پرسش:ابزار شادی دینی چیست؟
امامان معصوم(ع)، تغذیه مناسب، ورزش، بوی خوش، خودآرایی، پوشیدن لباس‌های روشن، نگاه کردن به سبزه‌ها و غیره، را از عواملی می‌دانند که زمینه‌های نشاط را فراهم می‌کنند. امام علی(ع) آراستگی زمین به باغ‌های زیبا، گلبرگ‌ها و گل‌های گوناگون را، سبب سرور و شادی همگان دانسته که هر بیننده‌ای را به نشاط و وجد می‌آورد. تلاوت قرآن، دعا، نماز و تفکر در آفریده‌های خداوند نیز از جمله عوامل معنوی هستند که روایات، آنها را سبب شادی روح و روان می‌دانند.
جایگاه شادی در اسلام
| آیا اسلام، دین گریه و غم و اندوه است؟ |
امام علی(ع) زندگی افراد با ایمان را در سه قسمت مناجات با خدا، تامین و ترمیم معاش و استفاده از لذت‌های حلال خلاصه می‌کند.[۱] او شادمانی را موجب نشاط و شادی روح می‌داند.[۲] در روایتی پیامبر خدا(ص) پس از این که ساعاتی را برای زندگانی عاقل می شمرد وساعت چهارم را به لذت های حلال و نیکو اختصاص می دهد در ادامه می فرماید که به کمک این ساعت می توان به کمک بخش ها و ساعات دیگر زندگی رفت. [۳][یادداشت ۱] خواجه نصیرالدین طوسی سعادت را منحصر در لذت می‌داند.[۴] در کتاب‌های روایی شیعه بابی تحت عنوان «ادخال سرور بر مومنین» وجود دارد که شامل روایات فراوانی است.[۵] امام صادق(ع) می‌گوید کسی که مومنی را خوشحال کند، در حقیقت ائمه، پیامبر و خدا را مسرور کرده است.[۶][یادداشت ۲]
عوامل معنوی
تلاوت قرآن،[۸] دعا،[۹] نماز،[۱۰] راضی بودن به تقدیر الهی[۱۱] و تفکر در آفریده‌های خداوند[۱۲]، از جمله عواملی دانسته شده‌اند که زمینه‌های روحی و روانی شادی را فراهم می‌آورند. پیامبراکرم(ص) دست کشیدن بر سر یتیم، مهربانی و عطوفت با بیوه‌گان، فراهم کردن نیازهای مومنین و دلجویی از فقرا و مساکین را موجب سرور و شادمانی در آخرت می‌داند.[۱۳]گفتن برخی از اذکار به عنوان عامل شادی بخش معرفی شده است به عنوان نمونه امام صادق(ع) در روایتی به یکی از اصحابش فرمود هرگاه به دلیلی محزون شدی ذکر« لاحول و لاقوة الا بالله» را زیاد بگو زیرا کلید گشایش و گنجی از گنج های بهشت است. [۱۴] وپیامبر(ص) نیز زیاد استغفار کردن را راه نجات از هر اندوه وتنگنا دانسته است.[۱۵]
عوامل مادی و جسمانی شادی
روایات اسلامی، تغذیه مناسب[۱۶]، ورزش[۱۷]، بوی خوش[۱۸]، خود آرایی و نظافت[۱۹]، سیروسفر و گردش در طبیعت[۲۰] و پوشیدن لباس‌های روشن[۲۱] را از عواملی می‌دانند که زمینه‌های مادی و جسمانی نشاط را فراهم می‌آورند.
امام علی(ع):
زمین به وسیله باغ‌های زیبای خود، همگان را به سرور و شادی دعوت می‌کند و با لباس نازک گلبرگ‌ها که بر خود پوشیده است، هر بیننده‌ای را به شگفتی وامی‌دارد و با زینت و زیوری که از گلوبند گل‌های گوناگون خود را آراسته است، هر بیننده‌ای را به نشاط و وجد می‌آورد.[۲۲]
- امام خمینی به بعضی از فرزندانش سفارش می‌کرد که تفریح داشته باشید و هنگامی که می‌دید بعضی از فرزندانش در روز تعطیلی مشغول به درس خواندن هستند می‌گفت به جایی نمی‌رسید، چون باید موقع تفریح، تفریح کنید و نیز می‌گفت من در طول زندگی نه یک ساعت تفریح را برای درس گذاشته‌ام و نه یک ساعت درس را برای تفریح.[۲۳]
ملاقات با برادران ایمانی وشادی برای احیای حق
پیامبر(ص) در سفارش‌های خود به امام علی(ع)، دیدار با برادران دینی، افطار از روزه و شب زنده داری در آخر شب را سه خوشحالی برای مومن در دنیا می‌داند.[۲۴] حضرت علی(ع) در نامه‌ای خطاب به عبدالله بن عباس نشاط و شادی را در زنده کردن حق و خاموش کردن باطل می‌داند و می‌گوید تنها به چیزی که از پیش فرستاده‌ای خوشحال باش و از آن چیزی که به جای می‌گذاری اندوهناک باش.[۲۵]
شادمانی در اعیاد معصومان
یکی از شادی‌های پسندیده، شادی در روزهایی است که ائمه در آن روز شادند مانند ایام تولد آنان.[۲۶] معرفی برخی از روزها به عنوان عید از سوی امامان(ع) نشانه‌ای است هم بر جواز شادی در آنها و هم بر این که این شادی مورد تأیید و امضای آنهاست. اعیاد چهارگانه معروف میان شیعه براساس روایت عبارتند از: عیدغدیر، عیدفطر، عید قربان و روز جمعه. [۲۷] امام رضا(ع) به فرزند شبیب می‌گوید که اگر دوست داری در درجات عالی بهشت با ما باشی به حزن ما محزون و به شادی ما شاد باش.[۲۸]در برخی روایات نیز نشانه شیعه این دانسته شده که در شادی امامان شاد و در حزنشان اندوهناک هستند. [۲۹][یادداشت ۳]
پانویس
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۹۴؛ سید رضی، نهج البلاغه، به‌تصحیح صبحی صالح، دار الکتاب اللبنانی، حکمت ۳۹۰، ص۵۴۵.
- ↑ تمیمی آمدی، غرالحکم و در الکلم، ۱۴۱۰ق، ص۱۱۳.
- ↑ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ۱۴۲۷ق، ج۴، ص۵۰۹.
- ↑ طوسی، شرح الاشارات و التنبیهات، نشرالبلاغه، ج۳، ص۳۳۵.
- ↑ محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۲۹۱.
- ↑ محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۲۹۱.
- ↑ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۲۷ ص۶۶۵-۶۶۳،https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=53225&catid=0&pid=61991
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۷۷.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۵، ص۱۳۸.
- ↑ پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۰۰.
- ↑ تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۱۶.
- ↑ علم خواه، ایمان و شاد زیستن- اسلام و شادی، پرسمان
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۸، ص ۱۴۴.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۷۵، ص۲۲۷.
- ↑ پاینده ، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ج۱، ص۷۵۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۵۰.
- ↑ پاینده، نهج الفصاحه، نشر دانش، ج ۱، ص۵۶۷.
- ↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۴۰۴ه، ج۱، ص۴۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۴۴۰.
- ↑ مکارم شیرازی، نهج البلاغه باترجمه فارسی روان،۱۳۸۴ه.ش، ص۱۹۱.
- ↑ علامه مجلسی، حلیة المتقین فی الادب و السنن و الاخلاق، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۴۴.
- ↑ مکارم شیرازی، نهج البلاغه باترجمه فارسی روان،۱۳۸۴ه.ش، ص۱۹۱.
- ↑ رستمی، شادی در اسلام، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، موسسه الوفاء، ج۸۷، ص۱۴۲.
- ↑ موسوی الخرسان، موسوعة عبد الله بن عبّاس، مرکز الأبحاث العقائدیة، ج۴، ص۴۴.
- ↑ المطوری، البکاء علی الحسین علیه السلام فی مصادر الفریقین، ۱۴۳۵ق، ص۱۵۷.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۷، ص۱۷۲.
- ↑ المطوری، البکاء علی الحسین علیه السلام فی مصادر الفریقین، ۱۴۳۵ق، ص۱۵۷.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۵، ص۱۸.
یادداشت
- ↑ و ساعَةٍ يَخلُو بينَ نَفسِهِ و بينَ رَبِّها فيما يَحِلُّ و يَجمُلُ، فإنَّ في هذِهِ الساعَةِ عَونا على هذِهِ الساعاتِ .
- ↑ هر چند مزاح و شوخی کردن یکی از عوامل خوشحال ساختن دیگران است وکاری است که خداوند آن را دوست دارد و پیامبر و امامان نیز همواره برای خوشحال ساختن دیگران انجام می‌دادند (لَقَدْ كَانَ رَسُولُ اللهِ «ص» يُدَاعِبُ الرَّجُلَ يُرِيدُ أَنْ يَسُرَّهُ.) ولی براساس روایات رعایت چند نکته ضروری است: پرهیز از زیاده روی در شوخی، پرهیز از فحش و اهانت به افراد، فرا نرفتن از محور حق و نیالودن مزاح به باطل. [۷]
- ↑ الامام علی(ع) ...واختار لنا شيعة ينصروننا، ويفرحون بفرحنا، ويحزنون لحزننا
منابع
- المطوری، حسن بن محمد، البکاء علی الحسین علیه السلام فی مصادر الفریقین، کربلاء، انتشارات حرم امام حسین، ۱۴۳۵ق.
- پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، دنیای دانش، بی‌تا.
- تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دار الکتاب الإسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
- رستمی، مریم، شادی در اسلام، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: مهر ۱۳۸۴ش، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۰ش.
- سید رضی، نهج البلاغه، به‌تحقیق صبحی صالح، بیروت، دارالکتاب اللبنانی، بی‌تا.
- شیخ صدوق، محمدبن علی، عیون اخبار الرضا، بیروت، مؤسسة الاعلمی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- شیخ طوسی، خواجه نصیرالدین، قم، نشر البلاغة، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.
- علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- علامه مجلسی، محمدباقر، حلیة المتقین فی الادب و السنن و الاخلاق، قم، ذوی القربی، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- علم خواه، سید مصطفی، ایمان و شاد زیستن- اسلام و شادی، پرسمان، تاریخ درج مطلب: ۲۱ آذر ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: 27 دی ۱۴۰۰ش.
- کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، تهران، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه باترجمی فارسی روان، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع)، ۱۳۸۴ش.
- موسوی الخرسان، سید محمد مهدی، موسوعة عبد الله بن عبّاس، مرکز الأبحاث العقائدیة، بی‌تا.
| آیا می‌دانستید که... | جدیدترین پرسش‌ها |
| درگاه:پرسش/آیا می‌دانستید |