تارک الصلاة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تارِکُ الصّلاة''' مسلمانی است که عمداً [[نماز]] نمی‌خواند. چنین شخصی بر اساس شریعت اسلام، مرتکب [[گناهان کبیره|گناه کبیره]] شده است. ترک نماز اگر با انکار وجوب نماز همراه باشد، باعث [[ارتداد]] خواهد شد. [[قرآن]]، نمازگزار نبودن را از موانع [[شفاعت]] در [[قیامت]] برشمرده است. از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] نقل شده اگر فردی نماز خود را بدون عذر ترک کند، خداوند اعمال نیک او را [[احباط|از بین می‌برد]]. براساس [[حدیث|روایات]]، [[شیطان]] به‌وسیله ترک نماز، انسان‌ها را به گناهان بزرگ می‌اندازد و [[خدا]] حق دارد ترک‌کنندگان نماز را به همراه [[منافق|منافقان]] به [[جهنم]] بفرستد. در روایات از افراد تارک الصلاة با تعبیر [[کفر|کافر]] نیز یاد شده است.

مسلمانان [[اجماع]] دارند بر اینکه اگر کسی اصل نماز را انکار کرده و [[واجب]] بودن آن را زیر سؤال ببرد، کافر شده و [[مرتد]] است، مگر اینکه ادعا کند نماز نخواندن از روی شبهه‌ای مانند تازه مسلمان شدن بوده باشد.

ترک نماز را از گناهان بسیار بزرگ خوانده‌اند<ref name=":1">طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۴، ص۱۶۸.</ref> که در روایات به کافر بودن این افراد تصریح شده است.<ref name=":1" /> چون حقیقت ترک نماز از روی عمد همان سبک شمردن نماز است، کیفر و مجازات این کار در روایاتی از امام صادق(ع) از برخی گناهان کبیره(مانندشرب خمر) بیشتر و بزرگ‌تر عنوان شده و همین را سبب کافر برشمرده شدن تارک الصلاة دانسته اند.<ref>حرعاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه، ج۳، ص۲۸.</ref>

مفسران معتقدند شرایط تارک الصلاة از افرادی که در نماز سهل‌انگاری می‌کنند و قرآن آنان را شایسته وَيْل(ویل به معنای زیان و دوری از رحمت خداوند<ref>طالقانی، پرتوی از قرآن، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۷۳.</ref>) دانسته، بدتر است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۱.</ref>  

از [[پیامبر اکرم]] نقل شده که اگر فردی نماز خود را بدون عذر ترک کند، [[خداوند]] اعمال او را [[احباط|حبط]] می‌کند.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۹، ص۲۰۲.</ref> براساس روایات، [[شیطان]] به‌وسیله ترک نماز، انسان‌ها را به گناهان بزرگ می‌اندازد<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۹، ص۲۰۲.</ref> و خداوند حق دارد ترک‌کنندگان نماز را به همراه [[منافق|منافقان]] به [[جهنم]] بفرستد.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۳۱.</ref> از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] روایت شده که سفارش کردند در نماز سستی مکنید، برای اینکه رسول خدا در وقت مردن فرمود: از من نیست کسی که نماز را سبک بشمارد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۶۹.</ref>

 

در روایتی از [[پیامبر]] نقل شده که اگر کسی سه روز نماز را ترک کرده و بمیرد، [[غسل میت|غسل]] و [[کفن]] برای او نیست و در قبرستان مسلمانان دفن نمی‌گردد.<ref>شعیری، جامع الأخبار، نجف، ص۷۴.</ref> آلوسی، نویسنده و مفسر اهل‌سنت، گناه ترک نماز به صورت عمدی را بزرگ‌تر از گناه [[قتل]]، [[زنا]] و [[سرقت]] دانسته است.<ref>ألبانی، حکم تارک الصلاة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۵.</ref>

مسلمانان [[اجماع]] دارند بر اینکه اگر کسی اصل نماز را انکار کرده و واجب بودن آن را رد کند، کافر شده، از دایره اسلام خارج <ref name=":0">«[https://almoflihun.com/فقه/نماز/حکم-تارک-الصلاه/ حکم تارک الصلاه]» سایت مفلحون.</ref> و [[مرتد]] است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۵۹.</ref> مگر اینکه ادعا کند نماز نخواندن از روی شبهه‌ای مانند تازه مسلمان شدن بوده باشد؛<ref>شهید اول، الدروس، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۴۴.</ref> اما اگر کسی به وجوب نماز اعتقاد داشت، اما بدون عذر نماز را ترک کرد، [[تعزیر]] می‌گردد و دستور داده می‌شود که [[نماز]] بخواند. اگر فرد بر نماز نخواندن باقی ماند و نماز دیگری از او قضا شد، دوباره تعزیر می‌گردد.<ref name=":2">شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶۸۹.</ref> اگر فردی از روی تنبلی، نماز خود را ترک کند بدون اینکه وجوب نماز را انکار کند، حکم به [[فسق|فاسق بودن]] این فرد داده شده است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۵۹.</ref>

برخی روایات به کافر بودنِ تارک الصلاة، اشاره کرده‌اند: [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] کسی که از روی عمد، نماز را ترک کند، کافر دانسته<ref>ابن أبی‌جمهور، عوالی اللئالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۲۴.</ref> [[امام کاظم (ع)]] براساس این سخن پیامبر(ص) در روایتی که گناهان کبیره را شمارش کرده ترک عمدی نماز  وهر چه را خداوند  واجب کرده از [[گناهان کبیره]] دانسته است. <ref>کلینی، کافی، ج۲، ص ۲۸۷.</ref>{{یادداشت|وَ تَرْكُ الصَّلَاةِ مُتَعَمِّداً أَوْ شَيْئاً مِمَّا فَرَضَ اللهُ لِأَنَّ رَسُولَ اللهِ ص قَالَ مَنْ تَرَكَ الصَّلَاةَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ بَرِئَ مِنْ ذِمَّةِ اللهِ وَ ذِمَّةِ رَسُولِ اللهِ}}رسول خدا معتقد بود میان بندگی خدواند و کفر، ترک نماز است.<ref>شعیری، جامع الأخبار، نجف، ص۷۴.</ref> [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نیز در گفتاری ترک‌کننده نماز را کافر خواند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref>

[[علامه مجلسی]] معتقد است، [[ایمان]] تنها ایمان قلبی نیست بلکه باید با انجام واجبات شرعی و ترک محرمات همراه باشد. به همین جهت در روایات به تارک نماز، کافر گفته شده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۶، ص۱۲۷.</ref> مسلمانان اتفاق نظر دارند که انکار اصل نماز، موجب خروج از اسلام می‌شود.<ref name=":0" /> [[علامه حلی]] فقیه بزرگ شیعه ادعای [[اجماع]] بر [[ارتداد]] و قتل این نوع افراد کرده است.<ref>حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۹۱.</ref>[[میرزا محمد استرآبادی]]  نیز در آیات الاحکام از برخی فقها نقل کرده که به [[آیه سیف]] برای وجوب  قتل تارک‌الصلاه چون مرتد است استدلال کرده‌اند.<ref>استرآبادی، آیات الأحكام، مکتبه المعراجی، ج۱، ص۲۴۹.</ref>

مسلمانان درباره کسی که با وجود اعتقاد به وجوب نماز، آن را ترک کند، اختلاف نظر دارند.<ref name=":0" /> برخی افراد برای کسی که اعتقاد به وجوب نماز داشته ولی از روی عمد نماز نخواند، دستور به [[تعزیر]] داده‌اند و در صورت تکرار در مرتبه سوم یا مرتبه چهارم<ref>شهید اول، الدروس، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۴۴.</ref> به قتل این فرد، فتوا داده‌اند.<ref name=":2" /> البته برخی [[مراجع تقلید]] معتقدند تنها ترک نماز موجب کفر نمی‌شود؛ [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیستانی]] از مراجع تقلید معتقد است تنها ترک نماز موجب کفر نمی‌شود اگر چه ترک آن از گناهان بزرگ است.<ref>«[https://www.sistani.org/persian/qa/0852/ پرسش و پاسخ، تارک نماز]»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت الله سیستانی.</ref> [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله تبریزی]] از مراجع تقلید معتقد است شخص ترک‌کننده نماز، [[نجس]] نیست.<ref>تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج۲، ص۱۱۵.</ref>

بر اساس برخی روایات گناه ترک نماز می تواند از آتش زدن قرآن، [[زنا|زنا]] و ... هم بالاتر باشد و تارک نماز را در حد کفر به خدا و رسولش برشمرده‌اند.<ref>کلینی، کافی، مصحح غفاری، ج2 ص 287 و دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب إلی الصواب، ج 1، ص 190</ref> اما شیخ صدق در [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرایع]] و همچنین مولف لئالی‌الاخبار دلیل سنگینی گناه تارک الصلاة را با توجه به روایات، تنها خوار شمردن این عبادت، بدون دلیل خاص، و عدم لذت شخص، حتی به صورت حرام، برشمرده‌اند؛ حال آنکه در گناهان دیگر شخص به دلیل غلبه [[شهوت]] یا لذتی حرام به گناه روی می‌آورد. <ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ج 2، ص 339، [https://lib.qhu.ac.ir/post/54096/%d9%84%d8%a6%d8%a7%d9%84%db%8c-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%ae%d8%a8%d8%a7%d8%b1/p1266/ «لئالی الاخبار، ص 1297»]کتابخانه دیجیتال مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث</ref>

* شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بی تا.

* شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق و مصحح: مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.

* شیخ طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، محقق و مصحح: علی خراسانی، سیدجواد شهرستانی، مهدی طه نجف، مجتبی عراقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.

* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، محمدآخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

* مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

{{پایان}}{{نمازها}}