Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷
ویرایش
قرائت حفص از عاصم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (حذف از رده:مقالههای جدید ردهانبوه) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۲۹]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=P.motahari }} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۲۹]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=P.motahari }} | ||
'''قَرائت حَفصْ از عاصِمْ''' روایتی مشهور از قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود کوفی]]، از [[قاریان هفتگانه]] معروف است که | '''قَرائت حَفصْ از عاصِمْ''' روایتی مشهور از قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود کوفی]]، از [[قاریان هفتگانه]] معروف است که شاگرد او، [[حفص بن سلیمان اسدی]] نقل کرده است. غیر از حفص قاریان دیگری مانند [[ابوبکر بن عیاش]] از قرائت عاصم روایت کرده‌اند؛ اما روایت حفص از شهرت بیشتری برخوردار است و گفته می‌شود به سبب اتقان و فصاحت آن و از آن جهت که کم‌ترین اختلاف را با قرائت عاصم دارد، بیشتر پذیرفته شده و امروزه در میان حدود ۹۵ درصد کشورهای اسلامی، قرائت رایج است. | ||
قرائت‌شناسان روایت حفص از قرائت عاصم و اتصال سند آن به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را صحیح می‌دانند و می‌گویند عاصم قرائت خود را با یک واسطه، یعنی از طریق [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]]، از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] اخذ کرده است. عاصم را [[ثقه]] و فردی باتقوا و قرائت او را فصیح‌ترین قرائت دانسته‌اند. همچنین حفص را از داناترین شاگردان عاصم نسبت به قرائت وی شمرده‌اند و او را در قرائت، مورداعتماد و دقیق دانسته‌اند. ابوعبدالرحمن سُلَّمی هم فردی ثقه و «عظیم‌الشّأن» معرفی شده است. | |||
در | در اینکه چه زمانی قرائت عاصم به روایت حفص، در کشورهای اسلامی شهرت یافت، اختلاف‌نظر است: [[محمدهادی معرفت]] این قرائت را از همان ابتدا، قرائت رایج و پذیرفته همگان دانسته است. برخی نیز بر این نظرند که رواج و همه‌پذیری قرائت عاصم به روایت حفص، از قرن دهم قمری و به کوشش دولت عثمانی آغاز شد. | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
قرائت حفص از عاصم، روایت [[حفص بن سلیمان اسدی]] از قرائت استادش [[عاصم بن ابی النجود کوفی]]، از [[قاریان هفتگانه|قرائت‌های هفتگانه]] معروف قرآن است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> گفته می‌شود این قرائت از قرائت‌های [[تواتر|متواتر]] و | قرائت حفص از عاصم، روایت [[حفص بن سلیمان اسدی]] از قرائت استادش [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود کوفی]]، از [[قاریان هفتگانه|قرائت‌های هفتگانه]] معروف قرآن است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> گفته می‌شود این قرائت از قرائت‌های [[تواتر|متواتر]] و پذیرفته همه مسلمانان است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> به گفته محمد اسماعیل محمد المشهدانی، پژوهشگر و مدرس نحو و قرائت‌های قرآنی در دانشگاه موصل، امروزه به‌طور تقریبی در ۹۵درصد کشورهای اسلامی، قرائت عاصم به روایت حفص رواج دارد و در ۵درصد دیگر کشورها، سایر [[قاریان هفتگانه|قرائت‌های هفتگانه]] رایج است.<ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | ||
البته گروه زیادی با واسطه یا بدون واسطه، قرائت عاصم را روایت کرده‌اند؛<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۴.</ref> اما روایت حفص و نیز روایت [[ابوبکر بن عیاش]] از شهرت بیشتری برخوردارند.<ref>شاطبی، متن الشاطبیة، ۱۴۳۱ق، ص۳.</ref> | البته گروه زیادی با واسطه یا بدون واسطه، قرائت عاصم را روایت کرده‌اند؛<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۴.</ref> اما روایت حفص و نیز روایت [[ابوبکر بن عیاش]] از شهرت بیشتری برخوردارند.<ref>شاطبی، متن الشاطبیة، ۱۴۳۱ق، ص۳.</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
[[محمدهادی معرفت]]، قرآن‌پژوه و [[مجتهد|فقیه]] شیعه ، متوفای [[سال ۱۳۸۵ هجری شمسی|۱۳۸۵ش]]، بر این باور است که قرائت حفص از عاصم، تنها قرائتی است که سند صحیح داشته و از همان ابتدا، به پشتوانه عامه مسلمانان استحکام یافته و در طی قرون متمادی، نسل به نسل رواج یافته و تا امروز نیز میان مسلمانان متداول است.<ref>معرفت، علوم قرآنی، ۱۳۸۱ش، ص۲۳۵.</ref> | [[محمدهادی معرفت]]، قرآن‌پژوه و [[مجتهد|فقیه]] شیعه ، متوفای [[سال ۱۳۸۵ هجری شمسی|۱۳۸۵ش]]، بر این باور است که قرائت حفص از عاصم، تنها قرائتی است که سند صحیح داشته و از همان ابتدا، به پشتوانه عامه مسلمانان استحکام یافته و در طی قرون متمادی، نسل به نسل رواج یافته و تا امروز نیز میان مسلمانان متداول است.<ref>معرفت، علوم قرآنی، ۱۳۸۱ش، ص۲۳۵.</ref> | ||
به‌گفته [[ابن‌ندیم]]، عاصم قرائت خود را از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] فراگرفته است؛<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۴۷.</ref> اما [[ابوبکر بن عیاش]]، راوی دیگر قرائت عاصم می‌گوید: «عاصم به من گفت، هیچ‌کس غیر از ابو عبد الرحمن سلمی قرآن را به من نیاموخت و من وقتی از نزد وی | به‌گفته [[ابن‌ندیم]]، عاصم قرائت خود را از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] فراگرفته است؛<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۴۷.</ref> اما [[ابوبکر بن عیاش]]، راوی دیگر قرائت عاصم می‌گوید: «عاصم به من گفت، هیچ‌کس غیر از ابو عبد الرحمن سلمی قرآن را به من نیاموخت و من وقتی از نزد وی برمی‌گشتم، آن را بر زر بن حبیش عرضه می‌کردم».<ref>معرفت، التمهید من علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶.</ref> | ||
در این که خود سُلَّمی قرآن را از کدام‌یک از صحابه اخذ کرد، اختلاف‌نظر است:<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۴۳؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> برخی گفته‌اند که وی قرآن را از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[عثمان بن عفان|عثمان]] و [[عبدالله بن مسعود]] فراگرفت و بر آنان عرضه نمود.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷.</ref> از برخی دیگر نقل شده که او قرآن را از امام علی آموخت و بر عثمان عرضه نمود.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷.</ref> همچنین گفته شده که قرآن را از عثمان اخذ نمود و بر امام علی عرضه کرد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳.</ref> [[محمدهادی معرفت]] به نقل از ذهبی گفته است که سُلَّمی قرآن را از عبدالله بن مسعود گرفت و بر امام علی عرضه کرد.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> برخی نیز بر این نظرند که او قرآن را از امام علی اخذ کرد و | در این که خود سُلَّمی قرآن را از کدام‌یک از صحابه اخذ کرد، اختلاف‌نظر است:<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۴۳؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> برخی گفته‌اند که وی قرآن را از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[عثمان بن عفان|عثمان]] و [[عبدالله بن مسعود]] فراگرفت و بر آنان عرضه نمود.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷.</ref> از برخی دیگر نقل شده که او قرآن را از امام علی آموخت و بر عثمان عرضه نمود.<ref>ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷.</ref> همچنین گفته شده که قرآن را از عثمان اخذ نمود و بر امام علی عرضه کرد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۳.</ref> [[محمدهادی معرفت]] به نقل از ذهبی گفته است که سُلَّمی قرآن را از عبدالله بن مسعود گرفت و بر امام علی عرضه کرد.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> برخی نیز بر این نظرند که او قرآن را از امام علی اخذ کرد و همه آن را بر وی عرضه نمود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۴۳؛ ضباع، الإضائة فی بیان اصول القرائة، ۱۴۲۰ق، ص۷۲؛ جمل، المغنی فی علم التجوید بروایة حفص عن عاصم، مکتبة سمیر منصور، ص۴۶.</ref> | ||
== رواج قرائت حفص از عاصم == | == رواج قرائت حفص از عاصم == | ||
می‌گویند انتخاب قرائت حفص از عاصم از سوی دولت عثمانی و چاپ و انتشار مصحف براساس | می‌گویند انتخاب قرائت حفص از عاصم از سوی دولت عثمانی و چاپ و انتشار مصحف براساس آن در حدود قرن دهم قمری، سبب رواج این قرائت و تثبیت آن در میان جوامع اسلامی شد.<ref>مفلح القضاة و دیگران، مقدمات فی علم القرائات، ۱۴۲۲ق، ص۶۳؛ جمل، المغنی فی علم التجوید بروایة حفص عن العاصم، مکتبة سمیر منصور، ص۳۲.</ref> علی محمد الضباع، قرائت‌شناس اهل [[مصر]] (درگذشت: [[سال ۱۳۸۰ هجری قمری|۱۳۸۰ق]]) نوشته است آغاز رواج و همه‌پذیری قرائت عاصم به روایت حفص در کشورهای اسلامی از اواسط قرن دوازدهم قمری بوده است.<ref>ضباع، الإضائة فی بیان اصول القرائة، ۱۴۲۰ق، ص۷۲.</ref> | ||
==معرفی راویان== | ==معرفی راویان== | ||
[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]].]]'''ابوعبدالرحمن سُلَّمی''': از [[تابعین]] کوفه و | [[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]].]]'''ابوعبدالرحمن سُلَّمی''': از [[تابعین]] کوفه و قاریانی بود که قرائت قرآن را از برخی [[صحابه|صحابه پیامبر]] فراگرفته بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> رجال‌شناسان [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابو عبدالرحمن سُلَّمی]] را [[ثقه]] و «عظیم‌الشأن» دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۴.</ref> | ||
'''زَر بن حَبیش''': کسی است که به‌گفته ابن‌ندیم، عاصم قرائتش را بر وی عرضه می‌کرده است.<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۴۷.</ref> او از [[تابعین]] کوفه و از قاریان طبقه سوم بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۰.</ref> وی قرائت را از [[عبدالله بن مسعود]]<ref>ابن‌مجاهد، السبعة فی القرائات، ۱۴۰۰ق، ص۷۰.</ref> و بنا به نقلی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و عبدالله بن مسعود فراگرفته بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۰.</ref> | '''زَر بن حَبیش''': کسی است که به‌گفته ابن‌ندیم، عاصم قرائتش را بر وی عرضه می‌کرده است.<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۴۷.</ref> او از [[تابعین]] کوفه و از قاریان طبقه سوم بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۰.</ref> وی قرائت را از [[عبدالله بن مسعود]]<ref>ابن‌مجاهد، السبعة فی القرائات، ۱۴۰۰ق، ص۷۰.</ref> و بنا به نقلی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و عبدالله بن مسعود فراگرفته بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۰.</ref> | ||
'''عاصم بن بَهْدَله | '''عاصم بن بَهْدَله ابی‌النَّجُود''': معروف به عاصم و از [[قاریان هفتگانه]] و اهل [[کوفه]] بود.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۶؛ خویی، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الامام الخوئی الاسلامیة، ج۱۰، ص۱۹۵.</ref> بسیاری از رجال‌شناسان عاصم را [[ثقه]] و فردی باتقوا<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۳۵۷-۳۵۸؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۵۳؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵؛ الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۶؛ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ش، ج۵، ص۴.</ref> و قرائت او را فصیح‌ترین قرائت‌ها<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الاعصار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۲؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۷؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵؛ الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۵؛ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ش، ج۵، ص۴.</ref> دانسته‌اند. از برخی نقل شده که او در حفظ و ضبط قرائت، دقیق و محتاط بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵.</ref> | ||
'''حَفْص بن سلیمان''': اهل [[کوفه]] و فرزند همسر عاصم بود. او قرائت قرآن را از وی فراگرفت، بارها بر او عرضه نمود و آن را در بلاد اسلامی، از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> برخی قرائت‌شناسان بر این نظرند که حفص در میان شاگردان و راویان عاصم، از همه داناتر به قرائت او بوده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> | '''حَفْص بن سلیمان''': اهل [[کوفه]] و فرزند همسر عاصم بود. او قرائت قرآن را از وی فراگرفت، بارها بر او عرضه نمود و آن را در بلاد اسلامی، از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> برخی قرائت‌شناسان بر این نظرند که حفص در میان شاگردان و راویان عاصم، از همه داناتر به قرائت او بوده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
برخی از ویژگیها و اصول قرائت عاصم به روایت حفص، به بیان زیر است: | برخی از ویژگیها و اصول قرائت عاصم به روایت حفص، به بیان زیر است: | ||
*عاصم [[بسم الله الرحمن الرحیم]] را میان دو [[سوره]]، یعنی پایان هر سوره و آغاز سوره بعد تلاوت می‌کرد؛ غیر از حد فاصل بین [[سوره انفال|سوره اَنفال]] و [[سوره توبه]].<ref>باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۶.</ref> قرائت وی در این گونه موارد، به سه صورت وقف، وصل و سَکْت (مکث کوتاه میان کلمات)، نقل شده است.<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> | *عاصم [[بسم الله الرحمن الرحیم]] را میان دو [[سوره]]، یعنی پایان هر سوره و آغاز سوره بعد تلاوت می‌کرد؛ غیر از حد فاصل بین [[سوره انفال|سوره اَنفال]] و [[سوره توبه]].<ref>باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۶.</ref> قرائت وی در این گونه موارد، به سه صورت وقف، وصل و سَکْت (مکث کوتاه میان کلمات)، نقل شده است.<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> | ||
*در سراسر قرآن، مطابق روایت حفص از قرائت | *در سراسر قرآن، مطابق روایت حفص از قرائت عاصم، فقط در چهار موضع، سَکْت روایت شده که عبارت‌اند از: بین آخرین کلمه از آیه اول [[سوره کهف]] (عِوَجا) با اولین کلمه از آیه دوم همین سوره (قَیماً)، بین کلمه «مَرقَدِنا» و کلمه «هذا» در آیه ۵۲ [[سوره یس]]، بین کلمه «مَنْ» و کلمه «رَاقٍ» در آیه ۲۷ [[سوره قیامت]] و بین کلمه «بَلْ» و کلمه «رَانَ» از آیه ۱۴ [[سوره مطففین]].<ref>باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۸.</ref> {{یادداشت|سکت یا مکث کوتاه بین کلمات در صورتی لازم می‌آید که با وصل کردن دو کلمه به هم، معنای جمله اشتباه فهمیده می‌شود (جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۵۸۷). مثلاً در آیه ۱۴ [[سوره مطففین]] «بَلْ رَانَ عَلَی قُلُوبِهم مَّا کَانوا یَکْسَبون؛ بلکه زنگار گناه بر دل‌هایشان نشسته است»، طبق قاعده، حرف «لام» ساکن است و باید در حرف «راء» ادغام شود؛ اما اینجا اگر بین کلمات «بلْ» و «رَانَ» سکت نباشد، دو کلمه در هم ادغام و به کلمه «بَرّانَ» تبدیل می‌شوند که معنای آیه را تغییر می‌دهند (روحانی اصفهانی، تجوید قرآن و اختلاف قرائات در نظم شاطبیه، ۱۳۹۶ش، ص۴۳).}} | ||
*در قرائت | *در قرائت عاصم، تنها یک مورد اِماله (میل دادن فتحه به کسره و الف به یاء برای آسانی تلفظ) وجود دارد و آن، امالهٔ «راء» در کلمه «مَجْراها» در آیه ۴۱ [[سوره هود]] است که به صورت کسره خوانده می‌شود.<ref>باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۸.</ref> | ||
*همه همزه‌ها در قرآن به قرائت عاصم، با «تحقیق» قرائت شده‌اند؛<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> «تحقیق همزه» در علم تجوید به معنای تلفظ حرف همزه از مخرجش، با رعایت همه صفات آن | *همه همزه‌ها در قرآن به قرائت عاصم، با «تحقیق» قرائت شده‌اند؛<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> «تحقیق همزه» در علم تجوید به معنای تلفظ حرف همزه از مخرجش، با رعایت همه صفات آن است.<ref>ستوده‌نیا، دانش تجوید (سطح ۲)، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۹.</ref> تنها دو کلمهٔ «کُفُواً» و «هُزُواً» از این قاعده استثناء شده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> در کلمه «ءأعجَمیٌ» در آیه ۴۴ [[سوره فصلت|سوره فُصِّلت]] هم همزه دوم به تسهیل، قرائت می‌شود؛ یعنی با نرمی و با صدایی بین همزه و الف.<ref>ضباع، الإضائة فی بیان اصول القرائة، ۱۴۲۰ق، ص۷۴؛ مرصفی، هدایة القاری الی تجوید کلام الباری، مکتبة طیبة، ج۲، ص۵۷۹.</ref> | ||
*شیوه قرائت عاصم را ترتیل آرام و پیوسته و توأم با طنین و آهنگ وصف کرده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> | *شیوه قرائت عاصم را ترتیل آرام و پیوسته و توأم با طنین و آهنگ وصف کرده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۷۹۵.</ref> | ||
==تک‌نگاری== | ==تک‌نگاری== | ||
برخی از آثاری که درباره قرائت حفص از عاصم، به رشته تحریر درآمده، به قرار زیر است: | برخی از آثاری که درباره قرائت حفص از عاصم، به رشته تحریر درآمده، به قرار زیر است: | ||
*اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، نوشته اکرم خدایی اصفهانی: این کتاب در یازده فصل به معرفی عاصم و قرائت وی، معرفی قاریانی که عاصم از آن‌ها روایت کرده و قاریانی همچون حفص و ابوبکر بن عیاش که از وی روایت کرده‌اند پرداخته است. در فصل دهم روایت حفص با ابوبکر بن عیاش مقایسه شده است. <ref>خدایی اصفهانی، اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۵.</ref> فصل یازدهم هم به اختلاف قرائت عاصم و دیگر قرائت‌ها اختصاص دارد.<ref>خدایی اصفهانی، اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۹.</ref> | *اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، نوشته اکرم خدایی اصفهانی: این کتاب در یازده فصل به معرفی عاصم و قرائت وی، معرفی قاریانی که عاصم از آن‌ها روایت کرده و قاریانی همچون حفص و ابوبکر بن عیاش که از وی روایت کرده‌اند پرداخته است. در فصل دهم آن، روایت حفص با ابوبکر بن عیاش مقایسه شده است. <ref>خدایی اصفهانی، اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۵.</ref> فصل یازدهم هم به اختلاف قرائت عاصم و دیگر قرائت‌ها اختصاص دارد.<ref>خدایی اصفهانی، اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۹.</ref> | ||
*مباحثٌ فی علمِ القِرائات مَعَ بیانِ اُصولِ روایةِ حفص، تألیف محمد بن عباس باز: نویسنده | *مباحثٌ فی علمِ القِرائات مَعَ بیانِ اُصولِ روایةِ حفص، تألیف محمد بن عباس باز: نویسنده این کتاب ابتدا عاصم و حفص را معرفی و سند روایت حفص از قرائت عاصم را بیان کرده است. سپس ویژگیها و اصول آن را بررسی کرده است.<ref>باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۱۴-۱۵.</ref> | ||
*القیمةُ الدَّلالیّةُ لِقرائةِ عاصم | *القیمةُ الدَّلالیّةُ لِقرائةِ عاصم بروایةِ حفص، اثر محمد اسماعیل محمد المشهدانی: در این کتاب قرائت عاصم به روایت حفص، از جهت تغییر در شکل و بنای برخی کلمات قرآن که به تغییر در معانی آن‌ها منجر می‌شود، تحلیل و بررسی شده است. نویسنده با توجه به معانی لغات، سیاق آیات قرآن و برخی قرائن دیگر، آنچه را در قرائت عاصم به روایت حفص آمده، بر دیگر قرائت‌ها ترجیح داده است.<ref>اسماعیل محمد، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۱۹.</ref> این کتاب در یک مقدمه، سه فصل و یک خاتمه تنظیم شده است.<ref>اسماعیل محمد، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ص۷-۹.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||