آیه ۱۷ سوره مریم
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| جزء | ۱۶ |
| اطلاعات محتوایی | |
| درباره | نزول فرشته خداوند بر حضرت مریم |
آیه ۱۷ سوره مریم به نزول فرشته خداوند در شکل انسانی کامل بر حضرت مریم(س) اشاره دارد.[۱]
مریم در مکان شرقی کناره گرفت[۲] و میان خود و دیگران مانعی قرار داد.[۳] قرآن در مورد اینکه این مکان شرقی کجا بوده[۴] و همچنین مقصود از حجابی که مریم میان خود و دیگران قرار داده چه بوده[۵] و چرا چنین حجابی قرار داده، توضیحی نمی‌دهد.[۶] با این حال برخی مفسران مقصود از مکان شرقی را بخش شرقی مسجدالاقصی دانسته‌اند.[۷] مقصود از حجاب در آیه ۱۷ سوره مریم را پردهای دانسته‌اند که او را از دیگران جدا می‌کرد.[۸]
در مورد اینکه چرا مریم خود را از دیگران جدا کرد دو دیدگاه مطرح شده است:
- مریم برای پرداختن به عبادت از دیگران کناره گرفت[۹] تا خلوتگاه او از هر نظر کامل شود.[۱۰] محمدتقی مدرسی عالم و مفسر شیعه براساس این آیه احتمال داده که نماز زن در خانه بهتر از مکان‌های دیگر باشد.[۱۱]
- برخی نقل کرده‌اند که مریم برای انجام غسل از دیگران کناره گفته بود.[۱۲] علامه طباطبایی این کلام را بدون دلیل می‌داند.[۱۳]
در خلوتگاه مریم، فرشته‌ای بر وی ظاهر شد که در سوره آل‌عمران با تعبیر ملائکه[۱۴] و در سوره مریم با تعبیر «رُوحَنا؛ روح ما»[۱۵] از وی یاد شده است. مفسران در اینکه مقصود از این تعبیر کیست اختلاف کرده‌اند؛ با این حال بیشتر مفسران آن را جبرئیل دانسته‌اند.[۱۶] خداوند برای شرافت بخشیدن به جبرئیل، وی را روح خود خوانده است.[۱۷]
در انتهای آیه ۱۷ سوره مریم آمده که فرشته به شکل انسان بر مریم ظاهر گردید.[۱۸] فرشته خداوند در ظاهری انسانی که خداوند برای او در نظر گرفته بود ظاهر شد.[۱۹] برخی مفسران معتقدند فرشته واقعاً تبدیل به بشر نمی‌شود بلکه خداوند تَصَرُّفی در شخص می‌کند که فرشته را به صورت یک انسان می‌بیند.[۲۰] علامه طباطبایی معتقد است فرشته بشر نیست و معنای صورت انسانی فرشته این است که او در نگاه افراد به صورت بشر دیده شود بدون اینکه در واقع در قالب بشری قرار گرفته باشد.[۲۱]
ظاهرشدن فرشته بر مریم موجب ترس وی گشت[۲۲] و گفت: «من از شر تو، به خدای رحمان پناه می‌برم».[۲۳] فرشته خود را فرستاده خداوند خواند[۲۴] و بشارت خدواند را به او گفت[۲۵] که فرزندی از وی به وجود خواهد آمد.[۲۶]
﴿فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا ١٧﴾ [مریم:17]
﴿و در برابر آنان پردهای بر خود گرفت پس روح خود را به سوی او فرستادیم تا به [شکل] بشری خوشاندام بر او نمایان شد ١٧﴾
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۴.
- ↑ سوره مریم، آیه ۱۶.
- ↑ سوره مریم، آیه۱۷.
- ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۷۵.
- ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۷۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۴.
- ↑ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۶۵.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۲۵.
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۳۱۸.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۵.
- ↑ سوره آل‌عمران، ایه ۴۵.
- ↑ سوره مریم، آیه ۱۷.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۵۲۰.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۸۳.
- ↑ سوره مریم، آیه۱۷.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۲۵.
- ↑ کوثر، ج۶، ص۵۰۶.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۵.
- ↑ زحیلی، تفسیر الوسیط، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۴۶۸.
- ↑ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۲، ص۳۱۵.
- ↑ سوره مریم، آیه۱۹.
- ↑ سوره آل‌عمران، ایه ۴۵.
- ↑ حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۷۸.
منابع
- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: محمدجعفر یاحقی، دکتر محمد مهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۴۰۸ق
- حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
- حسینی همدانی، سید محمدحسین، انوار درخشان، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- زحیلی، وهبة بن مصطفی، تفسیر الوسیط، دمشق، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران،دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- نجفی خمینی، محمدجواد، تفسیر آسان، تهران، اسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.