پرسش:آیا اسلام، دین گریه و غم و اندوه است؟
اسلام را دینی دانسته‌اند که فقط دعوت به عزاداری نکرده؛ بلکه به شادی و تفریح سالم هم سفارش کرده است. به اعتقاد عالمان دین، همان‌گونه که جسم انسان نیازهایی دارد، روح انسان نیز به تنوع، استراحت، تفریح و شادی نیاز دارد. بر اساس روایات، دین اسلام، انسان‌ها را به شادی‌هایی که گناهی در آن نباشد، همچون تفریح، بازی و شوخی‌های حلال، توصیه کرده است.
توصیه‌های دین اسلام به شادی
| ابزار شادی دینی چیست؟ |
اسلام را دین فطرت دانسته‌اند که به نیازهای طبیعی انسان هم توجه کرده[۱] و آن‌ها را به شادی‌هایی که گناهی در آن نباشد و باعث پیشرفت انسان شود، دعوت کرده است.[۲] به اعتقاد اندیشمندان مسلمان، همان‌گونه که جسم انسان نیازهایی دارد، روح انسان نیز به تنوع، استراحت، تفریح و شادی نیاز دارد.[۳]
به گفته عالمان دین، اسلام با برنامه‌هایی که دارد، جهات مختلف زندگی را در نظر گرفته و بر همین اساس، اسلام دینی نیست که ما را فقط به نماز و روزه توصیه کرده باشد، بلکه به تفریح سالم و شادی نیز توجه دارد.[۴]
امام علی(ع):
مومن باید وقت خود را به سه قسمت تقسیم کند:
یک قسمت به مناجات خدا بپردازد،
قسمتی را به محاسبه خویش اشتغال ورزد
و قسمتی را اختصاص به لذت‌های حلال و شایسته دهد.
علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۴۰.
تفریح و بازی
پیامبر اسلام(ص)،بر اساس روایات، مسلمانان را سفارش به تفریح و بازی می‌کردند.[۵] امام علی(ع) در حدیثی توصیه می‌کند که بخشی از وقت خود را هم به تفریحات اختصاص دهید و از ساعاتِ تفریح و شادی، نیرو بگیرید و از این نیرو برای انجام وظایف استفاده کنید.[۶]
شوخی حلال
امام صادق(ع) در حدیثی به یکی از اصحاب خود شوخی کردن در حد متوسط را توصیه می‌کند. امام(ع) در این روایت، شوخی پسندیده را نشانه خوش خُلقی دانسته است. امام در ادامه به او گفت که پیامبر(ص) نیز با دیگران شوخی می‌کرد و هدف او از این کار شادمان ساختن آنان بود.[۷]
خوش اخلاقی
خوش برخورد بودن، نیز از اموری است که در روایات امامان شیعه(ع) به آن سفارش شده و عمل نمودن به آن را سبب شادی خود و دیگران دانسته‌اند.[۸] امام باقر(ع) در حدیثی کامل ترین مومنان از نظر ایمان را کسی می‌داند که اخلاقش نیکوتر باشد.[۹] درباره سیره اخلاقی پیامبر(ص) آمده است که او همیشه خوشحال و شاد بوده و خُلق نیکویی داشت.[۱۰]
به گفته برخی از دانشمندان اسلام، سفارش‌هایی که برای تبسم به دیگران، پوشیدن لباس‌های شاد و روشن، بوی خوش، نظم، محبت، زدودن کینه و حسد و ایجاد سرُور در قلب مردم ذکر شده است، همه برای ایجاد فضای شاد و دورکردن غم و اندوه است.[۱۱]
خداوند در قرآن برخی از انواع خوشحالی، همچون شادی قارون که در سوره قصص آمده را مورد نکوهش قرار داده است.[۱۲] آیت الله مکارم شیرازی از مفسران معاصر شیعی، این نکوهش را بخاطر خوشحالی قارون از ثروتش که آمیخته با غرور، غفلت و تکبر بود، دانسته است.[۱۳]
اندوه و گریه در اسلام
در اسلام، حزن اگر علت آن، امری معنوی و اخروی باشد، پسندیده شمرده شده است.[۱۴] به همین علت عالمان شیعی، اندوه و گریه‌ای که برای مصیبت اهل بیت(ع) باشد را به دلیل اینکه ریشه در امور معنوی دارد، مورد پسند دانسته‌اند.[۱۵]
علامه حلی فقیه و متکلم شیعه در قرن هشتم هجری معتقد است، علمای شیعه اتفاق نظر دارند که نوحه‌سرایی به باطل، حرام است.[۱۶] دسته دیگر از روایات با نوحه‌سرایی، در صورتی که همراه با سخنان حق باشد موافق است.[۱۷] بر این اساس علامه حلی بر این باور است که همه علما بر جایز بودن نوحه‌سرایی به حق، اتفاق نظر دارند.[۱۸]
گریه و اندوه ناپسند:
گریه و اندوه پسندیده:
پانویس
- ↑ دانش، شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۴۱.
- ↑ دانش، شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۴۱.
- ↑ دانش، شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۴۱.
- ↑ «اسلام دین شادی یا غم!»، وبگاه اندیشه برتر.
- ↑ پاینده، نهج الفصاحة، دنیای دانش، ج۱، ص۲۵۹.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ص۳۲۱.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۶۳.
- ↑ «اسلام دین شادی یا غم!»، وبگاه اندیشه برتر.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۹۹.
- ↑ طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۴۱۲ ق، ص۱۴.
- ↑ طریقه‌دار، شرع و شادی، ۱۳۸۳ش، ص۲۰.
- ↑ سوره قصص، آیه ۷۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۱۵۲-۱۵۴.
- ↑ «اندوه و حزن بی‌مورد»، وبگاه شیعه نیوز.
- ↑ «اندوه و حزن بی‌مورد»، وبگاه شیعه نیوز؛ سوره یوسف، آیه۸۴.
- ↑ علامه حلی، منتهی المطلب، مجمع البحوث الإسلامیة، ج۷، ص۴۲۳؛ «استناد وهّابیت به روایات شیعی در حرمت گریه و عزاداری»، پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب.
- ↑ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت، ج۱۰، ص۴۴۷؛«استناد وهّابیت به روایات شیعی در حرمت گریه و عزاداری»، پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب.
- ↑ علامه حلی، منتهی المطلب، مجمع البحوث الإسلامیة، ج۷، ص۴۲۳، «استناد وهّابیت به روایات شیعی در حرمت گریه و عزاداری»، پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب.
- ↑ النهایة، ج۲ ص۴۴۷؛ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبة ۱۹۴، ص ۳۰۷؛ بحار الأنوار، ج۷۲، ص۱۷۷؛ جواهر المطالب، ج۱ ص۳۱۱.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۹، ص۲۱۶.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۳۵.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، موسسه نشر اسلامی، ج۴، ص۳۵۲.
- ↑ ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۳۸۴ق، ص۱۸.
- ↑ دیلمی، فردوس الاخبار، ۱۴۰۷ق، ج۳ ص۴۸.
- ↑ سید رضی، نهج البلاغه، ۱۳۷۴ش، حکمت۳۲۲.
- ↑ شیخ مفید، الأمالی للمفید، ۱۴۱۳ق، ص۱۱، ح۸؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲ ص۱۳۸؛ ترمذی، سنن الترمذی، دارإحیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۹۰.
- ↑ شیخ مفید، الأمالی للمفید، ۱۴۱۳ق، ص۶۰۲؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۳۳۱.
- ↑ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۳۲، ص ۷۵؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۴، ص۹۹.
- ↑ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، منشورات جهان، ج۱، ص۲۹۴؛ شیخ مفید، الأمالی للمفید، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۱؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۲۷۸.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۱۷۲.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، موسسه نشر اسلامی، ج۱، ص۱۸۷؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۱۰۵.
- ↑ سوره یوسف، آیه ۸۴.
- ↑ بخاری، صحیح البخاری، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۶۰۹ و ج۳، ص۱۲۳۷؛ نیشابوری، صحیح مسلم، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۲۲۸۵؛ احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ۲۰۰۹م، ج۲، ص۳۴۶ و ص۳۵۸.
- ↑ احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ۲۰۰۹م، ج۹، ص۱۴۹.
منابع
- «اسلام دین شادی یا غم!»، وبگاه اندیشه برتر، تاریخ درج مطلب: ۲ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۳ دی ۱۴۰۰ش.
- «اندوه و حزنِ بی‌مورد»، وبگاه شیعه نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۲ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۳ دی ۱۴۰۰ش.
- «استناد وهّابیت به روایات شیعی در حرمت گریه و عزاداری»، پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب، تاریخ درج مطلب: ۳۰ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۰ش.
- ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۴ق.
- احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، بی‌جا، موسسة رساله، ۲۰۰۹م.
- بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری،بی‌جا، شیخ الاسلام احمد جام، ۱۳۹۱ش.
- پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحة، تهران، دنیای دانش، بی‌تا.
- ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، بی‌تا.
- دانش، شکرالله، شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی، تهران، خردپژوهان، ۱۳۸۵ش.
- دیلمی، شیرویه، فردوس الاخبار، دمشق، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.
- سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، قم، مرکز البحوث الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، بی‌تا.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا(ع)، بی‌جا، منشورات جهان، بی‌تا.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، موسسه نشر اسلامی، بی‌تا.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الأمالی للمفید، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، بی‌نا، ۱۴۱۲ق.
- طریقه‌دار، ابوالفضل، شرع و شادی، قم، نشر همسایه، ۱۳۸۳ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، بی‌تا.
- علامه مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- مکارم شیرازی،ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بی‌جا، حسینی اصل، ۱۳۹۳ش.
| آیا می‌دانستید که... | جدیدترین پرسش‌ها |
| درگاه:پرسش/آیا می‌دانستید |