ایام فاطمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

روز دقیق [[شهادت حضرت زهرا(س)]] بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز [[حدیث|روایات]] متفاوت از [[امامان شیعه|ائمه(ع)]]، دقیقا مشخص نیست. برخی‌ آن را چهل روز بعد از رحلت [[پیامبر اسلام(ص)]]، برخی‌ ۷۲ روز، گروهی ۷۵ روز، عده‌ای‌ ۹۵ روز، گروهی سه ماه، و پاره‌ای دیگر شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: نظری منفرد، تنها یادگار، ۱۳۸۹ش، ص۴۲۷-۴۳۱.</ref>

در زمان حیات [[ائمه اطهار(ع)]]، غالبا شیعیان اجازه [[عزاداری]] نداشتند{{مدرک}} ولی نقل‌هایی از عزاداری اهل بیت(ع) برای [[حضرت زهرا(س)]] رسیده است.<ref>خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در زمان [[دفن]] حضرت فاطمه(س) به عزاداری پرداخت و خطاب به [[رسول الله(ص)]] از مظلومیت حضرت فاطمه(س) سخن گفت.<ref>کلینی،‌ الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱،‌ ص ۴۵۸و۴۵۹؛ شیخ مفید، الأمالی، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۱و۲۸۲.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کردند و در [[روضه]] خود از ماجرای سقط [[حضرت محسن(ع)]] و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌کردند.<ref>خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref>  

[[قاضی عبدالجبار معتزلی]] (متوفی [[سال ۴۱۵ هجری قمری|سال ۴۱۵ق]]) در کتاب [[دلائل النبوة]] گزارش کرده است: عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله [[مصر]]، [[دمشق]]، [[بغداد]]، الرمله، عسقلان و جبل السماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش [[محسن بن علی(ع)|حضرت محسن(ع)]] عزاداری می‌کردند.<ref>قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.</ref> ابن اثیر معتقد است هر زمانی که شیعه صاحب قدرت بوده، به [[عزاداری]] برای [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت(ع)‌]] پرداخته است. دولت‌های [[آل بویه]]،‌[[حمدانیان]] و [[فاطمیون]] در [[مصر]] از جمله دوره‌هایی است که او مثال می‌زند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ج۸، ص۵۴۹.</ref>

ایام فاطمیه، روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.[http://shia-news.com/00127r «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز.]</ref> فاصله بیست روز میان [[۱۳ جمادی‌الاول|سیزده جمادی‌الاول]] تا سوم جمادی‌الثانی را نیز ایام فاطمیه نامیده‌اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.]</ref>

ایام فاطمیه به جهت شهرت دو روز سیزده جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به دو فاطمیه اول و دوم تقسیم شده است. سه روز یازدهم، دوازدهم و سیزدهم [[جمادی  الاولی|جمادی‌الاول]] '''فاطمیه اول''' و سه روز سوم تا پنجم [[جمادی‌الثانی]] '''فاطمیه دوم''' نامیده شده است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶. نگاه کنید به: [https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی]؛ [http://shia-news.com/00127r «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز.]</ref>   

طبق برخی گزارش‌ها، از دهم تا بیستم جمادی‌الاول، دهه فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.<ref>[http://shia-news.com/00127r «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز]؛ [http://www.soalcity.ir/node/545 «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»،] وبگاه شهر سؤال.</ref> گفته شده معروف شدن دهه اول یا دوم فاطمیه در سال‎‌های اخیر، به پیروی از [[دهه اول محرم]] صورت گرفته و روایت یا سنتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد، در دست نیست. شیعیان با توجه به اعتقادی که به جایگاه دختر [[رسول خدا(ص)]] دارند و شهادت ایشان را در راه دفاع از حقانیت [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] می‌دانند، این ایام را بزرگ می‌دارند.<ref>تبریزی، سیره میرزا جواد تبریزی، ۱۳۹۱ش، ص۸۸-۹۲؛ مظاهری، اندیشه‌های ناب، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۳.</ref>

گفته شده عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در شهر [[قم]] بعد از تأسیس [[حوزه علمیه قم]] و زعامت [[عبدالکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، عزاداری در این روزها احیاء شد.<ref>رضوی، «حاج شیخ عبدالکریم حائری و سامان‌دادن به تبلیغات دینی»، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref>

برخی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] [[شیعه]] توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود؛ روزهای سیزدهم تا پانزدهم [[جمادی الاول]] در فاطمیه نخست و روزهای یکم تا سوم [[جمادی الثانی]] به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930101001191 «نظر مراجع و علما در مورد تقارن ایام فاطمیه با جشن نوروز»]، خبرگزاری فارس.</ref>  

به عقیده [[آیت‌الله صافی گلپایگانی]]، [[آیت‌الله وحید خراسانی]] و [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] محدوده عزاداری ایام فاطمیه از [[۱۳ جمادی‌الاول]] تا [[۳ جمادی الثانی]] به مدت ۲۰ روز است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »]، خبرگزاری تسنیم.</ref>

از سال ۱۳۷۹ش بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه(س)]] تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی پس از پیشنهاد [[حسین وحید خراسانی]]، از [[مراجع تقلید شیعه]]، به رئیس‌جمهور وقت، به تصویب دولت رسید.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref>

بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در [[ایران]] بیشتر مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 «ماجرای تعطیل شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، خبرگزاری فارس.</ref> در شهر قم، بعضی از مراجع تقلید شیعه همچون آیت الله وحید خراسانی و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]]، در این روز به همراه [[دسته عزاداری (آیین)|دسته‌های عزاداری]] به سمت [[حرم حضرت معصومه(س)]] پیاده‌روی می‌کنند.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861 «پیاده‌روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»]، سایت تابناک قم.</ref>

در سال‌های اخیر همزمان با ایام فاطمیه، در برخی شهرهای ایران به ویژه در [[قم]] و [[تهران]] ماکت‌هایی از [[محله بنی‌هاشم]]، خانه حضرت زهرا، [[بیت الاحزان]]، [[بقیع]]، [[غدیر خم]] و... ساخته می‌شود و مورد بازدید عمومی قرار می‌گیرد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2257579/«سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی هاشم در قم برپا شد»]، خبرگزاری مهر؛ [http://www.irna.ir/fa/News/81103205/ «نمایش کوچه‌های بنی هاشم در ریگان»]، خبرگزاری ایرنا.</ref>

در کشورهایی همچون [[عراق]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]،<ref>[http://www.irna.ir/fa/Photo/2652032 « ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»]، خبرگزاری ایرنا.</ref>

[[آذربایجان (کشور)|آذربایجان]]، [[تاجیکستان]]<ref>[http://tajik.irib.ir/persian/news/تاجیکستان/item/18271-مراسم-سوگواري-شهادت-حضرت-فاطمه-س-در-جمهوری-آذربایجان-و-تاجیکستان  «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه (س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»]، رادیو ایران تاجیک.</ref> و [[استرالیا]]<ref>[http://fa.abna24.com/service/archive/2014/03/31/600449/story.html «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»،] خبرگزاری ابنا.</ref>

نیز در ایام فاطمیه مراسم سوگواری برگزار می‌شود. در اروپا نیزمراسم فاطمیه در مراکزی همچون [[مرکز اسلامی هامبورگ]]<ref>[https://www.mehrnews.com/photo/3922514/«مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی مرکز اسلامی هامبوگ»]، خبرگزاری مهر.</ref> و [[مرکز اسلامی امام علی استکهلم]] از سه تا پنج شب ادامه دارد.<ref>[http://fa.abna24.com/news/اخبار-اروپا/برنامه-مراسم-عزاداری-فاطمیه-دوم-2018-در-شهرهای-مهم-اروپا_732762.html  «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (2018) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»]، خبرگزاری ابنا.</ref>

* اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، قم، رضی‏، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.

*‌[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی]، تاریخ درج مطلب: ۵ فروردین ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۳۹۹ش.

* تبریزی، جعفر، سیره استاد الفقها و المجتهدین میزا جواد تبریزی، قم، دار الصدیقة الشهیدة س، ۱۳۹۱ش.

* شبیری، سیدمحمد جواد، «شهادت فاطمه(س)»، دانشنامه فاطمی(س)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.

* شیخ مفید، محمد بن محمد، الأمالی، تحقیق و تصحیح حسین استادولی و علی‌اکبر غفاری، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

* قاضی عبد الجبار، ابن احمد،  تثبیت دلائل النبوة، مصر، دارالمصطفی، ۱۴۲۷ق.

* مظاهری، حسین،اندیشه‌های ناب، اصفهان، موسسه الزهرا س، ۱۳۹۰ش.

* «پیاده روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم»، سایت خبری تابناک، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.

* « عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟ »، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش.

  | زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد