ویکی شیعه:نوشتار پیشنهادی هفته/۲۰۲۱/۳۷
فقه سیاسی بخشی از علم فقه است که به کشف، استخراج و بیان احکام شرعیِ ناظر به امور سیاسی میپردازد. دانش فقه سیاسی عملیترین بخش دانشهای اسلامی دانسته شده است؛ زیرا به تمامی جنبههای زندگی مسلمانان ارتباط دارد. موضوع دانش فقه سیاسی پرداختن به شیوه ارتباط شهروندان با همدیگر، چگونگی مواجهه شهروندان با دولت و روابط دولت اسلامی با دیگر دولتها است. در دوران معاصر با گسترش امواج اسلامگرایی و اهمیت پیدا کردن رابطه دین و تجدد، دانش فقه سیاسی نیز اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. وظیفه فقه سیاسی و فقیه سیاسی را ایجاد هماهنگی روشمند میان واقعیتهای متغیر زندگی اجتماعی و نصوص ثابت دینی دانستهاند.
فقه سیاسی دانشی امامتمحور است که بر اساس تفسیری خاص از جایگاه و شرایط امام معصوم(ع) در زندگی سیاسی شکل گرفته است. این دانش همچنین تحتتأثیر فقه اهلسنت رشد یافته است. فقه سیاسی شیعه را بر اساس تحولات سیاسی-اجتماعی، از ابتدای تأسیس در زمان پیامبر اسلام(ص) به چند دوره تکوین، تدوین، تثبیت و تحقق تقسیم کردهاند. در میان نگرشهای حداقلی و حداکثری به فقه و به تبع آن به فقه سیاسی و همچنین با توجه به ادوار مختلف فقه سیاسی شیعه، چند رویکرد فردی، اجتماعی و حکومتی برای آن تصویر شده است.
فقه سیاسی به مسائلی چون انواع نظام سیاسی، نظریههای دولت از قبیل نظریه سلطنت مطلقه و مشروعه، نظریههای ولایت فقیه (انتصابی، انتخابی، نظارت و وکالت) و همچنین مباحثی چون امور حسبه، حقوق و وظایف دولت بر مردم، حقوق و وظایف مردم در قبال دولت، ارتداد، همکاری با نظامهای جور، آزادی، حقوق اقلیتها، مسائل مربوط به سیاست خارجی دولت اسلامی و... میپردازد.