پرش به محتوا

حسن و قبح: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۶۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[تیر]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۴۰۱]]|کاربر=P.motahari  }}
'''حُسن و قُبح'''، مسئله‌ای کلامی است درباره اینکه خوبی یا بدی افعال، ذاتی است یا هرچه خدا به آن امر کند نیکو و هرچه از آن نهی کند ناپسند است. عالمان مسلمان به مسئله حسن و قبح، توجه بسیار کرده و بحث‌های پردامنه‌ای ذیل آن مطرح کرده‌اند.
'''حُسن و قُبح'''، اصطلاحی در [[علم کلام|کلام]] اسلامی که ناظر به ارزش ذاتی اعمال است. بر اساس نظر مشهور نزد [[عدلیه]] حسن و قبح افعال، ذاتی است؛ اما مکتب [[اشاعره]]، آن را محدود به حسن و قبح شرعی دانسته‌اند. مبحث حسن و قبح در ادامه به حوزه [[اصول فقه]] نیز راه یافته، در ذیل مباحث عقل مطرح بوده است.
 
در زمینه حسن و قبح، میان اندیشمندان مسلمان اختلاف‌نظر هست: معتزله و شیعیان به حسن و قبح عقلی باور دارند؛ یعنی ارزش افعال را ذاتی می‌دانند و می‌گویند عقل توان درک حسن و قبح برخی افعال را دارد. در مقابل، اشاعره بر آن‌اند که حسن و قبح، شرعی است؛ یعنی افعال به‌خودی‌خود، نه خوب‌اند، نه بد. آنچه خدا به آن دستور دهد، حَسَن و آنچه از آن باز دارد، قبیح است.
 
بحث از حسن و قبح، به دانش [[اصول فقه]] نیز راه یافته است تا در صورت اثبات حسن و قبح عقل، عقل هم از منابع چهارگانه شناخت احکام شرعی باشد؛ چنان‌که اصولیان شیعه به آن اعتقاد دارند.


==جایگاه حُسن و قُبح==
==جایگاه حُسن و قُبح==
خط ۹: خط ۱۲:
در دانش اخلاق، پذیرش حسن و قبح عقلی به‌معنای اثبات مطلق بودن ارزش‌های اخلاقی و نپذیرفتن آن به معنای قبول نسبی بودن آنها است.<ref>سبحانی، حسن و قبح عقلی یا پایه‌های اخلاق جاودان، ۱۳۸۱ش، ص۷-۸.</ref>
در دانش اخلاق، پذیرش حسن و قبح عقلی به‌معنای اثبات مطلق بودن ارزش‌های اخلاقی و نپذیرفتن آن به معنای قبول نسبی بودن آنها است.<ref>سبحانی، حسن و قبح عقلی یا پایه‌های اخلاق جاودان، ۱۳۸۱ش، ص۷-۸.</ref>


در اصول فقه هم در باب «ملازمات عقلیه» از آن بحث می‌شود و تنها درصورت اثبات آن، عقل از منابع شناخت احکام شرعی می‌شود.<ref>سبحانی، حسن و قبح عقلی یا پایه‌های اخلاق جاودان، ۱۳۸۱ش، ص۷-۸.</ref>
در اصول فقه هم در باب «ملازمات عقلیه» از آن بحث می‌شود و تنها درصورت اثبات حسن و قبح عقلی، عقل از منابع شناخت احکام شرعی می‌شود.<ref>سبحانی، حسن و قبح عقلی یا پایه‌های اخلاق جاودان، ۱۳۸۱ش، ص۷-۸.</ref>


در کتاب‌های کلامی<ref>برای نمونه، نگاه کنید به حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۸۲-۸۵؛ فخرالدین رازی، الاربعین، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۳۴۸.</ref>  و اصولی شیعه و اهل‌سنت،<ref>مظفر، اصول الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۷۱؛ فخرالدین رازی، المحصول، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۲۳-۱۴۰.</ref> به‌تفصیل، از حسن و قبح بحث شده است.
در کتاب‌های کلامی<ref>برای نمونه، نگاه کنید به حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۸۲-۸۵؛ فخرالدین رازی، الاربعین، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۳۴۸.</ref>  و اصولی شیعه و اهل‌سنت،<ref>مظفر، اصول الفقه، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۲۷۱؛ فخرالدین رازی، المحصول، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۲۳-۱۴۰.</ref> به‌تفصیل، از حسن و قبح بحث شده است.
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۷

ویرایش