پرش به محتوا

ظهار: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۰۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ اکتبر ۲۰۲۱
جز
اصلاحات
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (اصلاحات)
خط ۸: خط ۸:
وظیفه زوجه پس از ظهار صبر و تحمل یا رجوع به [[حاکم شرع]] است. حاکم شوهر را بین پرداخت کفاره و [[طلاق]] مخیر می‌کند و در صورت انتخاب نکردن یکی از موارد، پس از مدت سه ماه، حکم طلاق را صادر می‌کند.
وظیفه زوجه پس از ظهار صبر و تحمل یا رجوع به [[حاکم شرع]] است. حاکم شوهر را بین پرداخت کفاره و [[طلاق]] مخیر می‌کند و در صورت انتخاب نکردن یکی از موارد، پس از مدت سه ماه، حکم طلاق را صادر می‌کند.


== معرفی اجمالی ==
== مفهوم شناسی ==
ظهار یا مظاهره<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج‌۴، ص۲۷۶.</ref> مشتق از کلمه ظَهر و به معنای پُشت است<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۰۴ق، ج۳۳، ص۹۶؛ محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۲.</ref> و در اصطلاح [[فقه|فقهی]]، تشبیه کردن زوجه به پشت مادر و یا یکی از [[محارم]]<ref> شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۳؛ سلار دیلمی، المراسم العلویة، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۰؛ شهابی، ادوار فقه، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۳۰۹.</ref> نسبی، سببی و [[رضاع|رضاعی]] خود است.<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۲؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۴-۷۲۵.</ref> مثلا شوهر به همسر خود بگوید: {{عربی|اَنْتِ عَلَیَّ کَظَهْرِ اُمّی|ترجمه=تو نزد من در [[حرام|حرمت]]، همچون پشت مادرم هستی}}<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۰۴ق، ج۳۳، ص۹۶؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۴.</ref> و یا بنا بر اعتقاد برخی [[مجتهد|فقها]] شکم، ران و اعضای دیگر مادر را با عباراتی چون: {{عربی|اَنْتِ عَلَیَّ کَبَطْنِ اُمّی|ترجمه=تو برای من مانند شکم مادرم هستی}} یا {{عربی|کَرَأْسِ اُمّی|ترجمه=مثل سر مادرم هستی}} و یا {{عربی|کَفَرْجِ اُمّی|ترجمه=مثل فرج مادرم هستی}}، به همسر خود تشبیه کند.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۳</ref>
ظهار یا مظاهره<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج‌۴، ص۲۷۶.</ref> مشتق از کلمه ظَهر و به معنای پُشت است<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۰۴ق، ج۳۳، ص۹۶؛ محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۲.</ref> و در اصطلاح [[فقه|فقهی]]، تشبیه کردن زوجه به پشت مادر و یا یکی از [[محارم]]<ref> شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۳؛ سلار دیلمی، المراسم العلویة، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۰؛ علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۸؛ شهابی، ادوار فقه، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۳۰۹.</ref> نسبی، سببی و [[رضاع|رضاعی]] خود است.<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۸۸؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۴-۷۲۵.</ref> مثلا شوهر به همسر خود بگوید: {{عربی|اَنْتِ عَلَیَّ کَظَهْرِ اُمّی|ترجمه=تو نزد من در [[حرام|حرمت]]، همچون پشت مادرم هستی}}<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۰۴ق، ج۳۳، ص۹۶؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۴.</ref> و یا بنا بر اعتقاد برخی [[مجتهد|فقها]] شکم، ران و اعضای دیگر مادر را با عباراتی چون: {{عربی|اَنْتِ عَلَیَّ کَبَطْنِ اُمّی|ترجمه=تو برای من مانند شکم مادرم هستی}} یا {{عربی|کَرَأْسِ اُمّی|ترجمه=مثل سر مادرم هستی}} و یا {{عربی|کَفَرْجِ اُمّی|ترجمه=مثل فرج مادرم هستی}}، به همسر خود تشبیه کند.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۲، ص۳۵۴.</ref>


ظهار با توجه به [[آیه|آیات]] و روایات اسلامی، عملی منکر و [[حرام]]<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۵؛ محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۲؛ شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ج‌3، ص48‌؛ يك دوره فقه كامل فارسى، ص161‌؛ تبصرة المتعلمين في أحكام الدين - ترجمه و شرح؛ ج‌2، ص588؛ شرح تبصرة المتعلمين (محمدى)؛ ج‌2، ص252</ref> و برای آن حکم شرعی در نظر گرفته شده است؛ بنابراین اگر کسی همسرش را ظهار کند، زن بر او حرام شده و نمی‌تواند با او [[آمیزش|نزدیکی]] کند؛ اما این حرمت، ابدی نخواهد بود و فرد می‌تواند با پرداخت کفاره به همسر خود رجوع کند و یا اینکه او را [[طلاق]] دهد.<ref>سلار دیلمی، المراسم العلویة، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۰.</ref> برای این حکم ادعای [[اجماع]] نیز شده است.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۱‌.</ref> در منابع [[حدیث|روایی]]، فصلی را به روایات در مورد ظهار اختصاص داده‌اند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج‌۶، ص۱۵۲؛ مغربی، دعائم الإسلام، ۱۳۸۵ق، ج‌۲، ص۲۷۴؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج‌۳، ص۵۲۵؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج‌۸، ص۹.</ref>   
ظهار با توجه به [[آیه|آیات]] و روایات اسلامی، عملی منکر و [[حرام]]<ref>محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۸‌؛ حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۸۸، ۲۹۰؛ محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۲.</ref> و برای آن حکم شرعی در نظر گرفته شده است؛ بنابراین اگر کسی همسرش را ظهار کند، زن بر او حرام شده و نمی‌تواند با او [[آمیزش|نزدیکی]] کند؛ اما این حرمت، ابدی نخواهد بود و فرد می‌تواند با پرداخت کفاره به همسر خود رجوع کند و یا اینکه او را [[طلاق]] دهد.<ref>سلار دیلمی، المراسم العلویة، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۰.</ref> برای این حکم ادعای [[اجماع]] نیز شده است.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۱‌.</ref> در منابع [[حدیث|روایی]]، فصلی را به روایات در مورد ظهار اختصاص داده‌اند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج‌۶، ص۱۵۲؛ مغربی، دعائم الإسلام، ۱۳۸۵ق، ج‌۲، ص۲۷۴؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج‌۳، ص۵۲۵؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج‌۸، ص۹.</ref>   


ظهار با [[طلاق]] و [[طلاق خلع|خلع]]، متفاوت است؛ زیرا در ظهار، نزدیکی با زن تا زمانی که [[کفاره]] را پرداخت نماید به صورت موقت حرام می‌شود.<ref>محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۴‌؛ شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص۵۹۰‌.</ref> در اینکه بعد از ظهار سایر استمتاعات و لذت بردن از زن جایز است، اختلاف نظر وجود دارد که برخی جایز<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۵</ref> و برخی دیگر [[حرام]] می‌دانند.<ref>س</ref> اما اگر زن، شوهر خود را ظهار کند، حکم شرعی بر آن مترتب نخواهد شد.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۴-۶۳۵</ref>
ظهار با [[طلاق]] و [[طلاق خلع|خلع]]، متفاوت است؛ زیرا در ظهار، نزدیکی با زن تا زمانی که [[کفاره]] را پرداخت نماید به صورت موقت حرام می‌شود.<ref>محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۴‌؛ شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص۵۹۰‌.</ref> در اینکه بعد از ظهار سایر استمتاعات و لذت بردن از زن جایز است، اختلاف نظر وجود دارد که برخی جایز<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج2، ص355.</ref> و برخی دیگر [[حرام]] می‌دانند.<ref>س</ref> اما اگر زن، شوهر خود را ظهار کند، حکم شرعی بر آن مترتب نخواهد شد.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۳۵۵</ref>


== پیشینه ==
== پیشینه ==
ظهار یکی از توابع [[طلاق]]<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۲.</ref> و از سنت‌های متداول [[جاهلیت|دوران جاهلیت]] در زمینه جدایی زن و مرد بود<ref>شهابی، ادوار فقه، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۳۰۹؛ صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۲۰ق، ج‌۶، ص۳۶۷.</ref> که شوهر به علت عصبانیت و تنفر از همسر خود، با قرائت صیغه ظهار تا آخر عمر از همسرش جدا می‌شد و حق بازگشت از او سلب می‌گشت و تا ابد بر او [[حرام]] می‌شد.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۰۴ق، ج۳۳، ص۹۶، امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۳.</ref> زیرا با گفتن جمله فوق همسرش را مثل مادر خویش در حرمت تصور می‌کرد.<ref> قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۲۷۶؛ شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص۵۸۸-۵۸۹‌؛ محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۲.</ref> ظهار ظلمی آشکار در حق زن دانسته شده که زمینه‌ساز سختی و ضرر برای او می‌شد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۹، ص۵۰۰.</ref> ظهار بعد از [[اسلام]] نیز باقی ماند؛ اما آثار و حکم آن تغییر کرد.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۳؛ صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۲۰ق، ج‌۶، ص۳۶۷.</ref>
ظهار یکی از توابع [[طلاق]]<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۸۸.</ref> و از سنت‌های متداول [[جاهلیت|دوران جاهلیت]] در زمینه جدایی زن و مرد بود<ref>شهابی، ادوار فقه، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۳۰۹؛ صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۲۰ق، ج‌۶، ص۳۶۷.</ref> که شوهر به علت عصبانیت و تنفر از همسر خود، با قرائت صیغه ظهار تا آخر عمر از همسرش جدا می‌شد و حق بازگشت از او سلب می‌گشت و تا ابد بر او [[حرام]] می‌شد.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۰۴ق، ج۳۳، ص۹۶، امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۲، ص۳۵۴.</ref> زیرا با گفتن جمله فوق همسرش را مثل مادر خویش در حرمت تصور می‌کرد.<ref> قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۲۷۶؛ شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص۵۸۸-۵۸۹‌؛ محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۲.</ref> ظهار ظلمی آشکار در حق زن دانسته شده که زمینه‌ساز سختی و ضرر برای او می‌شد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۹، ص۵۰۰.</ref> ظهار بعد از [[اسلام]] نیز باقی ماند؛ اما آثار و حکم آن تغییر کرد.<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۳۵۴؛ صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۲۰ق، ج‌۶، ص۳۶۷.</ref>


==در قرآن==
==در قرآن==
خط ۲۳: خط ۲۳:


== شروط تحقق ==
== شروط تحقق ==
در ظهار تمام شرائط [[طلاق]] معتبر است؛<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۴؛ شیخ انصاری، صیغ العقود و الإیقاعات، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۵. </ref> بنابراین برای تحقق ظهار شرایطی مطرح شده است که در صورت عدم وقوع یکی از این شرایط، ظهار محقق نخواهد شد و حکم شرعی بر آن بار نمی‌شود.<ref> شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌؛ شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۱‌؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۴-۵۲۵.</ref>
در ظهار تمام شرائط [[طلاق]] معتبر است؛<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۸۹؛ شیخ انصاری، صیغ العقود و الإیقاعات، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۵. </ref> بنابراین برای تحقق ظهار شرایطی مطرح شده است که در صورت عدم وقوع یکی از این شرایط، ظهار محقق نخواهد شد و حکم شرعی بر آن بار نمی‌شود.<ref> شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌؛ شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۱‌؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۴-۵۲۵.</ref>
برخی از این شروط ناظر به صیغه عقد و برخی ناظر به شخص ظهار کننده و برخی دیگر در ارتباط با شخص ظهار شده است.
برخی از این شروط ناظر به صیغه عقد و برخی ناظر به شخص ظهار کننده و برخی دیگر در ارتباط با شخص ظهار شده است.


خط ۲۹: خط ۲۹:
* برخی معتقدند ظهار تنها با لفظ ظهر(پشت) محقق می‌شود<ref>شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱.</ref> و اگر به اجزاء دیگر مادر تشبیه شود، ظهار محقق نخواهد شد.<ref> شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۲‌-۳۲۳؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۶‌؛ شیخ انصاری، صیغ العقود و الإیقاعات، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۵.</ref>
* برخی معتقدند ظهار تنها با لفظ ظهر(پشت) محقق می‌شود<ref>شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱.</ref> و اگر به اجزاء دیگر مادر تشبیه شود، ظهار محقق نخواهد شد.<ref> شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۲‌-۳۲۳؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۶‌؛ شیخ انصاری، صیغ العقود و الإیقاعات، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۵.</ref>
*اگر به‌جای «انت»، هٰذِهِ یا زَوْجَتی یا فلانة (نام زن) بگوید و به‌جای عَلَیَّ، مِنّی یا عِنْدی یا مَعی بگوید ظهار واقع می‌شود.<ref>مجلسی اول، یک دوره فقه کامل فارسی، ۱۴۰۰ق، ص۱۶۰.</ref>
*اگر به‌جای «انت»، هٰذِهِ یا زَوْجَتی یا فلانة (نام زن) بگوید و به‌جای عَلَیَّ، مِنّی یا عِنْدی یا مَعی بگوید ظهار واقع می‌شود.<ref>مجلسی اول، یک دوره فقه کامل فارسی، ۱۴۰۰ق، ص۱۶۰.</ref>
* شاهد بودن دو نفر [[اسلام|مسلمان]] عادل در زمان جاری شدن صیغه ظهار.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۳؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۵‌؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۳</ref>
* شاهد بودن دو نفر [[اسلام|مسلمان]] عادل در زمان جاری شدن صیغه ظهار.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۳؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۵‌؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۳۵۵.</ref>


=== شروط ناظر به ظهارکننده ===
=== شروط ناظر به ظهارکننده ===
* ظهار کننده عاقل و [[بلوغ|بالغ]] باشد.<ref> ابن ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۷۰۷؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌؛ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۳، ص۶۳۳</ref>
* ظهار کننده عاقل و [[بلوغ|بالغ]] باشد.<ref> ابن ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۷۰۷؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌؛ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۳۵۵.</ref>
* از روی قصد و [[نیت]] باشد.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۰؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌.</ref>
* از روی قصد و [[نیت]] باشد.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۰؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌.</ref>
* اگر از روی اکراه، اجبار، عصبانیت و یا در حالت مستی و اضطرار باشد، ظهار واقع نخواهد شد.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۶‌؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۵‌.</ref>
* اگر از روی اکراه، اجبار، عصبانیت و یا در حالت مستی و اضطرار باشد، ظهار واقع نخواهد شد.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۶‌؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌؛ بهاء الدین عاملی، جامع عباسی و تکمیل آن، محشی، ۱۴۲۹ق، ص۷۲۵‌.</ref>
خط ۳۹: خط ۳۹:
* زن در حال [[حیض]] نباشد و از زمان پاکی تا ظهار، [[آمیزش|نزدیکی]] صورت نگرفته باشد.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۳؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌؛ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱.</ref>
* زن در حال [[حیض]] نباشد و از زمان پاکی تا ظهار، [[آمیزش|نزدیکی]] صورت نگرفته باشد.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۳؛ محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۷‌؛ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱.</ref>
*زن باید معین و مشخص شده باشد و اگر یکی از زنانش را بدون مشخص کردن، ظهار کند، ظهار واقع نخواهد شد.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۱‌-۳۲۲.</ref>
*زن باید معین و مشخص شده باشد و اگر یکی از زنانش را بدون مشخص کردن، ظهار کند، ظهار واقع نخواهد شد.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۱‌-۳۲۲.</ref>
* برخی معتقدند که زوجه باید زنی آزاد باشد و اگر [[کنیز]] باشد، ظهار واقع نمی‌شود؛<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌.</ref> اما عده‌ای فرقی بین آزاد و کنیز نمی‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۷‌.</ref> در زنی که در [[ازدواج موقت|عقد موقت]] است و زوجه‌ای که هنوز با او نزدیکی نشده و همچنین ظهاری که مشروط به چیزی شده باشد نیز، اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>محمدی، شرح تبصرة المتعلمین، بی‌تا، ج‌۲، ص۲۵۳‌.</ref>
* برخی معتقدند که زوجه باید زنی آزاد باشد و اگر [[کنیز]] باشد، ظهار واقع نمی‌شود؛<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌.</ref> اما عده‌ای فرقی بین آزاد و کنیز نمی‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۷‌.</ref> در زنی که در [[ازدواج موقت|عقد موقت]] است و زوجه‌ای که هنوز با او نزدیکی نشده و همچنین ظهاری که مشروط به چیزی شده باشد نیز، اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۸.</ref>


== کفاره ظهار ==
== کفاره ظهار ==
در [[فقه]] اسلامی با توجه به آیات قرآن اگر فردی مرتکب ظهار شود، باید قبل از رجوع به همسر خود [[کفاره]] بپردازد و پرداخت کفاره قبل از [[آمیزش|نزدیکی]]، [[واجب]] است.<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۵.</ref>  
در [[فقه]] اسلامی با توجه به آیات قرآن اگر فردی مرتکب ظهار شود، باید قبل از رجوع به همسر خود [[کفاره]] بپردازد و پرداخت کفاره قبل از [[آمیزش|نزدیکی]]، [[واجب]] است.<ref>علامه حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۸-۱۴۹؛ حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۹۰.</ref>  


برای ظهار سه نوع کفاره در نظر گرفته شده است که رعایت ترتیب در انتخاب آنها لازم است. یعنی قبل از ناتوانی از مرتبه اول، نوبت به مرتبه دوم نمی‌رسد؛<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۵.</ref> بنابراین در صورت توانایی ابتدا باید یک برده آزاد نماید و در صورت عدم توانایی شصت روز [[روزه]] به صورت متوالی بگیرد و اگر آن را هم نتوانست به شصت فقیر اطعام دهد.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۵‌.</ref> در حکم کسی که قادر به انجام هیچ یک از کفاره‌ها نباشد، اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۹‌.</ref> برخی معتقدند در صورت عدم توانایی در پرداخت کفاره، استغفار کفایت می‌کند.<ref>س</ref> در اینکه نزدیکی قبل از پرداخت [[کفاره]]، سبب به وجود آمدن کفاره دیگری می‌شود، بین فقها اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref> شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۳‌.</ref> اگر شخص همسر خود را بعد از ظهار طلاق دهد، کفاره از گردنش ساقط می‌شود.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۶‌.</ref>  
برای ظهار سه نوع کفاره در نظر گرفته شده است که رعایت ترتیب در انتخاب آنها لازم است. یعنی قبل از ناتوانی از مرتبه اول، نوبت به مرتبه دوم نمی‌رسد؛<ref>حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۹۰.</ref> بنابراین در صورت توانایی ابتدا باید یک برده آزاد نماید و در صورت عدم توانایی شصت روز [[روزه]] به صورت متوالی بگیرد و اگر آن را هم نتوانست به شصت فقیر اطعام دهد.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۵‌.</ref> در حکم کسی که قادر به انجام هیچ یک از کفاره‌ها نباشد، اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۹‌.</ref> برخی معتقدند در صورت عدم توانایی در پرداخت کفاره، استغفار کفایت می‌کند.<ref>س</ref> در اینکه نزدیکی قبل از پرداخت [[کفاره]]، سبب به وجود آمدن کفاره دیگری می‌شود، بین فقها اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref> شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۳‌.</ref> اگر شخص همسر خود را بعد از ظهار طلاق دهد، کفاره از گردنش ساقط می‌شود.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۶‌.</ref>  


برخی فلسفه تعیین کفاره برای ظهار را، پند گرفتن،<ref>طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۲۵۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۱۹، ص۱۷۹.</ref> تربیت نفس،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۱۳.</ref> جلوگیری از [[ظلم]] به همسران و حفظ نظام خانواده دانسته‌اند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۹، ص۵۰۳.</ref>
برخی فلسفه تعیین کفاره برای ظهار را، پند گرفتن،<ref>طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۲۵۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۱۹، ص۱۷۹.</ref> تربیت نفس،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۱۳.</ref> جلوگیری از [[ظلم]] به همسران و حفظ نظام خانواده دانسته‌اند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۹، ص۵۰۳.</ref>


== وظیفه زن در قبال ظهار ==
== وظیفه زن در قبال ظهار ==
زن در صورت وقوع ظهار یا باید صبر و تحمل کرده و یا به [[حاکم شرع]] رجوع کند، حاکم شوهر را بین پرداخت کفاره و رجوع به همسر و یا طلاق دادن، مخیر می‌کند<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌-۵۲۵؛ سلار دیلمی، المراسم العلویة، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۰.</ref> و به او تا سه ماه فرصت انتخاب می‌دهد؛ اما اگر هیچ یک از این سه راه را نپذیرفت، زندانی شده و با سخت گرفتن او را مجبور به انتخاب یکی از دو راه (رجوع یا [[طلاق]]) می‌نماید،<ref>محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۹‌؛ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱؛ حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۷۸۵.</ref> و چنانچه یکی از موارد را انتخاب نکند، حاکم از جانب او اقدام به طلاق خواهد نمود.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج‌۳، ص۲۲۹.</ref>
زن در صورت وقوع ظهار یا باید صبر و تحمل کرده و یا به [[حاکم شرع]] رجوع کند، حاکم شوهر را بین پرداخت کفاره و رجوع به همسر و یا طلاق دادن، مخیر می‌کند<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۴‌-۵۲۵؛ سلار دیلمی، المراسم العلویة، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۰.</ref> و به او تا سه ماه فرصت انتخاب می‌دهد؛ اما اگر هیچ یک از این سه راه را نپذیرفت، زندانی شده و با سخت گرفتن او را مجبور به انتخاب یکی از دو راه (رجوع یا [[طلاق]]) می‌نماید،<ref>محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۴۹‌؛ شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ۱۴۱۰، ص۲۰۱؛ حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ۱۴۲۵ق، ج‌۲، ص۲۹۰.</ref> و چنانچه یکی از موارد را انتخاب نکند، حاکم از جانب او اقدام به طلاق خواهد نمود.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج‌۳، ص۲۲۹.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۷۷: خط ۷۷:
* قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران،‌دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۱۲ق.
* قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران،‌دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۱۲ق.
* قطب، سید، فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق، چاپ سی و پنجم، ۱۴۲۵ق.
* قطب، سید، فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق، چاپ سی و پنجم، ۱۴۲۵ق.
* علامه حلی، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، تحقیق محمدهادی یوسفی غروی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر، ۱۴۱۱ق.
* کلینی، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران،‌دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
* کلینی، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران،‌دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
* مجلسی اول، محمد تقی، یک دوره فقه کامل فارسی، تهران، مؤسسه و انتشارات فراهانی، ۱۴۰۰ق.
* مجلسی اول، محمد تقی، یک دوره فقه کامل فارسی، تهران، مؤسسه و انتشارات فراهانی، ۱۴۰۰ق.
خط ۸۷: خط ۸۸:
{{پایان}}
{{پایان}}
{{احکام خانواده}}
{{احکام خانواده}}
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]
[[Category:احکام خانواده]]
[[Category:مقاله‌های جدید]]


[[رده:احکام خانواده]]
[[رده:احکام خانواده]]
[[رده:مقاله‌های جدید]]
[[رده:مقاله‌های جدید]]
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۱٬۸۰۳

ویرایش