشکر ۳۲ انصارالحسین همدان.jpg|خون‌نامه یگان دیدبانی گردان ادوات لشکر ۳۲ انصارالحسین همدان در ۲ دی ۱۳۶۵ش. | ||
پرونده:طرح گرافیکی آیه ۲۳ احزاب.jpg|پوستر تایپوگرافیکی آیه ۲۳ احزاب با استفاده از [[خط ثلث |خط ثلث]] و ترکیب رنگ پرچم ایران از مسعود نجابتی، طراح و خوشنویس ایرانی. | پرونده:طرح گرافیکی آیه ۲۳ احزاب.jpg|پوستر تایپوگرافیکی آیه ۲۳ احزاب با استفاده از [[خط ثلث |خط ثلث]] و ترکیب رنگ پرچم ایران از مسعود نجابتی، طراح و خوشنویس ایرانی. | ||
پرونده:سنگ قبر حسن شحاته.jpg|آیه ۲۳ احزاب بر روی سنگ قبر [[حسن شحاته]]، از رهبران شیعیان مصر. | پرونده:سنگ قبر حسن شحاته.jpg|آیه ۲۳ احزاب بر روی سنگ قبر [[حسن شحاته]]، از رهبران شیعیان مصر. | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||