پرش به محتوا

ولیمه: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۸۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ آوریل ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۲: خط ۲:


== مفهوم‌شناسی==
== مفهوم‌شناسی==
ولیمه یا سور<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش،‌ ج۴، ص۵۵۱.</ref> به هر میهمانی و مجلس شادی و سرور گفته می‌شود<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه ولیمه، ج۱۵، ص۲۳۲۴۵.</ref> و در مورد ضیافت ازدواج مشهورتر است.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref> در میهمانی‌های غیر از [[ازدواج]]، قیدی به آن اضافه می‌شود؛<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه ولیمه، ج۱۵، ص۲۳۲۴۶.</ref> مانند ولیمه [[ختنه]] و ولیمه [[حج]]. در برخی منابع به غذای جشن و همچنین پولی که در جشن جمع می‌شود، نیز ولیمه گفته می‌شود.<ref> معین، لغتنامه،‌ ۱۳۸۶ش، ذیل واژه ولیمه، ج۲، ص۲۰۶۸ .</ref>
ولیمه یا سور<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش،‌ ج۴، ص۵۵۱.</ref> به هر میهمانی و مجلس شادی و سرور گفته می‌شود<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه ولیمه، ج۱۵، ص۲۳۲۴۵.</ref> ولی در مورد مهمانی [[ازدواج]] مشهورتر است.<ref> حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref> در میهمانی‌های غیر از [[ازدواج]]، قیدی به آن اضافه می‌شود؛<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه ولیمه، ج۱۵، ص۲۳۲۴۶.</ref> مانند ولیمه [[ختنه]] و ولیمه [[حج]]. در برخی منابع به غذای جشن و همچنین پولی که در جشن جمع می‌شود، نیز ولیمه گفته می‌شود.<ref> معین، لغتنامه،‌ ۱۳۸۶ش، ذیل واژه ولیمه، ج۲، ص۲۰۶۸ .</ref>


== احکام ==
== احکام ==
در [[حدیث|روایات]]، پنج چیز شایسته ولیمه دانسته شده: [[ازدواج|عروسی]]، زایمان، [[ختنه|ختنه نمودن]]،‌ خرید خانه و بازگشت از [[حج]].<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه،۱۳۸۹ش، ج۶، ص۴۵۸.</ref> بهتر است ولیمه عروسی در روز باشد.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref> در خصوص بقیه انواع ولیمه، تاکیدی بر اینکه در روز باشد، نیست.
در [[حدیث|روایات]]، پنج چیز شایسته ولیمه دانسته شده: [[ازدواج|عروسی]]، زایمان، [[ختنه|ختنه نمودن]]،‌ خرید خانه و بازگشت از [[حج]].<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه،۱۳۸۹ش، ج۶، ص۴۵۸.</ref> بهتر است ولیمه عروسی در روز باشد.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref>


ولیمه [[مستحب]] است؛ ولی عده‌ای از [[مجتهد|فقها]]، ولیمه [[ازدواج|عروسی]] را [[واجب]] دانسته‌اند<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref>. دعوت [[ایمان|مؤمنان]]، خویشان، [[همسایه|همسایگان]] و همکاران به مراسم ولیمه سفارش شده است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش،‌ ج۵، ص۳۷۴.</ref>
ولیمه [[مستحب]] است؛ ولی عده‌ای از [[مجتهد|فقها]]، ولیمه [[ازدواج|عروسی]] را [[واجب]] دانسته‌اند<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref>. دعوت [[ایمان|مؤمنان]]، خویشان و [[همسایه|همسایگان]] به مراسم ولیمه سفارش شده است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش،‌ ج۵، ص۳۷۴.</ref>


در صورتی که فردی به ولیمه دعوت شود، [[مستحب]] است تا آن را قبول نماید؛ حتی اگر [[روزه|روزه مستحبی]] باشد.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref>  تفاوتی میان اینکه دعوت کننده، [[اسلام|مسلمان]] یا [[غیرمسلمان]] باشد نیست و اگر هر دو او را به مهمانی دعوت کنند؛ می‌بایست دعوتی را قبول کند که زودتر گفته شده و یا محل برگزاری، به منزل او نزدیکتر باشد.<ref>علامه حلی، تحریرالاحکام، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۵۸۴.</ref> اگر در مجلس ولیمه، [[موسیقی لهوی|موسیقی حرام]] و یا [[خمر|شراب]] وجود داشته باشد، حضور در ولیمه [[جایز]] نیست؛ مگر آنکه حضور وی باعث شود تا بساط [[حرام]] جمع‌آوری شود.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۶۰.</ref>
در صورتی که فردی به ولیمه دعوت شود، [[مستحب]] است آن را بپذیرد؛ اگر چه [[روزه|روزه مستحبی]] باشد.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۵۹.</ref>  تفاوتی میان اینکه دعوت‌کننده، [[اسلام|مسلمان]] یا [[غیرمسلمان]] باشد نیست و اگر هر دو او را به مهمانی دعوت کنند؛ می‌بایست دعوتی را قبول کند که زودتر گفته شده و یا محل برگزاری، به منزل او نزدیکتر باشد.<ref>علامه حلی، تحریرالاحکام، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۵۸۴.</ref> اگر در مجلس ولیمه، [[موسیقی لهوی|موسیقی حرام]] و یا [[خمر|شراب]] وجود داشته باشد، حضور در ولیمه [[جایز]] نیست؛ مگر آنکه حضور وی باعث شود تا بساط [[حرام]] جمع‌آوری شود.<ref>حکیم، المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۵۶۰.</ref>


==آداب ==
==آداب ==
ولیمه در دو مورد، نکوهش شده؛ اول: ولیمه‌ای که در آن فقط ثروتمندان اطعام شوند و به مستمندان غذایی داده نشود.<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه،۱۳۸۹ش، ج۵، ص۱۰۸؛ ج۶، ص۴۵۲.</ref> و دوم: ولیمه دادن در روز سوم. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص]])  فرمود:«ولیمه دادن در روز اول [[حق]]، در روز دوم [[احسان]] و در روز سوم [[خودنمایی]] و [[شهرت‌طلبی]] است.»<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه،۱۳۸۹ش، ج۶، ص۴۵۸.</ref> مجلس ولیمه نباید به گونه‌ای باشد که تنها در آن به لذت‌های دنیوی بپردازند.<ref>غضنفری، زفاف،۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۹۸.</ref> [[مستحب]] است تا گوسفند، گاو یا شتری در ولیمه خصوصا ولیمه عروسی قربانی شود.<ref>غضنفری، زفاف،۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۹۷.</ref>
ولیمه در دو مورد، نکوهش شده؛ اول: ولیمه‌ای که در آن فقط ثروتمندان اطعام شوند و به مستمندان غذایی داده نشود.<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه،۱۳۸۹ش، ج۵، ص۱۰۸؛ ج۶، ص۴۵۲.</ref> و دوم: ولیمه دادن در روز سوم. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص]])  فرمود:«ولیمه دادن در روز اول [[حق]]، در روز دوم [[احسان]] و در روز سوم [[خودنمایی]] و [[شهرت‌طلبی]] است.»<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه،۱۳۸۹ش، ج۶، ص۴۵۸.</ref> [[مستحب]] است تا گوسفند، گاو یا شتری در ولیمه خصوصا ولیمه عروسی قربانی شود.<ref>غضنفری، زفاف،۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۹۷.</ref>
کمترین ولیمه، گوشتِ گوسفند است. پیامبر اسلام(ص) زمانی که یکی از [[صحابه|اصحابش]] [[ازدواج]] نموده بود، وی را به ولیمه دادن توصیه نمود و فرمود:«ولیمه بده، هرچند به گوشت گوسفندی باشد.»<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۴۳.</ref>
کمترین ولیمه، گوشتِ گوسفند است. پیامبر اسلام(ص) زمانی که یکی از [[صحابه|اصحابش]] [[ازدواج]] نموده بود، وی را به ولیمه دادن توصیه نمود و فرمود:«ولیمه بده، هرچند به گوشت گوسفندی باشد.»<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۴۳.</ref>


=== خوارکی ولیمه ===
=== خوارکی ولیمه ===
در ولیمه [[ازدواج]] پیامبر اسلام(ص) با [[ام‌حبیبه]]، از میهمانان با غذایی به نام حیص (مخلوطی از آرد، خرما و روغن) پذیرایی شد و پیامبر(ص) فرمود:«غذا دادن در هنگام [[ازدواج]]، [[سنت]] [[انبیاء]] است.»<ref>غضنفری، زفاف،۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۹۵.</ref> همچنین رسول خدا(ص) در مجلس عروسی با [[صفیه دختر حیی بن اخطب|صفیه]]، از میهمانان با شربت و خرما پذیرایی نمود.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۴۳.</ref> [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام موسی‌کاظم(ع)]] نیز پس از ولادت یکی از فرزندانش، در [[مسجد|مساجد]] و سایر نقاط شهر به مردم [[مدینه]] با فالوده ولیمه داد.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۴۳.</ref>
در ولیمه [[ازدواج]] پیامبر اسلام(ص) با [[ام‌حبیبه]]، از میهمانان با غذایی به نام حیص (مخلوطی از آرد، خرما و روغن) پذیرایی شد و پیامبر(ص) فرمود:«غذا دادن در هنگام [[ازدواج]]، [[سنت]] [[انبیاء]] است.»<ref>غضنفری، زفاف،۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۹۵.</ref> همچنین رسول خدا(ص) در مجلس عروسی با [[صفیه دختر حیی بن اخطب|صفیه]]، از میهمانان با شربت و خرما پذیرایی کرد.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۴۳.</ref> [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام موسی‌کاظم(ع)]] نیز پس از ولادت یکی از فرزندانش، در [[مسجد|مساجد]] و سایر نقاط شهر به مردم [[مدینه]] با فالوده ولیمه داد.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۴۳.</ref>
امروزه در [[جهان اسلام]]، در جشن‌‌ها و ازجمله ولیمه‌، برگزاری مراسم‌ با غذاهای مختلف همراه است و گاهی  نحوه چیدمان و پخت غذاها، با واژه‌های مشخص به کار برده می‌شود.<ref>موسی‌پور، «جشن»، ۱۳۸۵ش، ج۱۰، ص۳۸۶.</ref>


== پانویس==
== پانویس==
خط ۳۱: خط ۳۰:
* فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی،محجه البیضاء، قم، جامعه مدرسین، چاپ چهارم، ۱۴۱۷ق.
* فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی،محجه البیضاء، قم، جامعه مدرسین، چاپ چهارم، ۱۴۱۷ق.
* معین، محمد، لغتنامه، تهران، اَدِنا، چاپ چهارم،۱۳۸۶ش.
* معین، محمد، لغتنامه، تهران، اَدِنا، چاپ چهارم،۱۳۸۶ش.
* موسی‌پور، ابراهیم،‌ «جشن»، دانشنامه جهان اسلام، ج۴، تهران، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ۱۳۸۵ش.
* هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه، قم، دائره المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۵ش.
* هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه، قم، دائره المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۵ش.