دکة القضاء: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دَکَّةُ الْقَضاء''' مکانی در [[مسجد کوفه]] که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در آن به [[قضاوت]] می‌پرداخت.  

رخدادها و قضاوت‌هایی از امام علی(ع) در این مکان نقل شده است. عده‌ای از [[مجتهد|فقها]] با استناد آنها، قضاوت در [[مسجد]] را [[مکروه]] ندانسته‌اند؛ هرچند حکم به کراهت آن در بین علما مشهور است. همچنین خواندن دو رکعت [[نماز]]، [[تسبیحات حضرت زهرا(س)|تسبیحات حضرت زهرا]] و دعایی مخصوص در این مکان سفارش شده است.

== موقعیت ==

دکة القضاء مکانی در [[مسجد کوفه]] که به صورت دکانی کوچک<ref>قمی، مفاتیح الجنان، قم، ص۳۸۸.</ref> یا کرسی بوده است<ref>طهرانی، الذریعة، قم، ج۸، ص۲۳۵؛ محدثی، موسوعة عاشوراء، ۱۴۱۸ق، ص۳۸۱.</ref> که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] بر روی آن به [[قضاوت]] می‌پرداخته است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۰، ص۳۶۳.</ref> برخی معتقدند سایبانی بر روی آن نبوده<ref>ابن ادریس، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> و آیه «إِنَّ اللَّهَ یأمُرُ بِالعَدلِ وَ الإِحسانِ وَ إیتاءِ ذِی القُربیٰ وَ...»<ref>سوره نحل، آیه۹۰.</ref> بر ستون کنار آن نگاشته شده بود.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، قم، ص۳۸۸.</ref>  

برای دکه القضاء که به صورت مقامی در مسجد کوفه است، اعمالی از جمله دو رکعت [[نماز]] و [[تسبیحات حضرت زهرا(س)|تسبیحات حضرت زهرا(س)]]<ref>انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء، ۱۴۲۸ق، ج۲۲، ص۱۷۵.</ref> و دعایی خاص {{یادداشت|{{جمع شدن|«یا مَالِکی وَ مُمَلِّکی وَ مُتَغَمِّدِی [مُعْتَمَدِی] بِالنِّعَمِ الْجِسَامِ مِنْ غَیرِ اسْتِحْقَاقٍ وَجْهِی خَاضِعٌ لِمَا تَعْلُوهُ الْأَقْدَامُ لِجَلالِ وَجْهِک الْکرِیمِ}} لا تَجْعَلْ هَذِهِ الشِّدَّةَ وَ لا هَذِهِ الْمِحْنَةَ مُتَّصِلَةً بِاسْتِیصَالِ الشَّأْفَةِ وَ امْنَحْنِی مِنْ فَضْلِک مَا لَمْ تَمْنَحْ بِهِ أَحَدا مِنْ غَیرِ مَسْأَلَةٍ أَنْتَ الْقَدِیمُ الْأَوَّلُ الَّذِی لَمْ تَزَلْ وَ لا تَزَالُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ زَکِّ عَمَلِی وَ بَارِک لِی فِی أَجَلِی وَ اجْعَلْنِی مِنْ عُتَقَائِک وَ طُلَقَائِک مِنَ النَّارِ بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»}} ذکر شده است:<ref>ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۱۷۶ – ۱۷۷؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۲۵۲–۲۵۳؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۴۱۱؛ مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۴۹۵-۴۹۶.</ref>

به گفته [[شیخ عباس قمی]]، بنابر مشهور، اعمال این مقام در پایان [[اعمال مسجد کوفه]] و پس از اعمال مقام [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به جا آورده می‌شود.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، قم، ص۳۸۸.</ref> با این حال در [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]] بر اساس ترتیب کتاب [[مصباح الزائر (کتاب)|مصباح الزائر]]، این اعمال پس از مقام ابراهیم (ستون چهارم) ذکر شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، قم، ص۳۸۸.</ref>

در برخی منابع از این مکان و [[بیت الطشت|بیت‌الطشت]] به‌عنوان محلی واحد یاد شده و اعمال مشترکی برای آن نقل شده است.<ref>ابن ادریس، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> هرچند برخی این دو مکان را متصل به یکدیگر<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۴۱۲.</ref> و تفکیک شده دانسته و برای هر کدام اعمال خاصی ذکر کرده‌اند.<ref>شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۲۵۲–۲۵۳؛ مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۴۹۵-۴۹۶.</ref>

در کتاب‌های منقبت‌نگاری رخدادهایی مرتبط با دکة القضاء نقل شده است از جمله:

*[[کرامات]] [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در حل مشکل دختری که بدون ازدواج به ظاهر حامله نشان می‌داد.<ref>ابن عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۲۱–۲۴؛ طبری، نوادر المعجزات، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۲–۱۰۹؛ ابن شاذان قمی، الروضة، ۱۴۲۳ق، ص۱۸۲–۱۸۶؛ بحرانی، مدینة معاجز، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۳–۵۶.</ref>  

*نسوختن فردی از پیروان گناهکار علی(ع) با آتش،<ref>ابن شاذان، الفضائل، ۱۳۶۳، ص۷۴-۷۵.</ref>  

*سخن گفتن امام علی(ع) با ابرها و شهادت آن‌ها بر [[ولایت]] او و نیز سوار شدن حضرت بر ابرها و سفر به مناطق دیگر.<ref>ابن عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۳۵ – ۳۸؛ طبری، نوادر المعجزات، ۱۴۲۷ق، ص۱۳۲–۱۳۷؛ بحرانی، مدینة معاجز، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۴۶-۵۴۹.</ref> گفته شده که [[خطبه شقشقیه]] را امام علی(ع) در همین رخداد ایراد کرده است.<ref>ابن عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۳۶؛ بحار الأنوار ط - بیروت، ج۵۴، ص: ۳۴۵؛ خویی، منهاج البراعة، ۱۴۰۰ق، ج۳، ص۳۴.</ref>

در برخی داستان‌ها نیز از ملاقات برخی افراد با [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] در نزدیکی دکة القضاء سخن به میان رفته است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۳، ص۲۶۳–۲۶۵؛ محدث نوری، نجم الثاقب، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۶۷۷–۶۷۹، ج۲، ص۷۵۱-۷۵۲.</ref>

کراهت قضاوت در مسجد، از احکامی است که برای آن ادعای شهرت شده است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۰، ص۳۶۲.</ref> اما برخی از فقیهان با استناد به قضاوت‌های امام علی(ع) در دکة القضا، قضاوت در مسجد را [[مکروه]] ندانسته،<ref>ابن ادریس، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۷۹، ج۲، ص۱۵۶–۱۵۷؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۰، ص۳۶۲.</ref> یا کراهت آن را شامل [[عصمت|معصوم]] ندانسته<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۱۰۶؛ مازندرانی، شرح فروع الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۲۸۹.</ref> و یا اینکه کراهت را مختص اوقات [[نماز]] دانسته‌اند.<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۵۰۷؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۰، ص۳۶۳.</ref> البته [[حدیث|روایتی]] هم نقل شده که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در مسجد به قضاوت می‌پرداخته است.<ref>ابن أبی‌جمهور، عوالی اللئالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۴۴.</ref>

[[میرزا محمود طباطبایی]] (درگذشته ۱۲۷۲ق) از علمای امامیه، کتابی با عنوان «دکة القضاء فی مسائل القضاء و الشهادات»<ref>طهرانی، الذریعة، قم، ج۸، ص۲۳۵.</ref> و یا «دکة القضاء فی الاحکام و الشهادات» نوشته است.<ref>زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹ق، ج۷، ص۱۷۸.</ref>

* ابن أبی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم،‌ دار سیدالشهداء للنشر، ۱۴۰۵ق.

* طهرانی، آقابزرگ، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.

* فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علی(ع)، ۱۴۰۶ق.

* مازندرانی، محمدهادی، شرح فروع الکافی، قم، دارالحدیث للطباعة و النشر، ۱۴۲۹ق.

* مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد - مفتاح الجنان، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۳ق.

* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

* محدث نوری، میرزاحسین، نجم الثاقب فی أحوال الإمام الغائب، قم، مسجد جمکران، چاپ دهم، ۱۳۸۴ق.

* خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة، تهران، مکتبة الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۰ق.