confirmed، templateeditor
۱۱٬۶۵۴
ویرایش
کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری) |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| وقایع مهم =[[واقعه کربلا]]، [[تخریب حرم امام حسین (ع)]]، [[انتفاضه شعبانیه]]، [[حمله وهابیان به کربلا]]، [[واقعه نجیب پاشا]](غدیر دم) | | وقایع مهم =[[واقعه کربلا]]، [[تخریب حرم امام حسین (ع)]]، [[انتفاضه شعبانیه]]، [[حمله وهابیان به کربلا]]، [[واقعه نجیب پاشا]](غدیر دم) | ||
| مکان‌های تاریخی =قلعة الأخیضر، کاروانسرای خان الربع(النخیله) | | مکان‌های تاریخی =قلعة الأخیضر، کاروانسرای خان الربع(النخیله) | ||
| زیارتگاه = [[حرم امام حسین(ع)]]، [[حرم حضرت عباس (ع)]]، [[خیمه‌گاه]]، [[تل زینبیه]]، [[مرقد حر بن یزید ریاحی|مرقد حر بن یزید]]، [[کف‌العباس]]، [[گودال قتلگاه|قتلگاه]]، مقام امام زمان(عج)، مقام امام صادق(ع). | | زیارتگاه = [[حرم امام حسین(ع)]]، [[حرم حضرت عباس(ع)]]، [[خیمه‌گاه]]، [[تل زینبیه]]، [[مرقد حر بن یزید ریاحی|مرقد حر بن یزید]]، [[کف‌العباس]]، [[گودال قتلگاه|قتلگاه]]، مقام امام زمان(عج)، مقام امام صادق(ع). | ||
| قبرستان‌ها = | | قبرستان‌ها = | ||
| حوزه علمیه = | | حوزه علمیه = | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| سیاسی = | | سیاسی = | ||
}} | }} | ||
'''کَربَلا''' یا '''کربلای مُعَلّی''' از شهرهای زیارتی [[شیعه|شیعیان]] در [[عراق]] است. [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] و [[شهدای کربلا|یارانش]] در [[واقعه کربلا]] در سال [[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]] و قرار داشتن [[حرم امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم | '''کَربَلا''' یا '''کربلای مُعَلّی''' از شهرهای زیارتی [[شیعه|شیعیان]] در [[عراق]] است. [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] و [[شهدای کربلا|یارانش]] در [[واقعه کربلا]] در سال [[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]] و قرار داشتن [[حرم امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] اهمیت زیادی به این شهر نزد شیعیان داده است. | ||
پیشینه کربلا به قبل از [[اسلام]] و دوره بابلی برمی‌گردد. پس از [[فتوحات|فتوحات اسلامی]] قبائلی در اطراف کربلا و نزدیک [[فرات|رود فرات]] زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین و یارانش در واقعه عاشورا در [[روز عاشورا|دهم محرم]] و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای زیارت [[حرم امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]] راهی کربلا می‌شدند. اهتمام شیعیان برای [[زیارت امام حسین(ع)]] و دیگر شهدای کربلا روند تبدیل شدن کربلا به سکونت‌گاه [[شیعیان]] را فراهم کرد. از سده‌های دوم و سوم قمری به بعد نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره [[آل بویه]] اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا شد. اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به [[صفویه]] و [[قاجار]] برمی‌گردد. | پیشینه کربلا به قبل از [[اسلام]] و دوره بابلی برمی‌گردد. پس از [[فتوحات|فتوحات اسلامی]] قبائلی در اطراف کربلا و نزدیک [[فرات|رود فرات]] زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین و یارانش در واقعه عاشورا در [[روز عاشورا|دهم محرم]] و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای زیارت [[حرم امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]] راهی کربلا می‌شدند. اهتمام شیعیان برای [[زیارت امام حسین(ع)]] و دیگر شهدای کربلا روند تبدیل شدن کربلا به سکونت‌گاه [[شیعیان]] را فراهم کرد. از سده‌های دوم و سوم قمری به بعد نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره [[آل بویه]] اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا شد. اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به [[صفویه]] و [[قاجار]] برمی‌گردد. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
==اماکن زیارتی== | ==اماکن زیارتی== | ||
[[پرونده:نمایی از حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع).jpg|350px|بندانگشتی|راست|نمایی از [[حرم حضرت عباس(ع)]] و [[حرم امام حسین(ع)]] در شهر کربلا]] | [[پرونده:نمایی از حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع).jpg|350px|بندانگشتی|راست|نمایی از [[حرم حضرت عباس(ع)]] و [[حرم امام حسین(ع)]] در شهر کربلا]] | ||
وجود [[حرم امام حسین(ع)]] و [[ | وجود [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] شهر کربلا را در ردیف مهمترین [[فهرست شهرهای زیارتی|شهرهای زیارتی]] برای [[شیعه|شیعیان]] قرار داده است.<ref>[http://www.andisheqom.com/public/application/index/viewData?c=4435&t=article اصلانی، «شهرهای مقدس شیعه».]</ref> | ||
حرم امام حسین محل دفن امام حسین(ع)، شماری از [[بنی‌هاشم|بنی‌هاشم]] و [[شهدای کربلا|یاران امام]] است که در [[واقعه کربلا]] به [[شهادت]] رسیدند.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفه، ص۱۱۸.</ref>زیارت حرم امام حسین(ع) همواره یکی از اعمال مورد توجه شیعیان بوده است. سفارش به [[زیارت امام حسین(ع)]] در برخی از روزهای خاص نظیر [[روز عاشورا|عاشورا]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۳.</ref>، [[اربعین حسینی|اربعین]]<ref>شیخ مفید، کتاب المزار، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref> و [[نیمه شعبان]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۸۱.</ref>، موجب شده بیشترین جمعیت زائران مربوط به این ایام باشد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/4101673 «به مناسبت عاشورای حسینی؛ ۳ میلیون زائر در کربلای معلی».]؛[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/09/11/932927 «تعداد زائران امام حسین(ع) از مرز ۲۶ میلیون نفر گذشت».]</ref> در [[فقه شیعه]]، حرم و [[تربت امام حسین(ع)]] احکام خاصی دارد.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: فلاح‌زاده، احکام فقهی سفر زیارتی عتبات، مرکز تحقیقات حج، ص۱۴، ۱۷، ۱۸ و ۳۶.</ref> | حرم امام حسین محل دفن امام حسین(ع)، شماری از [[بنی‌هاشم|بنی‌هاشم]] و [[شهدای کربلا|یاران امام]] است که در [[واقعه کربلا]] به [[شهادت]] رسیدند.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفه، ص۱۱۸.</ref>زیارت حرم امام حسین(ع) همواره یکی از اعمال مورد توجه شیعیان بوده است. سفارش به [[زیارت امام حسین(ع)]] در برخی از روزهای خاص نظیر [[روز عاشورا|عاشورا]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۳.</ref>، [[اربعین حسینی|اربعین]]<ref>شیخ مفید، کتاب المزار، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref> و [[نیمه شعبان]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۸۱.</ref>، موجب شده بیشترین جمعیت زائران مربوط به این ایام باشد.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/4101673 «به مناسبت عاشورای حسینی؛ ۳ میلیون زائر در کربلای معلی».]؛[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/09/11/932927 «تعداد زائران امام حسین(ع) از مرز ۲۶ میلیون نفر گذشت».]</ref> در [[فقه شیعه]]، حرم و [[تربت امام حسین(ع)]] احکام خاصی دارد.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: فلاح‌زاده، احکام فقهی سفر زیارتی عتبات، مرکز تحقیقات حج، ص۱۴، ۱۷، ۱۸ و ۳۶.</ref> | ||
حرم امام حسین، بارها از سوی مخالفان شیعه از جمله [[بنی‌عباس|خلفای عباسی]] و [[وهابیت|وهابیان]] تخریب شد. یکی از نخستین [[تخریب حرم امام حسین(ع)|تخریب‌های حرم امام حسین(ع)]] در زمان [[متوکل عباسی|متوکل]]<ref>آل طعمة، کربلا و حرم‌های مطهر، ۱۳۸۸ش، ص۹۵ و ۹۴.</ref> و آخرین آن در سال [[سال ۱۴۱۱ هجری قمری|۱۴۱۱ق]] توسط حکومت [[رژیم بعث عراق|بعث عراق]] در جریان [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] صورت گرفت.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/03/06/1418609/ «روایتی از روزهای جسارت صدام به کربلا».]</ref> | حرم امام حسین، بارها از سوی مخالفان شیعه از جمله [[بنی‌عباس|خلفای عباسی]] و [[وهابیت|وهابیان]] تخریب شد. یکی از نخستین [[تخریب حرم امام حسین(ع)|تخریب‌های حرم امام حسین(ع)]] در زمان [[متوکل عباسی|متوکل]]<ref>آل طعمة، کربلا و حرم‌های مطهر، ۱۳۸۸ش، ص۹۵ و ۹۴.</ref> و آخرین آن در سال [[سال ۱۴۱۱ هجری قمری|۱۴۱۱ق]] توسط حکومت [[رژیم بعث عراق|بعث عراق]] در جریان [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] صورت گرفت.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/03/06/1418609/ «روایتی از روزهای جسارت صدام به کربلا».]</ref> | ||
حرم حضرت عباس(ع) نیز در ۳۷۸ متری شمال شرقی حرم امام حسین(ع) قرار دارد. زائران کربلا علاوه بر زیارت امام حسین(ع)، [[ | حرم حضرت عباس(ع) نیز در ۳۷۸ متری شمال شرقی حرم امام حسین(ع) قرار دارد. زائران کربلا علاوه بر زیارت امام حسین(ع)، [[حرم حضرت عباس(ع)]] را نیز زیارت می‌کنند.<ref>[http://www.asreshia.com/fa/imagereport/1637 «کربلا بدون حرم و زیارت حضرت ابالفضل(ع)، کربلا نمی‌شود».]؛ [http://ashora.ir/حرم-حضرت-عباس-ع/ «زیارت حرم حضرت عباس(ع)».]</ref> شیعیان در [[روز تاسوعا]] در حرم حضرت عباس عزاداری می‌کنند. در تقویم عزاداری شیعه [[روز تاسوعا]] منتسب به ابوالفضل‌العباس(ع) است.<ref>[http://www.isna.ir/photo/96070804275 «حرم حضرت ابوالفضل(ع) در روز تاسوعا».]</ref> | ||
شهر کربلا علاوه بر وجود حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) اماکن زیارتی دیگر دارد که بیشتر آن به واقعه کربلا مربوط می‌شود. [[خیمه‌گاه]]، [[تل زینبیه]] و [[مرقد حر بن یزید ریاحی]] از آن جمله است. در نزدیکی حرم امام حسین دو [[مقام امام صادق(ع) در کربلا|مقام امام صادق(ع)]] و [[مقام امام زمان(ع) در کربلا|مقام امام زمان(ع)]] وجود دارد که در فرهنگ شیعه دارای احترام و زیارتگاه آنان است.<ref>قمی، اماکن زیارتی سیاحتی در عراق، ۱۳۸۰ش، ص۴۵-۵۴.</ref> | شهر کربلا علاوه بر وجود حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) اماکن زیارتی دیگر دارد که بیشتر آن به واقعه کربلا مربوط می‌شود. [[خیمه‌گاه]]، [[تل زینبیه]] و [[مرقد حر بن یزید ریاحی]] از آن جمله است. در نزدیکی حرم امام حسین دو [[مقام امام صادق(ع) در کربلا|مقام امام صادق(ع)]] و [[مقام امام زمان(ع) در کربلا|مقام امام زمان(ع)]] وجود دارد که در فرهنگ شیعه دارای احترام و زیارتگاه آنان است.<ref>قمی، اماکن زیارتی سیاحتی در عراق، ۱۳۸۰ش، ص۴۵-۵۴.</ref> | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
===درگیری با ارتش آمریکا پس از سقوط صدام=== | ===درگیری با ارتش آمریکا پس از سقوط صدام=== | ||
[[پرونده:نیروهای آمریکایی در کربلا.jpg|250px|بندانگشتی|راست|حضور نیروهای ائتلاف آمریکا در کربلا پس از حمله به [[عراق]] در ۲۰۰۳م؛ در این تصویر سرباز آمریکایی در کنار خودروی انتحاری در خیابان منتهی به [[ | [[پرونده:نیروهای آمریکایی در کربلا.jpg|250px|بندانگشتی|راست|حضور نیروهای ائتلاف آمریکا در کربلا پس از حمله به [[عراق]] در ۲۰۰۳م؛ در این تصویر سرباز آمریکایی در کنار خودروی انتحاری در خیابان منتهی به [[حرم حضرت عباس(ع)]] ایستاده است.]] | ||
کربلا در زمان حمله [[آمریکا|آمریکایی‌ها]] به [[عراق]] در ۲۰۰۳م شاهد درگیری نظامی پراکنده اهالی کربلا با نیروهای آمریکایی در خیابان‌های منتهی به [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] بود. همچنین در سال ۲۰۰۴م به دنبال درگیری نظامی گروهی از [[شیعه|شیعیان]] وابسته به [[جریان صدر]] موسوم به [[جیش المهدی]] با آمریکایی‌ها در [[نجف]]، [[بصره]] و [[شهرک صدر بغداد]]، آمریکایی‌ها برای دفع حمله احتمالی طرفداران صدر در کربلا با تجهیزات زرهی وارد شهر کربلا شدند و ضمن حمله به دفتر جریان صدر، خیابان‌های اطراف حرم را مسدود کردند. علت اصلی درگیری‌ها مخالفت با اشغالگری ارتش آمریکا در عراق عنوان شده بود.<ref>[http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/tanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-hussein-news-photo/50843766?et=CNG3A86ITVF32yrT4wvgfA&referrer=http%3A%2F%2Fwww.gettyimages.com%2Fdetail%2Fnews-photo%2Ftanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-hussein-news-photo%2F50843766%3Fet%3Ds21EsAOyT7VQ0zG1fBY76Q%26referrer%3Dhttp%253A%252F%252Fwww.gettyimages.com%252Fdetail%252Fnews-photo%252Fmilitary-tanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-news-photo%252F50843775#tanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-hussein-holy-shrine-picture-id50843766 «حضور تانک‌های آمریکایی در کربلا».]</ref> شیعیان طرفدار جیش‌المهدی در کربلا در ۲۰۰۷م نیز با آمریکایی‌ها درگیر شدند با این تفاوت که طرف اصلی درگیری با جیش المهدی پلیس عراق بود و آمریکایی به عنوان نیروی پشتیبان پلیس عراق وارد صحنه درگیری در شهر کربلا شدند.<ref>[http://www.isna.ir/news/8605-02766 «درگیری نیروهای آمریكایی با شبه‌نظامیان ارتش مهدی در کربلا».]</ref> | کربلا در زمان حمله [[آمریکا|آمریکایی‌ها]] به [[عراق]] در ۲۰۰۳م شاهد درگیری نظامی پراکنده اهالی کربلا با نیروهای آمریکایی در خیابان‌های منتهی به [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] بود. همچنین در سال ۲۰۰۴م به دنبال درگیری نظامی گروهی از [[شیعه|شیعیان]] وابسته به [[جریان صدر]] موسوم به [[جیش المهدی]] با آمریکایی‌ها در [[نجف]]، [[بصره]] و [[شهرک صدر بغداد]]، آمریکایی‌ها برای دفع حمله احتمالی طرفداران صدر در کربلا با تجهیزات زرهی وارد شهر کربلا شدند و ضمن حمله به دفتر جریان صدر، خیابان‌های اطراف حرم را مسدود کردند. علت اصلی درگیری‌ها مخالفت با اشغالگری ارتش آمریکا در عراق عنوان شده بود.<ref>[http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/tanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-hussein-news-photo/50843766?et=CNG3A86ITVF32yrT4wvgfA&referrer=http%3A%2F%2Fwww.gettyimages.com%2Fdetail%2Fnews-photo%2Ftanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-hussein-news-photo%2F50843766%3Fet%3Ds21EsAOyT7VQ0zG1fBY76Q%26referrer%3Dhttp%253A%252F%252Fwww.gettyimages.com%252Fdetail%252Fnews-photo%252Fmilitary-tanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-news-photo%252F50843775#tanks-roar-along-the-street-if-front-of-the-imam-hussein-holy-shrine-picture-id50843766 «حضور تانک‌های آمریکایی در کربلا».]</ref> شیعیان طرفدار جیش‌المهدی در کربلا در ۲۰۰۷م نیز با آمریکایی‌ها درگیر شدند با این تفاوت که طرف اصلی درگیری با جیش المهدی پلیس عراق بود و آمریکایی به عنوان نیروی پشتیبان پلیس عراق وارد صحنه درگیری در شهر کربلا شدند.<ref>[http://www.isna.ir/news/8605-02766 «درگیری نیروهای آمریكایی با شبه‌نظامیان ارتش مهدی در کربلا».]</ref> | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
حوزه کربلا در [[قرن سیزدهم هجری قمری|سده سیزدهم هجری]] به دلیل مهاجرت علمای ایران به [[نجف]] یا بازگشت به [[ایران]] دیگر رونق سابق خود را نداشت تا آنکه [[محمدتقی شیرازی]] از [[سامرا]] به [[کاظمین]] و در نهایت به کربلا مهاجرت کرد. رهبری وی در مبارزه با اشغالگری بریتانیا در عراق و شرکت برخی از روحانیان و [[طلبه|طلاب]] حوزه علمیه کربلا در جنبش فراگیر ضد [[بریتانیا]]، جان تازه‌ای به حوزه علمیه کربلا بخشید.<ref>[http://mobahesat.ir/4197 «رفتارشناسی سیاسی حوزه کربلا در قرن اخیر».]؛[http://mobahesat.ir/8712 «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا».]</ref> | حوزه کربلا در [[قرن سیزدهم هجری قمری|سده سیزدهم هجری]] به دلیل مهاجرت علمای ایران به [[نجف]] یا بازگشت به [[ایران]] دیگر رونق سابق خود را نداشت تا آنکه [[محمدتقی شیرازی]] از [[سامرا]] به [[کاظمین]] و در نهایت به کربلا مهاجرت کرد. رهبری وی در مبارزه با اشغالگری بریتانیا در عراق و شرکت برخی از روحانیان و [[طلبه|طلاب]] حوزه علمیه کربلا در جنبش فراگیر ضد [[بریتانیا]]، جان تازه‌ای به حوزه علمیه کربلا بخشید.<ref>[http://mobahesat.ir/4197 «رفتارشناسی سیاسی حوزه کربلا در قرن اخیر».]؛[http://mobahesat.ir/8712 «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا».]</ref> | ||
در سده‌های مختلف [[مدرسه علمیه|مدارس علمیه]] متعددی در کربلا تأسیس شد. شمار زیادی از این مدارس از سوی علمای ایرانی مقیم در [[عراق]] بنا شد. مدرسه سید مجاهد، مدرسه صدر اعظم نوری و مدرسه خوئی از جمله این مدارس است.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۹-۱۶۱.</ref> علاوه بر مدارس علمیه کتابخانه‌های متعددی نیز در کربلا ساخته شد که تعدادی از آنان به دلیل وجود نسخه‌های خطی جایگاه ویژه‌ای برای محققان شیعه دارد.<ref> آل طعمة، تراث کربلا، ۱۴۳۵ق، ص۴۱۴.</ref> برخی مورخان ۷۸ کتابخانه در کربلا را فهرست کرده‌اند که شماری از آنان از سوی علمای مقیم کربلا احداث شده است.<ref> آل طعمة، تراث کربلا، ۱۴۳۵ق، ص۴۱۴-۴۴۰.</ref> در کنار مدارس علمیه، دانشگاه کربلا، [[دانشگاه اهل‌بیت(کربلا)|دانشگاه اهل‌البیت]] و پژوهشکده‌های وابسته به [[حرم امام حسین(ع)|آستان مقدس امام حسین]] و [[حرم حضرت عباس(ع) | در سده‌های مختلف [[مدرسه علمیه|مدارس علمیه]] متعددی در کربلا تأسیس شد. شمار زیادی از این مدارس از سوی علمای ایرانی مقیم در [[عراق]] بنا شد. مدرسه سید مجاهد، مدرسه صدر اعظم نوری و مدرسه خوئی از جمله این مدارس است.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۹-۱۶۱.</ref> علاوه بر مدارس علمیه کتابخانه‌های متعددی نیز در کربلا ساخته شد که تعدادی از آنان به دلیل وجود نسخه‌های خطی جایگاه ویژه‌ای برای محققان شیعه دارد.<ref> آل طعمة، تراث کربلا، ۱۴۳۵ق، ص۴۱۴.</ref> برخی مورخان ۷۸ کتابخانه در کربلا را فهرست کرده‌اند که شماری از آنان از سوی علمای مقیم کربلا احداث شده است.<ref> آل طعمة، تراث کربلا، ۱۴۳۵ق، ص۴۱۴-۴۴۰.</ref> در کنار مدارس علمیه، دانشگاه کربلا، [[دانشگاه اهل‌بیت(کربلا)|دانشگاه اهل‌البیت]] و پژوهشکده‌های وابسته به [[حرم امام حسین(ع)|آستان مقدس امام حسین]] و [[حرم حضرت عباس(ع)]] نیز پس از سقوط [[حکومت بعث]] فعالیت‌های علمی و پژوهش‌های متعددی را در زمینه [[شیعه|تشیع]] انجام داده‌اند.<ref>[http://abu.edu.iq/islamic-sciences «دانشکده علوم اسلامی دانشگاه اهل‌بیت کربلا».]؛[https://www.c-karbala.com/ «مرکز کربلاء للدراسات و البحوث».]؛ [http://cois.uokerbala.edu.iq/ «دانشکده علوم اسلامی کربلاء»]</ref> | ||
==خاندان‌ها و شخصیت‌ها== | ==خاندان‌ها و شخصیت‌ها== | ||