ایام فاطمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

ایام فاطمیه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۸

۹۶۱ بایت حذف‌شده ، ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Shamsoddin

Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor

۱۷٬۱۹۲

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 [[پرونده:عزاداری فاطمیه مشهد بهار 93.jpg|300px|بندانگشتی|تصویری از [[عزاداری]] ایام فاطمیه]]
-'''ایام فاطمیه''' روزهایی که [[شیعه|شیعیان]] به مناسبت [[شهادت حضرت فاطمه(س)]]، [[سوگواری|عزاداری]] می‌کنند. درباره روز شهادت حضرت زهرا(س)، [[حدیث|روایات]] و نقل‌های تاریخی مختلفی وجود دارد؛ روز [[۱۳ جمادی‌الاول]] و [[۳ جمادی‌الثانی]] از شهرت بیشتری برخوردار است و مشهورترین قول نزد [[شیعه]]، سوم جمادی‌الثانی است. این دو روز و روزهای قبل و بعد از آن، به فاطمیه اول و فاطمیه دوم مشهورند. همچنین از دهم تا [[۲۰ جمادی‌الاول|بیستم جمادی‌الاول]]، دهه فاطمیه اول و از یکم تا [[۱۰ جمادی‌الثانی|دهم جمادی‌الثانی]]، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.
+'''ایام فاطمیه''' روزهایی که [[شیعه|شیعیان]] به مناسبت [[شهادت حضرت فاطمه(س)]]، [[سوگواری|عزاداری]] می‌کنند. درباره روز شهادت حضرت زهرا(س)، گزارش‌های مختلفی وجود دارد؛ روز [[۱۳ جمادی‌الاول]] و [[۳ جمادی‌الثانی]] از شهرت بیشتری برخوردار است و مشهورترین قول نزد [[شیعه]]، سوم جمادی‌الثانی است. این دو روز و روزهای قبل و بعد از آن به ایام فاطمیه مشهورند. همچنین از دهم تا [[۲۰ جمادی‌الاول|بیستم جمادی‌الاول]]، دهه فاطمیه اول و از یکم تا [[۱۰ جمادی‌الثانی|دهم جمادی‌الثانی]]، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.
-روز [[۳ جمادی‌الثانی|سوم جمادی‌الثانی]] در [[ایران]]، تعطیل رسمی است و بعضی از [[مراجع تقلید]] در [[قم]] در [[دسته عزاداری|دسته‌های عزاداری]] شرکت می‌کنند. در کشورهای دیگر همچون [[عراق]]، [[پاکستان]]، [[آذربایجان (کشور)|آذربایجان]]، [[تاجیکستان]] و [[استرالیا]] نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود.
+روز سوم جمادی‌الثانی در [[ایران]]، تعطیل رسمی است و بعضی از [[مراجع تقلید]] در [[قم]] در [[دسته عزاداری|دسته‌های عزاداری]] شرکت می‌کنند. در کشورهای دیگر همچون [[عراق]]، [[پاکستان]]، [[آذربایجان (کشور)|آذربایجان]]، [[تاجیکستان]] و [[استرالیا]] نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود.
 == روز شهادت==
-روز دقیق [[شهادت حضرت زهرا(س)]] بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز [[حدیث|روایات]] متفاوت از [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] مشخص نیست. برخی‌ آن را چهل روز بعد از رحلت [[پیامبر اسلام(ص)]]، برخی‌ ۷۲ روز، گروهی ۷۵ روز، عده‌ای‌ ۹۵ روز، گروهی سه ماه، و پاره‌ای دیگر شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: نظری منفرد، تنها یادگار، ۱۳۸۹ش، ص۴۲۷-۴۳۱.</ref>
+روز دقیق [[شهادت حضرت فاطمه(س)]] مشخص نیست. برخی‌ آن را چهل روز بعد از رحلت [[پیامبر(ص)]]، برخی‌ ۷۲ روز، گروهی ۷۵ روز، عده‌ای‌ ۹۵ روز، گروهی سه ماه، و پاره‌ای دیگر شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.<ref> نگاه کنید به: نظری منفرد، تنها یادگار، ۱۳۸۹ش، ص۴۲۷-۴۳۱.</ref>
-مشهورترین قول نزد [[شیعه]]،<ref>شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.</ref> [[۳ جمادی‌الثانی|سوم جمادی الثانی]] است؛<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۳؛ طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> یعنی ۹۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص).<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> مستند این قول نیز روایتی از [[امام صادق(ع)]] است.<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref>
+شهادت حضرت زهرا در سیزدهم جمادی‌الاول و ۷۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۱، ح۵.</ref> یا سوم جمادی‌الثانی و بعد از ۹۵ روز از رحلت رسول خدا(ص)،<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref> مستند به [[حدیث|روایاتی]] از [[امام صادق(ع)]] است. مشهورترین قول نزد [[شیعه]]،<ref> شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.</ref> [[۳ جمادی‌الثانی|سوم جمادی الثانی]]<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۳؛ طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴.</ref> یعنی ۹۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص) است.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref>
 ==سابقه عزاداری برای حضرت زهرا(س)==
-در زمان حیات [[ائمه(ع)]]، غالبا شیعیان اجازه [[عزاداری]] نداشتند{{مدرک}} ولی گزارش‌هایی از عزاداری اهل بیت(ع) برای [[حضرت زهرا(س)]] رسیده است.<ref> نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در زمان [[دفن]] حضرت فاطمه(س) به عزاداری پرداخت و خطاب به [[رسول الله(ص)]] از مظلومیت حضرت فاطمه(س) سخن گفت.<ref> نگاه کنید به کلینی،‌ الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱،‌ ص۴۵۸و۴۵۹؛ شیخ مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۱و۲۸۲.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کردند و در مجلس خود از ماجرای سقط [[حضرت محسن(ع)]] و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌کردند.<ref>خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref>
+در زمان حیات [[ائمه(ع)]]، غالبا شیعیان اجازه [[عزاداری]] نداشتند{{مدرک}} با این حال گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای [[حضرت زهرا(س)]] رسیده است.<ref> نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در زمان [[دفن]] فاطمه(س) به عزاداری پرداخت و خطاب به [[رسول الله(ص)]] از مظلومیت حضرت فاطمه(س) سخن گفت.<ref> نگاه کنید به کلینی،‌ الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱،‌ ص۴۵۸و۴۵۹؛ شیخ مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۱و۲۸۲.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کردند و در مجلس خود از ماجرای سقط [[حضرت محسن(ع)]] و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌کردند.<ref>خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref>
-[[قاضی عبدالجبار معتزلی]] (متوفی [[سال ۴۱۵ هجری قمری|سال ۴۱۵ق]]) در کتاب [[دلائل النبوة]] گزارش کرده است: عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله [[مصر]]، [[دمشق]]، [[بغداد]]، الرمله، عسقلان و جبل السماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش [[محسن بن علی(ع)|حضرت محسن(ع)]] عزاداری می‌کردند.<ref>قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.</ref> ابن اثیر معتقد است هر زمانی که شیعه قدرت را در دست داشته، به [[عزاداری]] برای [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت(ع)‌]] پرداخته است. دولت‌های [[آل بویه]]،‌[[حمدانیان]] و [[فاطمیون]] در [[مصر]] از جمله دوره‌هایی است که او مثال می‌زند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ج۸، ص۵۴۹.</ref>
+به گزارش [[قاضی عبدالجبار معتزلی]] (درگذشته [[سال ۴۱۵ هجری قمری|۴۱۵ق]]) عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله [[مصر]]، [[دمشق]]، [[بغداد]]، الرمله، عسقلان و جبل السماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش [[محسن بن علی(ع)|حضرت محسن(ع)]] عزاداری می‌کردند.<ref>قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.</ref> ابن اثیر معتقد است هر زمانی که شیعه قدرت را در دست داشته، به [[عزاداری]] برای [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت(ع)‌]] پرداخته است. دولت‌های [[آل بویه]]،‌[[حمدانیان]] و [[فاطمیون]] در [[مصر]] از جمله دوره‌هایی است که او مثال می‌زند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ج۸، ص۵۴۹.</ref>
 ==ایام فاطمیه چه روزهایی است؟==
-ایام فاطمیه، روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.</ref> فاصله بیست روز میان [[۱۳ جمادی‌الاول|سیزده جمادی‌الاول]] تا سوم جمادی‌الثانی را نیز ایام فاطمیه نامیده‌اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref>
+ایام فاطمیه، روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.</ref> از این‌رو از [[۱۳ جمادی‌الاول|سیزده جمادی‌الاول]] تا سوم جمادی‌الثانی را ایام فاطمیه نامیده‌اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref>
-ایام فاطمیه به جهت شهرت سیزده جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به عنوان تاریخ شهادت حضرت فاطمه، به فاطمیه اول و دوم تقسیم شده است. روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم [[جمادی‌الاولی|جمادی‌الاول]] '''فاطمیه اول''' و روزهای سوم تا پنجم [[جمادی‌الثانی]] '''فاطمیه دوم''' نامیده شده است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶.</ref>
+ایام فاطمیه به جهت شهرت سیزده جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به عنوان تاریخ شهادت حضرت فاطمه، به فاطمیه اول و دوم نامگذاری شده است. روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم [[جمادی‌الاولی|جمادی‌الاول]] فاطمیه اول و روزهای سوم تا پنجم [[جمادی‌الثانی]] فاطمیه دوم نامیده شده است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶.</ref> و طبق برخی گزارش‌ها، از دهم تا بیستم جمادی‌الاول، دهه فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.<ref>[http://shia-news.com/00127r «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز]؛ [http://www.soalcity.ir/node/545 «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»،] وبگاه شهر سؤال.</ref> شیعیان با توجه به اعتقادی که به جایگاه دختر [[رسول خدا(ص)]] دارند و شهادت ایشان را در راه دفاع از حقانیت [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] می‌دانند، این ایام را بزرگ می‌دارند.<ref>تبریزی، سیره میرزا جواد تبریزی، ۱۳۹۱ش، ص۸۸-۹۲؛ مظاهری، اندیشه‌های ناب، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۳.</ref>
-طبق برخی گزارش‌ها، از دهم تا بیستم جمادی‌الاول، دهه فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.<ref>[http://shia-news.com/00127r «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز]؛ [http://www.soalcity.ir/node/545 «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»،] وبگاه شهر سؤال.</ref> گفته شده معروف شدن دهه اول یا دوم فاطمیه در سال‎‌های اخیر، به پیروی از [[دهه اول محرم]] صورت گرفته و روایت یا سنتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد، در دست نیست.{{مدرک}} شیعیان با توجه به اعتقادی که به جایگاه دختر [[رسول خدا(ص)]] دارند و شهادت ایشان را در راه دفاع از حقانیت [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] می‌دانند، این ایام را بزرگ می‌دارند.<ref>تبریزی، سیره میرزا جواد تبریزی، ۱۳۹۱ش، ص۸۸-۹۲؛ مظاهری، اندیشه‌های ناب، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۳.</ref>
-گفته شده عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در [[قم]] بعد از تأسیس [[حوزه علمیه قم]] و زعامت [[عبدالکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، عزاداری در این روزها احیاء شد.<ref>رضوی، «حاج شیخ عبدالکریم حائری و سامان‌دادن به تبلیغات دینی»، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref>
+گفته شده عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری دارد. در [[قم]] بعد از تأسیس [[حوزه علمیه قم]] و زعامت [[عبدالکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، عزاداری در این روزها احیاء شد.<ref>رضوی، «حاج شیخ عبدالکریم حائری و سامان‌دادن به تبلیغات دینی»، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref>
-شهادت حضرت زهرا در سیزدهم جمادی‌الاول و ۷۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۱، ح۵.</ref> یا سوم جمادی‌الثانی و بعد از ۹۵ روز از رحلت رسول خدا(ص)،<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref> مستند به [[حدیث|روایاتی]] از [[امام صادق(ع)]] است.
 === دیدگاه مراجع ===
 برخی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود؛ روزهای سیزدهم تا پانزدهم [[جمادی‌الاول]] در فاطمیه نخست و روزهای یکم تا سوم [[جمادی‌الثانی]] به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930101001191 «نظر مراجع و علما در مورد تقارن ایام فاطمیه با جشن نوروز»]، خبرگزاری فارس.</ref>
-به عقیده [[آیت‌الله صافی گلپایگانی]]، [[آیت‌الله وحید خراسانی]] و [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] محدوده عزاداری ایام فاطمیه از [[۱۳ جمادی‌الاول]] تا [[۳ جمادی‌الثانی]] به مدت ۲۰ روز است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »]، خبرگزاری تسنیم.</ref>
+به عقیده [[آیت‌الله صافی گلپایگانی]]، [[آیت‌الله وحید خراسانی]] و [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] محدوده عزاداری ایام فاطمیه از [[۱۳ جمادی‌الاول]] تا [[۳ جمادی‌الثانی]] به مدت ۲۰ روز است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>
-گفته شده در فاصله میان دو فاطمیه، برگزاری مراسم جشن و عروسی اشکال ندارد؛<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»،] پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.</ref> اما شیعیان باید در این مدت از انجام مراسمی که هتک حرمت محسوب می‌شود، دوری کنند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »]، خبرگزاری تسنیم.</ref>
+گفته شده در فاصله میان دو فاطمیه، برگزاری مراسم جشن و عروسی اشکال ندارد؛<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»،] پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.</ref> اما شیعیان باید در این مدت از انجام مراسمی که هتک حرمت محسوب می‌شود، دوری کنند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>
 ==تعطیلی در ایران==
 از سال ۱۳۷۹ش بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه(س)]] تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد [[حسین وحید خراسانی]]، از [[مراجع تقلید شیعه]]، به رئیس‌جمهور وقت، به تصویب رسید.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref>
-بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در [[ایران]] بیشتر مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> در قم، بعضی از مراجع تقلید شیعه همچون آیت‌الله وحید خراسانی و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]]، در این روز به همراه [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>
+بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در [[ایران]] بیشتر مورد توجه قرار گرفت.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> در قم، بعضی از مراجع تقلید شیعه همچون آیت‌الله وحید خراسانی و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]]، در این روز به همراه [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>
 ===برپایی نمایشگاه===
-در سال‌های اخیر همزمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در [[قم]] و [[تهران]] ماکت‌هایی از [[محله بنی‌هاشم]]، خانه حضرت زهرا، [[بیت‌الاحزان]]، [[بقیع]]، [[غدیر خم]] و... ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2257579/«سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد»]، خبرگزاری مهر؛ [http://www.irna.ir/fa/News/81103205/ «نمایش کوچه‌های بنی‌هاشم در ریگان»]، خبرگزاری ایرنا.</ref>
+در سال‌های اخیر همزمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به‌ویژه در [[قم]] و [[تهران]] ماکت‌هایی از [[محله بنی‌هاشم]]، خانه حضرت فاطمه، [[بیت‌الاحزان]]، [[بقیع]]، [[غدیر خم]] و... ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2257579/«سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد»]، خبرگزاری مهر؛ [http://www.irna.ir/fa/News/81103205/ «نمایش کوچه‌های بنی‌هاشم در ریگان»]، خبرگزاری ایرنا.</ref>
 ==فاطمیه در دیگر کشورها==
 در کشورهایی همچون [[عراق]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]،<ref>[http://www.irna.ir/fa/Photo/2652032 «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»]، خبرگزاری ایرنا.</ref> [[آذربایجان (کشور)|آذربایجان]]، [[تاجیکستان]]<ref>[http://tajik.irib.ir/persian/news/تاجیکستان/item/18271-مراسم-سوگواري-شهادت-حضرت-فاطمه-س-در-جمهوری-آذربایجان-و-تاجیکستان  «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه (س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»]، رادیو ایران تاجیک.</ref> و [[استرالیا]]<ref>[http://fa.abna24.com/service/archive/2014/03/31/600449/story.html «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»،] خبرگزاری ابنا.</ref>
-نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود. در اروپا نیز مراسم فاطمیه در مراکزی همچون [[مرکز اسلامی هامبورگ]]<ref>[https://www.mehrnews.com/photo/3922514/«مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»]، خبرگزاری مهر.</ref> و [[مرکز اسلامی امام علی استکهلم]] از سه تا پنج شب ادامه دارد.<ref>[http://fa.abna24.com/news/اخبار-اروپا/برنامه-مراسم-عزاداری-فاطمیه-دوم-2018-در-شهرهای-مهم-اروپا_732762.html  «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (2018) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»]، خبرگزاری ابنا.</ref>
+نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود. همچنین مراسم ایام فاطمیه در [[مرکز اسلامی هامبورگ]]<ref>[https://www.mehrnews.com/photo/3922514/«مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»]، خبرگزاری مهر.</ref> و [[مرکز اسلامی امام علی استکهلم]] از سه تا پنج شب برگزار می‌شود.<ref>[http://fa.abna24.com/news/اخبار-اروپا/برنامه-مراسم-عزاداری-فاطمیه-دوم-2018-در-شهرهای-مهم-اروپا_732762.html  «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (2018) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»]، خبرگزاری ابنا.</ref>
 == نگارخانه==
@@ خط ۶۲: / خط ۶۱: @@
 ==منابع==
 {{منابع}}
-* ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ...
+* ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ...
 * اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، قم، رضی‏، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
 *‌[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی]، تاریخ درج مطلب: ۵ فروردین ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۳۹۹ش.