کفاره روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کَفّارهٔ روزه''' جریمه‌ای که در ازای باطل کردن برخی [[روزه|روزه‌ها]] مانند روزه‌های [[ماه رمضان]] و روزه [[نذر|نذر شده]] در زمان معین، بر عهده مکلف می‌آید. کفاره شکستن عمدی هر روزه عبارت است از دو ماه روزه گرفتن که ۳۱ روز آن باید پی‌درپی باشد یا غذا دادن به شصت [[فقیر]].  

کفاره روزه در صورتی واجب می‌شود که روزه‌دار بداند آنچه انجام می‌دهد، از مبطلات روزه است. برخی فقیهان مانند [[صاحب جواهر]] و [[سید ابوالقاسم خویی]] معتقدند انجام هر یک از [[مبطلات روزه]] علاوه بر وجوب قضای آن، سبب کفاره نیز می‌شود. در مقابل، تعدادی از فقها معتقدند مبطلاتی همچون [[قی کردن]] یا اشتباه در تشخیص [[اذان صبح]] یا [[اذان مغرب]] موجب کفاره نمی‌شود.

بنابر نظر فقهای شیعه، اگر کسی روزه‌اش را با کار حرام مانند [[شراب]] خوردن یا [[زنا]] باطل کند، باید [[کفاره جمع]] (دو ماه روزه و غذا دادن به شصت فقیر) را انجام دهد.با این حال برخی از فقها پرداخت کفاره جمع در این صورت را [[احتیاط مستحب]] و برخی دیگر [[احتیاط واجب]] دانسته‌اند.

[[کفاره]] جریمه مالی یا بدنی‌ای است که در ازای ارتکاب برخی [[گناه|گناهان]] بر عهده مکلف گذاشته می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۶۵.</ref> کفاره غالباً موجب سقوط یا تخفیف [[عذاب|مجازات اخروی]] [[گناه]] می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات‌الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۶۵.</ref>

[[فقیه|فقیهان]] معتقدند باطل کردن هر [[روزه|روزه‌ای]] سبب کفاره نمی‌شود و کفاره تنها به باطل کردن برخی روزه‌ها تعلق می‌گیرد:

* روزه [[رمضان|ماه مبارک رمضان]].

گاه در محاورات عرفی کفاره به‌معنای [[فدیه]] به کار می‌رود؛ برای مثال از یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم و مانند آن)، به‌عنوان کفاره روزه یاد می‌شود،<ref>برای نمونه نگاه کنید به‌: خامنه‎ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۳۸، س۸۰۲.</ref> در حالی که فدیه جانشین روزه است و در ازای نگرفتن روزه به‌علت ناتوانی بر اثر بیماری یا مانند آن و تأخیر قضای روزه تا ماه رمضان بعد ([[کفاره تاخیر]]) پرداخت می‌شود.<ref>صدر، ماوراءالفقه، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۱۲۰.</ref>

[[صاحب جواهر]] معتقد است که بنابر [[روایات]] انجام هر یک از مبطلات روزه علاوه بر قضای روزه، سبب کفاره نیز می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۲۶.</ref> سید ابوالقاسم خویی نیز معتقد است هر آنچه روزه با آن باطل شود، حتی دروغ بر خدا و پیامبر و یا [[قی کردن]]، موجب کفاره نیز می‌شود.<ref>خویی، موسوعة الإمام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۲۱، ص۳۰۵.</ref>

در مقابل برخی فقهاء معتقدند باطل کردن روزه لزوما به معنای واجب شدن کفاره نیست.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی مع التعلیقات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۳۸.</ref> [[امام خمینی]] معتقد است اگر شخصی به عمد قی کند یا در شب [[جنب]] شود، سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا [[اذان صبح]] بیدار نشود؛ تنها قضای آن روز را باید بگیرد و کفاره‌ای بر گردن آن‌ها نیست.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۶.</ref> [[محقق حلی]] نیز معتقد است زمانی که شخص در تشخیص اذان صبح یا [[اذان مغرب]] اشتباه کند و [[روزه]] را بخورد؛ در این صورت تنها قضای روزه بر او واجب می‌شود و کفاره‌ای بر عهده شخص نیست.<ref>محقق حلّی، الرسائل التسع، ۱۴۱۳ق، ص۳۵۱.</ref>

تعدادی از فقها معتقدند اگر شخصی روزه خود را با مبطلات حلال مانند غذا و آب، باطل کند باید علاوه بر روزه، یکی از موارد کفاره را نیز باید انجام دهد.<ref>بهجت، جامع المسائل، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹.</ref> اما اگر به حرام روزه خود را باطل کند برای نمونه [[زنا]] یا [[شراب]]، باید هر سه کفاره را ادا کند که اصطلاحا بدان کفاره جمع می‌گویند.<ref>بهجت، جامع المسائل، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹.</ref>

البته برخی از مراجع، انجام کفاره جمع را [[احتیاط مستحب]]<ref>سیستانی، توضیح المسائل، ۱۳۹۳ش، ص۲۹۸-۲۹۹.‌</ref> و برخی [[احتیاط واجب]] دانسته‌اند.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۴.</ref>

* غذا دادن به شصت [[فقیر]].

*ابن بابویه، علی بن حسین، مجموعة فتاوی ابن بابویه، جامع: بروجردی، عبدالرحیم، محقق: علی‌پناه اشتهاردی‌، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.

* خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.

* روحانی، سیدصادق، منهاج الصالحین، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

* طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی مع التعلیقات، تعلیقات: امام خمینی، خویی، سید ابو القاسم، گلپایگانی، سید محمدرضا، مکارم شیرازی، ناصر، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.

* مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۱۹ق.

* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق و مصحح: عباس قوچانی، علی آخوندی، ‌بیروت،‌ دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.

  | شناسه = <!--ناقص، کامل-->ناقص