۱۷٬۷۵۸
ویرایش
شرح نهج البلاغه (ابن‌ابی‌الحدید): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←ویژگی‌ها: تمیزکاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←ویژگی‌ها: تمیزکاری) |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
برخی از ویژگی‌های شرح ابن ابی‌الحدید عبارتند از: | برخی از ویژگی‌های شرح ابن ابی‌الحدید عبارتند از: | ||
*استفاده از منابع شیعه و سنی: ابن ابی‌الحدید در نگارش شرح نهج‌البلاغه از کتاب‌های شیعه و سنی استفاده کرده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص پانزده.</ref> به عنوان نمونه در ردّ دفاعیات قاضی عبدالجبار از [[عثمان بن عفان]]، بخشی از پاسخ‌های [[سید مرتضی]] به [[قاضی عبدالجبار]] را آورده است.<ref> سبحانی‌نیا،«شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید»، ص۵۹.</ref> گفته شده چون ابن ابی‌الحدید سرپرست کتابخانه‌های بغداد بوده امکانات بسیاری در اختیار داشته و کتابخانه ۱۰ هزار جلدی ابن علقمی هم در اختیارش بوده است از این‌رو از کتاب‌هایی استفاده کرده که برخی از آنها در اختیار محمد بن جریر طبری مورخ قرن سوم قمری نبوده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص پانزده.</ref> | *استفاده از منابع شیعه و سنی: ابن ابی‌الحدید در نگارش شرح نهج‌البلاغه از کتاب‌های شیعه و سنی استفاده کرده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص پانزده.</ref> به عنوان نمونه ابن ابی‌الحدید، در ردّ دفاعیات قاضی عبدالجبار از [[عثمان بن عفان]]، بخشی از پاسخ‌های [[سید مرتضی]] به [[قاضی عبدالجبار]] را آورده است.<ref> سبحانی‌نیا،«شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید»، ص۵۹.</ref> گفته شده چون ابن ابی‌الحدید سرپرست کتابخانه‌های بغداد بوده امکانات بسیاری در اختیار داشته و کتابخانه ۱۰ هزار جلدی ابن علقمی هم در اختیارش بوده است از این‌رو از کتاب‌هایی استفاده کرده که برخی از آنها در اختیار محمد بن جریر طبری مورخ قرن سوم قمری نبوده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص پانزده.</ref> | ||
* جامعیت: شرح ابن ابی‌الحدید دائرة‌المعارفی از علوم ادب، کلام، فقه، اخلاق، تاریخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب دانسته شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص هفده.</ref> این کتاب، تاریخ اسلامی از زمان پیامبر(ص) تا سال ۶۲۳ق ۱۳ سال قبل از سقوط بغداد به دست مغولان را دربردارد.<ref> حسینی، مصادر نهج‌البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> به گفته مهدوی دامغانی مترجم نهج‌البلاغه، هرچند شرح مذکور اطلاعات گوناگونی دارد، اما سه جنبه ادبی، تاریخی-اجتماعی و کلامی آن بر دیگر جنبه‌هایش برتری دارد: تقریباً نیمی از کتاب به مطالبی درباره اوضاع و احوال اجتماعی و امور تاریخی نیمه اول قرن اول قمری اختصاص دارد؛ مباحث تاریخی ضمن شرح خطبه‌ها و نامه‌ها مطرح شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص چهارده.</ref> همچنین در این کتاب | * جامعیت: شرح ابن ابی‌الحدید دائرة‌المعارفی از علوم ادب، کلام، فقه، اخلاق، تاریخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب دانسته شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص هفده.</ref> این کتاب، تاریخ اسلامی از زمان پیامبر(ص) تا سال ۶۲۳ق ۱۳ سال قبل از سقوط بغداد به دست مغولان را دربردارد.<ref> حسینی، مصادر نهج‌البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> به گفته مهدوی دامغانی مترجم نهج‌البلاغه، هرچند شرح مذکور اطلاعات گوناگونی دارد، اما سه جنبه ادبی، تاریخی-اجتماعی و کلامی آن بر دیگر جنبه‌هایش برتری دارد: تقریباً نیمی از کتاب به مطالبی درباره اوضاع و احوال اجتماعی و امور تاریخی نیمه اول قرن اول قمری اختصاص دارد؛ مباحث تاریخی ضمن شرح خطبه‌ها و نامه‌ها مطرح شده است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص چهارده.</ref> همچنین در این کتاب حدود هشت هزار بیت شعر مورد استشهاد قرار گرفته است.<ref>مهدوی دامغانی، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه، ۱۳۷۹ش، مقدمه مترجم، ص هجده.</ref> ابن ابی‌الحدید به ایرادات کسانی که بر وجود سجع در نهج‌البلاغه خرده گرفته‌اند، پاسخ داده است.<ref> ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۲۶-۱۳۰.</ref> او سخن کسانی که گفته‌اند [[نهج‌البلاغه]] یا بخش‌هایی از آن، به نادرستی به [[امام علی(ع)]] نسبت داده شده، را نیز رد کرده است.<ref> ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۱۲۸و۱۲۹.</ref> او سخنان علی(ع) را به جسم بسیطی تشبیه کرده که قسمت‌های گوناگون آن در ماهیت با یکدیگر اختلافی ندارند.<ref> ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۱۲۸و۱۲۹.</ref> | ||
* توضیح کلمات دشوار: ابن ابی‌الحدید ابتدا قسمتی از متن نهج‌البلاغه را تحت عنوان «اصل» نقل می‌کند سپس تحت عنوان «شرح» توضیحاتی می‌دهد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۵۷-۵۸.</ref> او در ذیل شرح، به توضیح لغات دشوار و شرح متن می‌پردازد.<ref> حسینی، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۴.</ref> | * توضیح کلمات دشوار: ابن ابی‌الحدید ابتدا قسمتی از متن نهج‌البلاغه را تحت عنوان «اصل» نقل می‌کند سپس تحت عنوان «شرح» توضیحاتی می‌دهد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۵۷-۵۸.</ref> او در ذیل شرح، به توضیح لغات دشوار و شرح متن می‌پردازد.<ref> حسینی، مصادر نهج البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۴.</ref> | ||
*گزارش اوضاع زمانه نویسنده: ابن ابی‌الحدید گزارشی از ابتدای خروج [[مغول]] و فتح [[ماوراءالنهر]] و [[خراسان]] و [[عراق]] و دیگر نواحی و هجوم آنان به [[بغداد]] آورده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۱۹-۲۴۳.</ref> چراکه او معاصر آنان بوده است.<ref> حسینی، مصادر نهج‌البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> از این‌رو آن را از منابع تاریخی مهم در این موضوع دانسته‌اند.<ref>فکرت، «ابن ابی‌الحدید»، ص۶۴۱.</ref> | *گزارش اوضاع زمانه نویسنده: ابن ابی‌الحدید گزارشی از ابتدای خروج [[مغول]] و فتح [[ماوراءالنهر]] و [[خراسان]] و [[عراق]] و دیگر نواحی و هجوم آنان به [[بغداد]] آورده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۱۹-۲۴۳.</ref> چراکه او معاصر آنان بوده است.<ref> حسینی، مصادر نهج‌البلاغه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> از این‌رو آن را از منابع تاریخی مهم در این موضوع دانسته‌اند.<ref>فکرت، «ابن ابی‌الحدید»، ص۶۴۱.</ref> | ||
* در برداشتن شرح‌حال سید رضی: ابن ابی‌الحدید در مقدمه نسب امام علی(ع) و نسب [[سید رضی]] (گردآورنده نهج‌البلاغه) و نیز مختصری از زندگی و شرح‌حال او را آورده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۱-۴۲.</ref> | * در برداشتن شرح‌حال سید رضی: ابن ابی‌الحدید در مقدمه نسب امام علی(ع) و نسب [[سید رضی]] (گردآورنده نهج‌البلاغه) و نیز مختصری از زندگی و شرح‌حال او را آورده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۱-۴۲.</ref> | ||
== آرای نویسنده در مقدمه== | == آرای نویسنده در مقدمه== | ||