Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۱۵۴
ویرایش
اجتهاد در مقابل نص: تفاوت میان نسخه‌ها
←اهمیت و مفهوم‌شناسی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''اجتهاد در مقابل نَصّ''' مقدم‌داشتن نظر شخصی [[مجتهد]] بر کلام صریح [[قرآن]] یا [[چهارده معصوم|معصومان]]. از نظر فقیهان شیعه و بیشتر فقهای اهل‌سنت اجتهاد در برابر نص، [[بدعت]] است. البته برخی از [[صحابه]] و تعدادی از فقهای اهل‌سنت، نظر خود را بر نص مقدّم کرده‌اند. [[عمر بن خطاب]]، با اجتهاد در برابر نص، [[ازدواج موقت]] و [[متعة الحج|متعه حج]] را [[حرام]] اعلام کرد. [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] (درگذشت: ۱۳۷۷ق) در [[النص و الاجتهاد (کتاب)|کتاب النص و الاجتهاد]] صد اجتهاد در برابر نص از [[خلفای سه‌گانه|خلفا]]، حاکمان و برخی از بستگان آنان، در زمان پیامبر(ص) و پس از آن را برمی‌شمارد. | '''اجتهاد در مقابل نَصّ''' مقدم‌داشتن نظر شخصی [[مجتهد]] بر کلام صریح [[قرآن]] یا [[چهارده معصوم|معصومان]]. از نظر فقیهان شیعه و بیشتر فقهای اهل‌سنت اجتهاد در برابر نص، [[بدعت]] است. البته برخی از [[صحابه]] و تعدادی از فقهای اهل‌سنت، نظر خود را بر نص مقدّم کرده‌اند. [[عمر بن خطاب]]، با اجتهاد در برابر نص، [[ازدواج موقت]] و [[متعة الحج|متعه حج]] را [[حرام]] اعلام کرد. [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] (درگذشت: ۱۳۷۷ق) در [[النص و الاجتهاد (کتاب)|کتاب النص و الاجتهاد]] صد اجتهاد در برابر نص از [[خلفای سه‌گانه|خلفا]]، حاکمان و برخی از بستگان آنان، در زمان پیامبر(ص) و پس از آن را برمی‌شمارد. | ||
== | ==تعریف و جایگاه== | ||
اجتهاد در مقابل نص، مقدم داشتن ظنّ و نظر شخصی [[مجتهد]] در برابر فرمان صریح [[خدا]] یا [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] یا دیگر [[چهارده معصوم|معصومان]] تعریف شده است.<ref>مؤسّسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت(ع)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۶۷؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۶.</ref> «نص» به کلام معتبر و صریح و آشکاری گفته می‌شود که بیش از یک معنا نداشته باشد.<ref>جرجانی، معجم التعریفات، ۲۰۰۴م، ص۲۰۳؛ جمعی از محققان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۹۹۴.</ref> | |||
عالمان شیعه با اجتهاد در مقابل نص مخالف‌اند. [[ناصر مکارم شیرازی]] معتقد است گسترش اجتهاد در برابر نص، نابودی مصونیّت همه احکام را در پی خواهد داشت.<ref>مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌گوید، ۱۴۲۸ق، ص۱۳۰ـ۱۳۱.</ref> [[حبیب‌الله خویی|میرزا حبیب‌الله خویی]] مخالفت با نص را [[بدعت]] می‌داند.<ref>هاشمی خویی، منهاج البراعه، ۱۴۰۰ق، ج۸، ص۱۸۸.</ref> به گفته جواد شهرستانی در مقدمه [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل‌الشیعه]]، مجتهدان، با اجتهاد در برابر نص، در واقع، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را نیز مجتهدی مانند خود معرفی می‌کنند که در اجتهادش احتمال خطا وجود دارد.<ref> شهرستانی، «مقدمه»، در کتاب وسائل الشیعة، ص۱۸.</ref> [[سید محمدحسین حسینی طهرانی|سید محمدحسین طهرانی]] تعبّد شیعه به نص و تجاوز اهل‌سنّت از نص را اساسِ مسائل اختلافی میان شیعه و اهل‌سنت دانسته است.<ref>حسینی، ولایت فقیه در حکومت اسلامی، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۱۸.</ref> | |||
اجتهاد در مقابل نص، | |||
==مخالفت اکثریت فقیهان با اجتهاد در برابر نص== | ==مخالفت اکثریت فقیهان با اجتهاد در برابر نص== | ||