آیه ۳۰ سوره مطففین
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | مطففین |
| شماره آیه | ۳۰ |
| جزء | ۳۰ |
| اطلاعات محتوایی | |
| شأن نزول | دارد |
| درباره | تمسخر مؤمنان توسط مجرمان |
آیه ۳۰ سوره مُطَفِّفین برخورد مجرمان را بیان می‌دارد که وقتی از کنار مؤمنان می‌گذشتند با اشاره به یکدیگر آن‌ها را مسخره می‌کردند.[۱] «یتَغَامَزُون» به معنی عیب‌جویی با اشاره چشم و دست است و گاه برای هرگونه عیب‌جویی به کار می‌رود.[۲]
﴿وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ ٣٠﴾ [مطففین:30]|﴿و چون بر ایشان می‌گذشتند اشاره چشم و ابرو با هم رد و بدل می‌کردند ٣٠﴾
این آیه دومین مورد از برخورد مجرمان و کافران را بیان می‌دارد که در ذیل آیات ۲۹ تا ۳۱ مطففین آمده است.[۳] در آیه ۲۹ خندیدن مجرمان بر مؤمنان را می‌گوید. در آیه ۳۰ می‌گوید وقتی مؤمنان بر کافران می‌گذشتند، آن‌ها با اشاره چشم و ابرو، مؤمنان را مسخره می‌کنند.[۴] آیه ۳۱ مورد دیگری را ذکر می‌کند که وقتی به نزد خانواده خود می‌رفتند از آنچه انجام داده بودند خوشحالی می‌کردند.[۵] در نهایت در آیه ۳۲ چهارمین مورد را ذکر می‌کند که وقتی مؤمنان را می‌دیدند آن‌ها را گمراه می‌خواندند.[۶] خداوند در آیه ۳۳ مطففین تذکر می‌دهد که کافران، نگهبانِ مؤمنان نیستند تا بخواهند بر آنان طعنه زنند. کافران بهتر است مشغول اعمال خود باشند.[۷]
برای آیه ۳۰ سوره مطففین و آیات قبل و بعد آن، دو شأن نزول نقل شده است:
- برخی مفسران شیعه[۸] و اهل‌سنت[۹] نقل کرده‌اند که امام علی(ع) به‌همراه تعدادی از مسلمانان از جایی می‌گذشتند که منافقان آن‌ها را دیده و به آن‌ها خندیدند و مسخره‌ٔشان کردند. بعد نزد دوستانشان رفته گفتند اَصلَع (کم‌مو و کچل) را دیدیم و خندیدند. سپس این آیات سوره مطففین نازل گردید. برخی مفسران احتمال نزول آیه به‌جهت این شأن نزول را قوی‌تر دانسته‌اند.[۱۰]
- برخی اصحاب پیامبر اسلام مانند عمار و بلال بودند که توسط مشرکان مانند ابوجهل و ولید بن مغیره مورد تمسخر و استهزاء قرار می‌گرفتند، که این آیات نازل شد.[۱۱]
پانویس
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۲۳۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۶، ص۲۸۵.
- ↑ «سوره مطففین آیه ۲۹ تا ۳۶ / متلک‌های مجرمان به مؤمنان»، سایت تبیان.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۶۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۶، ص۲۸۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۶، ص۲۸۶.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۶۹۴.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۴۲۸.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳۱، ص۹۴.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۴۲۸.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۱۱۵؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳۱، ص۹۴.
منابع
- «سوره مطففین آیه ۲۹ تا ۳۶ / متلک‌های مجرمان به مومنان»، سایت تبیان، تاریخ بازدید ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
- طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دارمحبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش.