پرش به محتوا

سوره قلم: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ اوت ۲۰۲۳
ویکی سازی
(ویکی سازی)
خط ۱: خط ۱:
{{سوره||نام = قلم|کتابت = ۶۸|جزء = ۲۹|آیه = ۵۲|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲ |بعدی = [[سوره حاقه|حاقه]] |قبلی = [[سوره ملک|ملک]] |کلمه = ۳۰۱ |حرف =۱۲۸۸|تصویر=سوره قلم.jpg}}
{{سوره||نام = قلم|کتابت = ۶۸|جزء = ۲۹|آیه = ۵۲|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲ |بعدی = [[سوره حاقه|حاقه]] |قبلی = [[سوره ملک|ملک]] |کلمه = ۳۰۱ |حرف =۱۲۸۸|تصویر=سوره قلم.jpg}}
'''سوره قلم''' یا '''نون و القلم''' شصت و هشتمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء ۲۹ جای گرفته است. این سوره به این دلیل قلم نامیده شده که [[خداوند]] در آیه اول آن به قلم [[سوگند]] یاد کرده است. محتوای سوره قلم، دلداری [[پیامبر(ص)]] در مقابل تهمت‌های [[مشرک|مشرکان]] و دعوت به [[صبر]] و نهی او از پیروی مشرکان و یادآوری [[عذاب]] مشرکان در روز [[قیامت]] است. از آیات مشهور این سوره، [[آیه و ان یکاد|آیه «و ان یکاد»]] و [[آیه خلق عظیم|آیه خُلق عظیم]] است که پیامبر(ص) را دارای اخلاقی والا معرفی می‌کند. در [[روایات]] آمده است هر کس سوره قلم را در [[نمازهای یومیه|نماز واجب]] یا [[نمازهای نافله روزانه|مستحب]] بخواند،‌ از فقر و فشار قبر در امان خواهد بود.
'''سوره قلم''' یا '''نون و القلم''' شصت و هشتمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء ۲۹ جای گرفته است. این سوره به این دلیل [[قلم]] نامیده شده که [[خداوند]] در آیه اول آن به قلم [[سوگند]] یاد کرده است. محتوای سوره قلم، دلداری [[پیامبر(ص)]] در مقابل تهمت‌های [[مشرک|مشرکان]] و دعوت به [[صبر]] و نهی او از پیروی مشرکان و یادآوری [[عذاب]] مشرکان در روز [[قیامت]] است. از آیات مشهور این سوره، [[آیه و ان یکاد|آیه «و ان یکاد»]] و [[آیه خلق عظیم|آیه خُلق عظیم]] است که پیامبر(ص) را دارای اخلاقی والا معرفی می‌کند. در [[روایات]] آمده است هر کس سوره قلم را در [[نمازهای یومیه|نماز واجب]] یا [[نمازهای نافله روزانه|مستحب]] بخواند،‌ از فقر و فشار [[قبر]] در امان خواهد بود.


==معرفی==
==معرفی==
* '''نامگذاری'''
* '''نامگذاری'''
این سوره به دلیل اینکه با کلمه «‌قلم‌» آغاز می‌شود و [[خدا|خداوند]] به قلم و آنچه می‌نویسند، سوگند یاد کرده، '''قلم''' نام گرفته است. همچنین چون با [[حروف مقطعه|حرف مقطعه]] «ن» شروع می‌شود، نام دیگرش '''نون‌''' یا '''نون و القلم‌''' است.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌ پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۷.</ref>  
این سوره به دلیل اینکه با کلمه «‌قلم‌» آغاز می‌شود و [[خدا|خداوند]] به [[قلم]] و آنچه می‌نویسند، سوگند یاد کرده، '''قلم''' نام گرفته است. همچنین چون با [[حروف مقطعه|حرف مقطعه]] «ن» شروع می‌شود، نام دیگرش '''نون‌''' یا '''نون و القلم‌''' است.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌ پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۷.</ref>  
* '''ترتیب و محل نزول'''
* '''ترتیب و محل نزول'''
[[سوره]] قلم جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]] دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]]، شصت و هشتمین سوره است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد.<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۸.</ref>
[[سوره]] قلم جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]] دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]]، شصت و هشتمین سوره است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد.<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۸.</ref>
خط ۱۴: خط ۱۴:
{{یاد|ممتحنات ۱۶ سوره قرآن است که گفته شده سیوطی آنها را به نام ممتحنات ذکر کرده است.رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۵۹۶ این سوره‌ها عبارتند از: فتح، حشر، سجده، طلاق، قلم، حجرات، تبارک، تغابن، منافقون، جمعه، صف، جن، نوح، مجادله، ممتحنه و تحریم (رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۳۶۰.)}}
{{یاد|ممتحنات ۱۶ سوره قرآن است که گفته شده سیوطی آنها را به نام ممتحنات ذکر کرده است.رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۵۹۶ این سوره‌ها عبارتند از: فتح، حشر، سجده، طلاق، قلم، حجرات، تبارک، تغابن، منافقون، جمعه، صف، جن، نوح، مجادله، ممتحنه و تحریم (رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۳۶۰.)}}
==محتوا==
==محتوا==
 
{{اصلی|قلم}}
[[علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]]  قلم را را منحصر به قلم مخصوصی نمی داند و «مایسطرون» (آنچه می نویسند)  را مطلق هر نوشته‌ای دانسته و قلم و آنچه  که به توسط قلم نگاشته می شود را یکی ازبزرگ‌ترین نعمت‌های الهی دانسته که انسان به آن هدایت و رهنمون گشته است که در سوره‌های الرحمان{{یاد| خَلَقَ الْإِنْسَانَ *عَلَّمَهُ الْبَيَانَ ترجمه:انسان را آفرید، و به او «بیان» را آموخت. سوره الرحمان آیات ۳و۴ }} و علق {{یاد|الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ*عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ ترجمه:آن خدایی که بشر را علم نوشتن به قلم آموخت.و به انسان آنچه را نمی‌دانست یاد داد. سوره علق آیات ۴و۵}}نیز به آن اشاره شده است؛ و در واقع سوگند خداوند به قلم وآنچه توسط آن می‌نویسند سوگند به نعمت است که در کلام الهی سوگند به نعمت‌های مختلف رائج است. مانند سوگند به خورشید و ماه و شب و روز و حتی انجیر و زیتون. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۶۸.</ref>
[[علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]]  قلم را را منحصر به قلم مخصوصی نمی داند و «مایسطرون» (آنچه می نویسند)  را مطلق هر نوشته‌ای دانسته و قلم و آنچه  که به توسط قلم نگاشته می شود را یکی ازبزرگ‌ترین نعمت‌های الهی دانسته که انسان به آن هدایت و رهنمون گشته است که در سوره‌های الرحمان{{یاد| خَلَقَ الْإِنْسَانَ *عَلَّمَهُ الْبَيَانَ ترجمه:انسان را آفرید، و به او «بیان» را آموخت. سوره الرحمان آیات ۳و۴ }} و علق {{یاد|الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ*عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ ترجمه:آن خدایی که بشر را علم نوشتن به قلم آموخت.و به انسان آنچه را نمی‌دانست یاد داد. سوره علق آیات ۴و۵}}نیز به آن اشاره شده است؛ و در واقع سوگند خداوند به قلم وآنچه توسط آن می‌نویسند سوگند به نعمت است که در کلام الهی سوگند به نعمت‌های مختلف رائج است. مانند سوگند به خورشید و ماه و شب و روز و حتی انجیر و زیتون. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۶۸.</ref>
مفاهیم این سوره را می‌توان در موضوعات زیر دسته‌بندی کرد:<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۲۴۳؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌ پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۸-۱۲۵۷</ref>
مفاهیم این سوره را می‌توان در موضوعات زیر دسته‌بندی کرد:<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۲۴۳؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌ پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۸-۱۲۵۷</ref>
* ذکر صفات ويژۀ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و تأکید بر [[اخلاق]] برجستۀ ایشان،
* ذکر صفات ويژۀ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و تأکید بر [[اخلاق]] برجستۀ ایشان،
confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵

ویرایش