کفاره روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کفاره روزه''' جریمه‌ای که در ازای باطل کردن برخی [[روزه|روزه‌ها]] مانند روزه‌های [[ماه رمضان]] و روزه [[نذر]] شده در زمان معین، برعهده ملکف می‌آید. کفاره شکستن عمدی هر روزه عبارت است از دو ماه روزه گرفتن که سى و یک روز آن پى در پى باشد یا غذا دادن به شصت [[فقیر]].  

برخی فقهاء مانند [[صاحب جواهر]] و [[آیت الله خویی]] معتقدند انجام هر یک از [[مبطلات روزه]]، علاوه بر قضای روزه، سبب کفاره نیز می‌شود. در مقابل، تعدادی از فقهاء معتقدند؛ مبطلاتی همچون [[قى‌کردن]] یا اشتباه در تشخیص اذان صبح یا [[اذان مغرب]] موجب کفاره نمی‌شود. البته کفاره روزه در صورتی واجب می‌شود که روزه‌دار بداند آنچه انجام می‌دهد، از مبطلات روزه است.

بنابر نظر فقهاء، اگر کسی روزه‌اش را با حرام مانند [[شراب]] یا [[زنا]] باطل کند، باید [[کفاره جمع]] (دو ماه روزه و غذادادن به شصت فقیر) را انجام دهد البته برخی از فقهاء پرداخت کفاره جمع در این صورت را [[احتیاط مستحب]] و برخی دیگر [[احتیاط واجب]] دانسته‌اند.

بنابر نظر فقها، اگر شخصی به عمد و بدون دلیل شرعی، روزه خود را افطار کند، علاوه بر [[قضا]] كفاره هم بر او [[واجب]] است.<ref>امام خمینی، استفتائات، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۳۰.</ref> علاوه بر این، در وجوب کفاره، شرط است که شخص بداند آنچه انجام می‌دهد، از [[مبطلات روزه]] است.<ref name=":0">روحانی، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۵۵.</ref> بنابراین حکم کفاره، شامل [[جاهل قاصر]] نمی‌شود.<ref name=":1">خوئی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> اما در مورد [[جاهل مقصر]] اختلاف است؛ برخی فقهاء مانند [[آیت الله خوئی]]<ref name=":1" /> و [[آیت الله سیستانی]]<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۲۷.</ref> معتقدند کفاره بر جاهل مقصر نیز واجب می‌شود. در مقابل برخی معتقدند جاهل مقصر در حکم عالم به مبطلات است و باید علاوه بر قضاء، کفاره را نیز ادا کند.<ref name=":0" />

[[صاحب جواهر]] معتقد است بنابر [[روایات]]، انجام هر یک از مبطلات روزه، علاوه بر قضای روزه، سبب کفاره نیز می‌شود.<ref>نجفی، جواهرالكلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۲۶.</ref> آیت الله خویی نیز معتقد است هر آنچه روزه با آن باطل شود، حتی دروغ بر خدا و پیامبر و یا [[قی کردن]]، موجب کفاره نیز می‌شود.<ref>خویی، موسوعة الإمام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۲۱، ص۳۰۵.</ref>

در مقابل برخی فقهاء معتقدند باطل کردن روزه لزوما به معنای واجب شدن کفاره نیست.<ref>برای نمونه ر.ک: طباطبایی یزدی، العروة الوثقى مع التعلیقات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۳۸.</ref> [[امام خمینی]] معتقد است اگر شخصی به عمد قى كند یا در شب [[جنب]] شود، سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا [[اذان صبح]] بیدار نشود؛ تنها قضاى آن روز را باید بگیرد و کفاره‌ای بر گردن آن‌ها نیست.<ref>خمینی،  

==تفاوت کفاره در باطل کردن روزه با حرام یا حلال==

تعدادی از فقها معتقدند اگر شخصی روزه خود را با مبطلات حلال مانند غذا و آب، باطل کند باید علاوه بر روزه، یکی از موارد کفاره را نیز باید انجام دهد.<ref>بهجت، جامع المسائل، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹.</ref> اما اگر به حرام روزه خود را باطل کند برای نمونه [[زنا]] یا [[شراب]]، باید هر سه كفاره را ادا کند که اصطلاحا بدان کفاره جمع می‌گویند.<ref>بهجت، جامع المسائل، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹.</ref>

البته برخی از مراجع انجام کفاره جمع را [[احتیاط مستحب]]<ref>سیستانی، توضیح المسائل، ۱۳۹۳ش، ص۲۹۸-۲۹۹.‌</ref> و برخی [[احتیاط واجب]] دانسته‌اند.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۴.</ref>

* روزه دو ماه پشت سر هم که باید سى و یک روز آن پى در پى باشد.<ref>خمینی، توضیح المسائل‌، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷</ref>

*آزاد کردن یک بنده.<ref>ابن بابویه، مجموعة فتاوى ابن بابویه، قم، ص۷۳.</ref> البته آزادکردن بنده امروزه موضوعیت ندارد از این‌رو برداشته شده است.<ref>مکارم، رسالة توضیح المسائل، ۱۴۲۹ق، ص۲۵۳.</ref>

* طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی مع التعلیقات، تعلیقات: امام خمینی، خویی، سید ابو القاسم، گلپایگانی، سید محمد رضا، مکارم شیرازی، ناصر، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.

* محقق حلّی، جعفر بن حسن، الرسائل التسع، محقق و مصحح: رضا استادی‌، رضا، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق و مصحح: عباس قوچانی، علی آخوندی، ‌بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.