کعبه: تفاوت میان نسخهها
جز
اصلاح نویسههای عربی
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) جز (←ارکان کعبه) |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح نویسههای عربی) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''کعبه'''، [[قبله]] و عبادتگاه مسلمانان، نماد [[توحید]] و مقدسترین مکان بر روی زمین. کعبه را | '''کعبه'''، [[قبله]] و عبادتگاه مسلمانان، نماد [[توحید]] و مقدسترین مکان بر روی زمین. کعبه را نخستین محل برای [[عبادت]] همگان و علامتی برای جهت دادن انسان به سوی [[خداوند]] بهشمار آوردهاند. | ||
این بنا در [[مسجدالحرام]] در [[شهر مکه]] واقع شده است. مسلمانان باید رو به سوی کعبه، [[نماز]] بخوانند و [[حج|حاجیان]] در اعمال حج، باید به دور کعبه طواف کنند. در حریم کعبه، کسی حق تعرض به انسان و حیوان را ندارد. [[امام علی(ع)]]، در کعبه متولد گردید. | این بنا در [[مسجدالحرام]] در [[شهر مکه]] واقع شده است. مسلمانان باید رو به سوی کعبه، [[نماز]] بخوانند و [[حج|حاجیان]] در اعمال حج، باید به دور کعبه طواف کنند. در حریم کعبه، کسی حق تعرض به انسان و حیوان را ندارد. [[امام علی(ع)]]، در کعبه متولد گردید. | ||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
{{جعبه نقل قول|<small>شریعتی:</small>{{سخ}} '''اینک کعبه است، در میانه گردابی، گردابی خروشان که چرخ میخورد و کعبه را طواف میکند. یک نقطه ثابت در وسط و جز او، همه متحرک در پیرامونش، دایرهوار بر گردش. ثبوت ابدی و حرکت ابدی! آفتابی در میانه و بر گردش، هر یک، ستارهای در فلک خویش، دایرهوار بر گرد آفتاب.'''<ref>شریعتی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>|عرض = 25%}} | {{جعبه نقل قول|<small>شریعتی:</small>{{سخ}} '''اینک کعبه است، در میانه گردابی، گردابی خروشان که چرخ میخورد و کعبه را طواف میکند. یک نقطه ثابت در وسط و جز او، همه متحرک در پیرامونش، دایرهوار بر گردش. ثبوت ابدی و حرکت ابدی! آفتابی در میانه و بر گردش، هر یک، ستارهای در فلک خویش، دایرهوار بر گرد آفتاب.'''<ref>شریعتی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>|عرض = 25%}} | ||
کعبه را مقدسترین و محترمترین مکان بر روی زمین<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۴۹.</ref> | کعبه را مقدسترین و محترمترین مکان بر روی زمین<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۴۹.</ref> نخستین خانه [[توحید]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹.</ref> و وسیله [[هدایت عامه|هدایت]] جهانیان<ref>سوره آلعمران، آیه۹۶.</ref> دانستهاند. قرآن آن را خانهای مبارک خوانده<ref>سوره آلعمران، آیه۹۶.</ref> دلیل آنرا وسیله بودن کعبه در هدایت، همبستگی، اتحاد، [[تقرب به خداوند]] و ... دانستهاند.<ref>«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیت الله مکارم شیرازی.</ref> [[شهید مطهری]] از متفکران معاصر شیعه معتقد بود براساس آیات قرآن، کعبه، خانهای پربرکت و منشأ خیرات و برکات برای اهل توحید و مسلمانان است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، تهران، ج۲۵، ص۶۳.</ref> | ||
کعبه در [[مسجدالحرام]] در [[شهر مکه]] قرار دارد.<ref>بلاغی، حجة | کعبه در [[مسجدالحرام]] در [[شهر مکه]] قرار دارد.<ref>بلاغی، حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۹۳۷.</ref> | ||
[[امام علی(ع)]] کعبه را پرچمی برای اسلام معرفی کرده<ref> نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه اول، ص۴۵.</ref> و [[امام صادق(ع) | [[امام علی(ع)]] کعبه را پرچمی برای اسلام معرفی کرده<ref> نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه اول، ص۴۵.</ref> و [[امام صادق(ع)]] نگاه به کعبه را [[عبادت]] دانسته<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۰.</ref> و باور داشت مادامی که کعبه پابرجاست، دین پایدار خواهد بود.<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۵۰.</ref> در حریم کعبه، کسی حق تعرض به انسان و حیوانات را ندارد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، تهران، ج۲۵، ص۶۳.</ref> | ||
کعبه را نماد توحید دانستهاند.<ref name=":9" /> اما با گذشت زمان از صورت معبد یکتاپرستانه به صورت بتکده درآمد.<ref>خرمشاهی «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> [[پیامبر اسلام]] پس از [[فتح مکه]]، بتهای کعبه را از بین برد و برای [[ماجرای کسر اصنام|شکستن بتها]] بالای کعبه، [[امام علی علیهالسلام|علی(ع) | کعبه را نماد توحید دانستهاند.<ref name=":9" /> اما با گذشت زمان از صورت معبد یکتاپرستانه به صورت بتکده درآمد.<ref>خرمشاهی «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> [[پیامبر اسلام]] پس از [[فتح مکه]]، بتهای کعبه را از بین برد و برای [[ماجرای کسر اصنام|شکستن بتها]] بالای کعبه، [[امام علی علیهالسلام|علی(ع)]] را بر روی دوش خود قرار داد تا آنرا بشکند.<ref>ابنشهر آشوب، مناقب آلأبیطالب علیهمالسلام، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> | ||
[[ناصرخسرو]]، [[کلام|متکلم]] و شاعر [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] در قصیدهای که بهترینهای عالم هستی را برشمرده، کعبه را برترین بناها دانسته است.<ref>یزدانی، «حج در آینه شعر فارسی»، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | [[ناصرخسرو]]، [[کلام|متکلم]] و شاعر [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] در قصیدهای که بهترینهای عالم هستی را برشمرده، کعبه را برترین بناها دانسته است.<ref>یزدانی، «حج در آینه شعر فارسی»، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
**خانه خدا به شکل مربّع است و عرب این اسم را به خانهای که چهار گوش باشد اطلاق میکند.<ref> ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۷۱۸</ref> این نام به جهت استفاده بسیار، برای خانه خدا، تعیین گردید.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.</ref> | **خانه خدا به شکل مربّع است و عرب این اسم را به خانهای که چهار گوش باشد اطلاق میکند.<ref> ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۷۱۸</ref> این نام به جهت استفاده بسیار، برای خانه خدا، تعیین گردید.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.</ref> | ||
**کعبه در لغت به معنای ارتفاع آمده است. بنای کعبه بهجهت ارتفاع و بلندی که از سطح زمین دارد، به این نام خوانده شده است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن»، ص۳۷.</ref> | **کعبه در لغت به معنای ارتفاع آمده است. بنای کعبه بهجهت ارتفاع و بلندی که از سطح زمین دارد، به این نام خوانده شده است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن»، ص۳۷.</ref> | ||
*از کعبه با نام «عتیق (آزاد)» نیز یاد شده است.<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> از [[امام باقر(ع)]] در علت نامگذاری کعبه به عتیق پرسیدند و امام علت آنرا چنین دانست که آن، خانهای است آزاد و رها از همه مردم و هیچکس مالک و صاحب آن نیست.<ref>کلینی، | *از کعبه با نام «عتیق (آزاد)» نیز یاد شده است.<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> از [[امام باقر(ع)]] در علت نامگذاری کعبه به عتیق پرسیدند و امام علت آنرا چنین دانست که آن، خانهای است آزاد و رها از همه مردم و هیچکس مالک و صاحب آن نیست.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۸۹.</ref> | ||
*به کعبه، «بیت» نیز گفته میشود و در قرآن، از تعبیر «بیت» برای کعبه استفاده شده<ref >جناتی، «اسامی کعبه در قٰرآن»، ص۳۸.</ref> که از مشهورترین آنها، تعبیر بیتالله (خانه خدا) است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> نامهای دیگر در قرآن، ''البیت''،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> ''البیت الحرام''،<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref> ''البیت العتیق''،<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> | *به کعبه، «بیت» نیز گفته میشود و در قرآن، از تعبیر «بیت» برای کعبه استفاده شده<ref >جناتی، «اسامی کعبه در قٰرآن»، ص۳۸.</ref> که از مشهورترین آنها، تعبیر بیتالله (خانه خدا) است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> نامهای دیگر در قرآن، ''البیت''،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> ''البیت الحرام''،<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref> ''البیت العتیق''،<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> «البیت المعمور»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۰.</ref> و «''البیت المحرم»''<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۷.</ref> است. | ||
*در زمانهای بسیار قدیم، کعبه به نامهای دیگری چون ''قادِس''، ''ناذِر'' و ''القریة القدیمة'' نیز خوانده میشد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳.</ref> | *در زمانهای بسیار قدیم، کعبه به نامهای دیگری چون ''قادِس''، ''ناذِر'' و ''القریة القدیمة'' نیز خوانده میشد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳.</ref> | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
===قبله و حج=== | ===قبله و حج=== | ||
{{نوشتار اصلی|قبله|حج}} | {{نوشتار اصلی|قبله|حج}} | ||
قبله اول مسلمانان، [[بیتالمقدس]] بود تا اینکه در [[مدینه]] آیهای نازل شد و دستور [[تغییر قبله]] به سوی کعبه داده شد و کعبه تبدیل به قبله مسلمانان گشت.<ref>مکارم شیرازی، | قبله اول مسلمانان، [[بیتالمقدس]] بود تا اینکه در [[مدینه]] آیهای نازل شد و دستور [[تغییر قبله]] به سوی کعبه داده شد و کعبه تبدیل به قبله مسلمانان گشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۹۱.</ref> بر هر مسلمان لازم است هنگام خواندن نماز، به سمت کعبه قرار بگیرد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> | ||
در [[مناسک حج|اعمال حج]]، باید به دور کعبه [[طواف]] کرد.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۴.</ref> | در [[مناسک حج|اعمال حج]]، باید به دور کعبه [[طواف]] کرد.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۴.</ref> | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==بنای کعبه== | ==بنای کعبه== | ||
روایات بسیاری، تاریخ بنای کعبه را پیش از [[ابراهیم(ع)]]، در دوره [[آدم(ع)]]<ref> امام، «کعبه و بررسی تاریخ بنای آن در قرآن»، ص۶۰.</ref> و حتی قبل از خلقتِ [[حضرت آدم]] دانستهاند.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۱.</ref> مشهور عالمان شیعه نیز بنای کعبه را پیش از حضرت ابراهیم دانستهاند.<ref> امام، «کعبه و بررسی تاریخ بنای آن در قرآن»، ص۶۱.</ref> این بنا تا زمان [[طوفان حضرت نوح]] باقی بود و سپس در طوفان از بین رفت.<ref> مکارم شیرازی، | روایات بسیاری، تاریخ بنای کعبه را پیش از [[ابراهیم(ع)]]، در دوره [[آدم(ع)]]<ref> امام، «کعبه و بررسی تاریخ بنای آن در قرآن»، ص۶۰.</ref> و حتی قبل از خلقتِ [[حضرت آدم]] دانستهاند.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۱.</ref> مشهور عالمان شیعه نیز بنای کعبه را پیش از حضرت ابراهیم دانستهاند.<ref> امام، «کعبه و بررسی تاریخ بنای آن در قرآن»، ص۶۱.</ref> این بنا تا زمان [[طوفان حضرت نوح]] باقی بود و سپس در طوفان از بین رفت.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۵۵.</ref> حضرت ابراهیم به همراه فرزندش [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]]، کعبه را براساس همان پایههایی که داشت، تجدید بنا کردند.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۵۵.</ref> | ||
برخلاف این نظریه، [[علامه طباطبایی]]، بنای کعبه را توسط ابراهیم(ع) و نه پیش از آن، دانسته است.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۵۰.</ref> | برخلاف این نظریه، [[علامه طباطبایی]]، بنای کعبه را توسط ابراهیم(ع) و نه پیش از آن، دانسته است.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۵۰.</ref> | ||
خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
! تاریخچه بنا و بازسازی کعبه !! ستون !! سقف !! در کعبه !! دیوار کعبه!! اندازه کعبه!! ارتفاع دیوار کعبه | ! تاریخچه بنا و بازسازی کعبه !! ستون !! سقف !! در کعبه !! دیوار کعبه!! اندازه کعبه!! ارتفاع دیوار کعبه | ||
|- | |- | ||
| بنای حضرت ابراهیم|| نداشت<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۸.</ref>|| نداشت<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۸.</ref>|| نداشت<ref>صبری باشا، موسوعة مرآة | | بنای حضرت ابراهیم|| نداشت<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۸.</ref>|| نداشت<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۸.</ref>|| نداشت<ref>صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین وجزیرة العرب ۲۰۰۴م، ج۲، ص۶۶۴.</ref>|| ساخته شد<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۵۵.</ref>|| ـ || حدود ۴ متر و نیم.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
| بازسازی قریش پنج سال پیش از بعثت || شش ستون ساخته شد<ref>صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۶.</ref>|| ساخته شد<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۴۶.</ref>|| چند قرن پیشتر ساخته شده بود<ref>صبری باشا، موسوعة مرآة | | بازسازی قریش پنج سال پیش از بعثت || شش ستون ساخته شد<ref>صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۶.</ref>|| ساخته شد<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۴۶.</ref>|| چند قرن پیشتر ساخته شده بود<ref>صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین وجزیرة العرب ۲۰۰۴م، ج۲، ص۶۶۴.</ref> در این بازسازی حدود ۲ متر از سطح زمین بالا برده شد<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref>|| کامل بازسازی شد<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref>|| - || حدود ۹ متر<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
| بازسازی عبدالله بن زبیر|| شش ستون تبدیل به ۳ ستون گشت<ref>صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۶.</ref>|| کامل بازسازی شد و دو سقف برای کعبه ساخت<ref>صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref>|| دو در برای کعبه ساخته شد<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۴۹.</ref> و همچنین بر روی زمین قرار داده شد<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref>|| کامل بازسازی شد<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref>|| بزرگتر شده و بخشی از حجر اسماعیل نیز در درون کعبه قرار داده شد<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref>|| حدود ۱۳ متر و نیم<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | | بازسازی عبدالله بن زبیر|| شش ستون تبدیل به ۳ ستون گشت<ref>صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۶.</ref>|| کامل بازسازی شد و دو سقف برای کعبه ساخت<ref>صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref>|| دو در برای کعبه ساخته شد<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۴۹.</ref> و همچنین بر روی زمین قرار داده شد<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref>|| کامل بازسازی شد<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref>|| بزرگتر شده و بخشی از حجر اسماعیل نیز در درون کعبه قرار داده شد<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref>|| حدود ۱۳ متر و نیم<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
[[ملتزم]] را در یک معنا، بخشی از دیوار کعبه میان [[حجر الاسود]] و [[در کعبه]] دانستهاند<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۸۸.</ref> و در معنای دیگر، هممعنای مستجار استفاده شده است.<ref>عاملی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص ۴۰۶.</ref> | [[ملتزم]] را در یک معنا، بخشی از دیوار کعبه میان [[حجر الاسود]] و [[در کعبه]] دانستهاند<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۸۸.</ref> و در معنای دیگر، هممعنای مستجار استفاده شده است.<ref>عاملی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص ۴۰۶.</ref> | ||
'''در کعبه'''{{سخ}}[[در کعبه|درِ کعبه]] بر دیوار شرقی کعبه واقع شده<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب | '''در کعبه'''{{سخ}}[[در کعبه|درِ کعبه]] بر دیوار شرقی کعبه واقع شده<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب الکعبة المشرفة]»، سایت الرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام و المسجد النبوی.</ref> و در روایات شیعه به خواندن [[دعا]] در زمان رسیدن به آن، توصیه کردهاند.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۳۱-۵۳۲.</ref> | ||
'''شاذروان'''{{سخ}}[[شاذروان|شاذَروان]] برآمدگی کوتاه در اطراف دیوار کعبه<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی ـ مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۲۳.</ref> که جز در بخش حجر اسماعیل، در سه سمت دیگر کعبه وجود دارد.<ref>شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۰۵.</ref> مشهور فقیهان شیعه، این برآمدگی را جزو کعبه دانستهاند که طواف کننده باید خارج از آن، طواف کند.<ref>منتظری، احکام و مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۵۲.</ref> | '''شاذروان'''{{سخ}}[[شاذروان|شاذَروان]] برآمدگی کوتاه در اطراف دیوار کعبه<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی ـ مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۲۳.</ref> که جز در بخش حجر اسماعیل، در سه سمت دیگر کعبه وجود دارد.<ref>شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۰۵.</ref> مشهور فقیهان شیعه، این برآمدگی را جزو کعبه دانستهاند که طواف کننده باید خارج از آن، طواف کند.<ref>منتظری، احکام و مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۵۲.</ref> | ||
خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
'''ناودان طلا''' | '''ناودان طلا''' | ||
[[ناودان طلا|ناودانی]] از جنس طلا بر بالای دیوار شمالی کعبه که آب روی سقف را به محوطه حِجر اسماعیل میریزد.<ref>غفاری، راهنمای حرمین شریفین، ۱۳۷۰ش، ص۱۷۸.</ref> به دعا زیر این ناودان توصیه شده و آن را مستجاب دانستهاند.<ref>کلینی، | [[ناودان طلا|ناودانی]] از جنس طلا بر بالای دیوار شمالی کعبه که آب روی سقف را به محوطه حِجر اسماعیل میریزد.<ref>غفاری، راهنمای حرمین شریفین، ۱۳۷۰ش، ص۱۷۸.</ref> به دعا زیر این ناودان توصیه شده و آن را مستجاب دانستهاند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۷.</ref> | ||
'''پرده کعبه''' | '''پرده کعبه''' | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
قریش برای کعبه یک سقف قرار داد، اما [[عبدالله بن زبیر|ابنزبیر]] در بازسازی، دو سقف برای کعبه قرار داد؛ زیرا در زمان وی کف کعبه همسطح مسجد شده بود و فاصله کف تا سقف بسیار بود.<ref name=":6">صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref> | قریش برای کعبه یک سقف قرار داد، اما [[عبدالله بن زبیر|ابنزبیر]] در بازسازی، دو سقف برای کعبه قرار داد؛ زیرا در زمان وی کف کعبه همسطح مسجد شده بود و فاصله کف تا سقف بسیار بود.<ref name=":6">صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref> | ||
داخل کعبه، اتاق کوچکی وجود دارد که راهپله برای رفتن بر روی سقف کعبه است.<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب الکعبة المشرفة]»، سایت الرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام و المسجد النبوی.</ref> این اتاقک، دارای در کوچکی است که [[در کعبه#درِ داخل کعبه|در توبه]] خوانده میشود.<ref>الشریف، «[https://mawdoo3.com/ | داخل کعبه، اتاق کوچکی وجود دارد که راهپله برای رفتن بر روی سقف کعبه است.<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب الکعبة المشرفة]»، سایت الرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام و المسجد النبوی.</ref> این اتاقک، دارای در کوچکی است که [[در کعبه#درِ داخل کعبه|در توبه]] خوانده میشود.<ref>الشریف، «[https://mawdoo3.com/معلومات_عن_باب_التوبة_فی_الکعبة معلومات عن باب التوبة فی الکعبة]»، سایت موضوع.</ref> | ||
این در از طلا ساخته شده است.<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب الکعبة المشرفة]»، سایت الرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام و المسجد النبوی.</ref> | این در از طلا ساخته شده است.<ref>«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب الکعبة المشرفة]»، سایت الرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام و المسجد النبوی.</ref> | ||
خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
==ارکان کعبه== | ==ارکان کعبه== | ||
ارکان، جمع «رکن» و رکن یک سازه را به معنی پایه و ستون آن دانستهاند.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۶۰ق، ج۴، ص۲۳۴.</ref> چون در گوشههای چهارگانه داخل کعبه، چهار ستون، سقف خانه را نگه داشته است، به هر یک از زوایای کعبه [که ستونی را در بردارد] «رکن» گفته میشود.<ref>صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، ۱۳۸۵ش، ص۱۰۴.</ref> | |||
کعبه دارای چهار رکن است: | کعبه دارای چهار رکن است: | ||
*[[رکن حجرالاسود|رکن شرقی]] (رکن حجر الاسود): این رکن تقریباً به سمت مشرق و [[چاه زمزم]] قرار داشته و [[حجرالاسود]] در آن جای دارد.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> آغاز هر [[طواف]] از مقابل رکن حجرالاسود و پایانش نیز در مقابلِ همین رکن است.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> | *[[رکن حجرالاسود|رکن شرقی]] (رکن حجر الاسود): این رکن تقریباً به سمت مشرق و [[چاه زمزم]] قرار داشته و [[حجرالاسود]] در آن جای دارد.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> آغاز هر [[طواف]] از مقابل رکن حجرالاسود و پایانش نیز در مقابلِ همین رکن است.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> | ||
خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
[[سعدی]]: | [[سعدی]]: | ||
{{شعر۲|سعدی اگر طالبی راه رو و رنج بر|کعبه دیدار دوست صبر بیابان اوست<ref>سعدی، [https://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh95 دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۹۵.]، سایت گنجور.</ref>}} | {{شعر۲|سعدی اگر طالبی راه رو و رنج بر|کعبه دیدار دوست صبر بیابان اوست<ref>سعدی، [https://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh95 دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۹۵.]، سایت گنجور.</ref>}} | ||
{{شعر۲|وصال کعبه میسر نمیشود سعدی|مگر که راه بیابان پرخطر گیرند<ref>سعدی، [https://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh231 دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۲۳۱] | {{شعر۲|وصال کعبه میسر نمیشود سعدی|مگر که راه بیابان پرخطر گیرند<ref>سعدی، [https://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh231 دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۲۳۱]، سایت گنجور.</ref>}} | ||
==نگارخانه== | ==نگارخانه== | ||
خط ۱۹۷: | خط ۱۹۷: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*ابناثیر، الکامل فی التاریخ، تحقیق: ابیالفداء عبدالله القاضی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۷ق. | *ابناثیر، الکامل فی التاریخ، تحقیق: ابیالفداء عبدالله القاضی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۷ق. | ||
* | *ابنشهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ق. | ||
*ابنکثیر، البدایة و النهایة، تحقیق عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، مصر، ۱۹۹۷م. | *ابنکثیر، البدایة و النهایة، تحقیق عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، مصر، ۱۹۹۷م. | ||
*ابنمنظور، لسان العرب، قم، ادب، ۱۴۰۵ق. | *ابنمنظور، لسان العرب، قم، ادب، ۱۴۰۵ق. | ||
*ابنهشام، عبدالملک، السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم الأبیاری، عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دارالمعرفة، چاپ اول، بیتا. | *ابنهشام، عبدالملک، السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم الأبیاری، عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دارالمعرفة، چاپ اول، بیتا. | ||
*اقبال لاهوری، محمد، «[https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashregh/sh218 پیام مشرق، بخش ۲۱۸، میتراشد فکر ما هر دم خداوندی دگر]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | *اقبال لاهوری، محمد، «[https://ganjoor.net/iqbal/payam-mashregh/sh218 پیام مشرق، بخش ۲۱۸، میتراشد فکر ما هر دم خداوندی دگر]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* | *«[https://www.khabaronline.ir/news/83711 الهی! خانه کجا و صاحب خانه کجا؟]»،سایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۲مرداد ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*امام خمینی، مناسک حج، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲ش. | *امام خمینی، مناسک حج، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲ش. | ||
*امام، سید جلال، «[http://ensani.ir/fa/article/69731 کعبه و بررسی تاریخ بنای آن در قرآن]»، معرفت، ش۱۱۴، ۱۳۸۶ش. | *امام، سید جلال، «[http://ensani.ir/fa/article/69731 کعبه و بررسی تاریخ بنای آن در قرآن]»، معرفت، ش۱۱۴، ۱۳۸۶ش. | ||
*امین کردی، عبیدالله، «[http://ensani.ir/fa/article/86564 آخرین توسعه و مرمت کعبه]»، میقات حج، ش۳۶، ۱۳۸۰ش. | *امین کردی، عبیدالله، «[http://ensani.ir/fa/article/86564 آخرین توسعه و مرمت کعبه]»، میقات حج، ش۳۶، ۱۳۸۰ش. | ||
*«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیتالله مکارم | *«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیتالله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*انصاریان، حسین، «[https://lib.eshia.ir/10694/1/20 حج در آینه عرفان]»، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش. | *انصاریان، حسین، «[https://lib.eshia.ir/10694/1/20 حج در آینه عرفان]»، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش. | ||
*«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب | *«[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/94-2020-05-28-09-32-7 باب الکعبة المشرفة]»، سایت الرئاسة العامة لشؤون المسجد الحرام و المسجد النبوی، تاریخ بازدید:۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق: سهیل زکار، ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق. | *بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق: سهیل زکار، ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق. | ||
*بلاغی، عبدالحجت، حجة | *بلاغی، عبدالحجت، حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، قم، حکمت، ۱۳۸۶ق. | ||
*پروین اعتصامی، «[https://ganjoor.net/parvin/divanp/ghasidep/sh8 دیوان اشعار، قصیدهٔ شمارهٔ ۸]» سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | *پروین اعتصامی، «[https://ganjoor.net/parvin/divanp/ghasidep/sh8 دیوان اشعار، قصیدهٔ شمارهٔ ۸]» سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*جناتی، محمدابراهیم، «[http://miqat.hajj.ir/article_37182.html اسامی کعبه در قرآن]»، میقات حج، ش۱، ۱۳۷۱ش. | *جناتی، محمدابراهیم، «[http://miqat.hajj.ir/article_37182.html اسامی کعبه در قرآن]»، میقات حج، ش۱، ۱۳۷۱ش. | ||
خط ۲۱۸: | خط ۲۱۸: | ||
*خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش. | *خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش. | ||
*دفتری فرهاد، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمه فریدون بدرهای، تهران، فرزان روز، ۱۳۷۶ش. | *دفتری فرهاد، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمه فریدون بدرهای، تهران، فرزان روز، ۱۳۷۶ش. | ||
*«[http://www.imamalinet.net/fa/goharenab/View/43561/0 راز ولادت علی علیهالسلام در درون کعبه]»، پایگاه امام علی(ع) | *«[http://www.imamalinet.net/fa/goharenab/View/43561/0 راز ولادت علی علیهالسلام در درون کعبه]»، پایگاه امام علی(ع)، تاریخ بازدید: ۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*رفیعی، سید جواد، «[https://www.zeitoons.com/65937 شریعتی و حج]»، سایت زیتون، تاریخ درج مطلب: ۱۷مرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید:۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | *رفیعی، سید جواد، «[https://www.zeitoons.com/65937 شریعتی و حج]»، سایت زیتون، تاریخ درج مطلب: ۱۷مرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید:۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*سعدی، «[https://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh95 دیوان اشعار، غزلیات]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | *سعدی، «[https://ganjoor.net/saadi/divan/ghazals/sh95 دیوان اشعار، غزلیات]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* | *سعدی، «[https://ganjoor.net/saadi/golestan/gbab2/sh3 گلستان،]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸تیر۱۴۰۱ش. | ||
*سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق: صبحی صالح، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. | *سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق: صبحی صالح، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. | ||
*شاه نعمتالله ولی، «[https://ganjoor.net/shahnematollah/ghazalshv/sh448 غزلیات]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | *شاه نعمتالله ولی، «[https://ganjoor.net/shahnematollah/ghazalshv/sh448 غزلیات]»، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
خط ۲۲۷: | خط ۲۲۷: | ||
*شراب، محمدحسین، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، مترجم: محمدرضا نعمتی، حمیدرضا شیخی، تهران، بینا، ۱۳۸۳ش | *شراب، محمدحسین، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، مترجم: محمدرضا نعمتی، حمیدرضا شیخی، تهران، بینا، ۱۳۸۳ش | ||
*شریعتی، علی «[http://www.shariati.com/farsi/tohidsherk/tohidsherk1.html توحید و شرک]»، سایت دکتر علی شریعتی، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | *شریعتی، علی «[http://www.shariati.com/farsi/tohidsherk/tohidsherk1.html توحید و شرک]»، سایت دکتر علی شریعتی، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
* | *شریعتی، علی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*شهید ثانی، زینالدین، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح سیدمحمد | *شهید ثانی، زینالدین، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح سیدمحمد کلانتر، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول، ۱۴۱۰ق. | ||
*شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح علیاکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق. | *شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح علیاکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق. | ||
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: آقابزرگ تهرانی، تحقیق احمد قصیرعاملی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بیتا. | *شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: آقابزرگ تهرانی، تحقیق احمد قصیرعاملی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بیتا. | ||
*شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة آلالبیت لإحیاءالتراث، ۱۴۱۶ق. | *شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة آلالبیت لإحیاءالتراث، ۱۴۱۶ق. | ||
*صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، تهران، مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش. | *صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، تهران، مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش. | ||
*صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة | *صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب ترجمه: ماجده معروف، حسین مجیب المصری، عبدالغزیز عوض، قاهره، دارالآفاق العربیة، ٢٠٠٤م. | ||
* | *صفری فروشانی، نعمتالله، مکه در بستر تاریخ، قم، مرکز جهانی علوم انسانی، ۱۳۸۶ش. | ||
*طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | *طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | ||
*طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالمعارف، ۱۹۶۸م. | *طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالمعارف، ۱۹۶۸م. | ||
*طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق سیداحمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش. | *طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق سیداحمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش. | ||
*عاملی، سید محمدحسین | *عاملی، سید محمدحسین ترحینی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دارالفقه ۱۴۲۷ق. | ||
*عاملی، یاسین عیسی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة، بیروت، دار البلاغة، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | *عاملی، یاسین عیسی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة، بیروت، دار البلاغة، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | ||
*عطار، [https://ganjoor.net/attar/divana/ghazal-attar/sh107 دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۱۰۷]، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | *عطار، [https://ganjoor.net/attar/divana/ghazal-attar/sh107 دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۱۰۷]، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۸تیر ۱۴۰۱ش. | ||
خط ۲۵۱: | خط ۲۵۱: | ||
*مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، بیجا، بینا، ۱۳۷۷ش. | *مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، بیجا، بینا، ۱۳۷۷ش. | ||
*مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش. | *مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش. | ||
*مطهری، | *مطهری، مرتضی،مجموعه آثار، تهران، صدرا، بیتا. | ||
* | *الشریف، عبدالرحیم، «[https://mawdoo3.com/معلومات_عن_باب_التوبة_فی_الکعبة معلومات عن باب التوبة فی الکعبة]»، سایت موضوع، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۱ش. | ||
*مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق. | *مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
خط ۲۶۳: | خط ۲۶۳: | ||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||
{{حضرت ابراهیم}} | {{حضرت ابراهیم}} | ||
[[ar: | [[ar:الکعبة]] | ||
[[en:Ka'ba]] | [[en:Ka'ba]] | ||
[[ur: | [[ur:کعبه]] | ||
[[tr:Kabe]] | [[tr:Kabe]] | ||
[[es:Kaaba]] | [[es:Kaaba]] |