علی بن محمد بن یوسف بن مهجور

از ویکی شیعه
علی بن محمد
اطلاعات فردی
نام کاملعلی بن محمد بن یوسف بن مهجور
مذهبشیعه
اطلاعات حدیثی
راویان از اونجاشی
اعتبارثقه
شهرتروایت مناجات شعبانیه


ابوالحسن علی بن محمد بن یوسف بن مهجور ملقب به ابن‌خالویه و فارسی، از استادان و راویان شیعه در قرن چهارم قمری بود. برخی از رجال‌شناسان ، او را راوی مناجات شعبانیه می‌دانند.

جایگاه

نام علی بن محمد بن یوسف در کتاب‌های رجالی پیش از احمد بن علی نجاشی (درگذشت ۴۶۳ق) نیامده است. محمدتقی شوشتری، رجال‌شناس ، عدم ذکر نام ابن‌خالویه را از سوی شیخ طوسی (درگذشت ۴۶۰ق)، غفلت وی گفته است.[۱] نجاشی او را ثقه، شیعه و استاد تعدادی از راویان، و نویسنده سه کتاب در اَعمال ماه‌های رجب و شعبان و رمضان نوشته است[۲] و گفته که بیشتر کتاب‌های ابن‌خالویه را خریده است.[۳] نجاشی همچنین از فردی بنام قاضی ابوالحسن علی بن محمد بن یوسف، خبری را از امام صادق(ع) نقل کرده است[۴] ابوالقاسم خویی گزارش این دو خبر و دو راوی نجاشی را مغایر هم دانسته است. زیرا به‌نظرش اگر هر دو راوی یکی باشد، امکان ندارد که نجاشی، یکبار با واسطه (غیر معاصر) و بار دیگر بی‌واسطه (معاصر) از او نقل کند.[۵] در کتاب ریحانةالادب، علی بن محمد از مشایخ حدیثی شیعه در قرن چهارم قمری ثبت شده است.[۶]

شهرت

محمدتقی شوشتری، محمدعلی موحد ابطحی، هر دو رجال‌شناس و آقا بزرگ تهرانی، کتاب‌شناس گفته‌اند علی بن محمد بن‌خالویه، راوی مناجات شعبانیه است نه حسین بن محمد/احمد بن‌خالویه.[۷] نخستین بار سید ابن طاووس (درگذشت:۶۶۴ق) در کتاب اقبال الاعمال، متن مناجات شعبانیه را آورد و به نقل از استادش، محمد بن ابی‌النجار، نام راوی آن را ابوعبدالله حسین بن محمد بن خالویه (درگذشت:۳۷۰ق) عنوان کرد.[۸]

پانویس

  1. تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۵۷۷.
  2. نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه، ص۲۶۸.
  3. نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه، ص۲۶۸.
  4. نجاشی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه، ص۳۵۵و۳۵۶.
  5. خویی، معجم رجال‌الحدیث، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۷۸و۱۷۹.
  6. مدرس تبریزی، ریحانةالادب، ۱۳۶۹ش، ج۷، ص۵۶.
  7. تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۴۷؛ موحد ابطحی، تهذیب المقال، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۲۵۷؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۸.
  8. ابن‌طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ص ۶۸۵ تا ۶۸۸.

منابع

  1. منزوی (آقابزرگ تهرانی)، علی‌نقی، طبقات اعلام الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۳۷۲ش.
  2. نجاشی، احمد بن علی، فهرست اسماء مصنفی الشیعه، قم، دفتر نشر اسلامی، ۱۴۱۸ق.
  3. ابن‌طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، تهران، دار الكتب الاسلاميه، چ دوم، ۱۴۰۹ق.
  4. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، دفتر نشر اسلامی، چ دوم، ۱۴۱۵ق.
  5. موحد ابطحی، محمدعلی، تهذیب المقال، نجف، چاپخانه (مطبعه) آداب، ۱۳۹۰ق.
  6. موسوی خویی، ابوالقاسم، معجم رجال‌الحدیث، قم، موسس اسلامی خویی، ۱۴۰۹ق.
  7. مدرس تبریزی، ریحانةالادب، تهران، نشر خیام، ۱۳۶۹ش.