افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz |
Abbasahmadi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
}} | }} | ||
'''افغانستان'''، کشوری آسیایی با اکثریت مسلمان است. [[چین]]، [[تاجیکستان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ایران]] و [[پاکستان]] در همسایگی این کشور قرار دارد. [[کابل]] پایتخت افغانستان و [[قندهار]]، [[هرات]]، [[مزار شریف]] و جلال‌آباد بزرگترین شهرهای این کشور است. [[بلخ]] و هرات در شمال و غرب افغانستان، دو شهر مشهور [[خراسان بزرگ|خراسان قدیم]] بوده‌اند. در بخش‌های مختلف افغانستان امروزی، تا نیمه قرن ۱۴ خورشیدی (بیستم میلادی) امیران [[کوشانی]]، [[سامانیان]]، [[غزنویان]]، [[غوریان]]، [[سلجوقیان]]، [[مغولان]]، [[صفویان]]، [[گورکانیان هند]] و [[ابدالیان (درانی)]] حکومت می‌کردند.<br> | '''افغانستان'''، کشوری آسیایی با اکثریت مسلمان است. [[چین]]، [[تاجیکستان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ایران]] و [[پاکستان]] در همسایگی این کشور قرار دارد. [[کابل]] پایتخت افغانستان و [[قندهار]]، [[هرات]]، [[مزار شریف]] و جلال‌آباد بزرگترین شهرهای این کشور است. [[بلخ]] و هرات در شمال و غرب افغانستان، دو شهر مشهور [[خراسان بزرگ|خراسان قدیم]] بوده‌اند. در بخش‌های مختلف افغانستان امروزی، تا نیمه قرن ۱۴ خورشیدی (بیستم میلادی) امیران [[کوشانی]]، [[سامانیان]]، [[غزنویان]]، [[غوریان]]، [[سلجوقیان]]، [[مغولان]]، [[صفویان]]، [[گورکانیان هند]] و [[ابدالیان (درانی)]] حکومت می‌کردند.<br> | ||
دین رسمی افغانستان [[اسلام]] است. پیروان مذهب حنفی ([[اهل‌سنت]]) در اکثریت و شیعیان [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]] در اقلیت هستند. درصد شیعیان در این کشور، بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است. در قانون اساسی مصوب سال | دین رسمی افغانستان [[اسلام]] است. پیروان مذهب حنفی ([[اهل‌سنت]]) در اکثریت و شیعیان [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]] در اقلیت هستند. درصد شیعیان در این کشور، بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است. در قانون اساسی مصوب سال [[سال ۱۳۸۲ هجری شمسی|۱۳۸۲ش]]، برای اولین بار، مذهب [[شیعه]] در افغانستان به رسمیت شناخته شد. [[هزاره]] بزرگترین قوم شیعه و [[سادات افغانستان|سادات]]، [[هرات|هراتی‌ها]]، [[قزلباش‌ها]] و گروه‌هایی از بلوچ‌ها، تاجیک‌ها و پشتون‌ها دیگر دسته‌های شیعه هستند. رواج تشیع در سرزمین افغانستان از زمان صدر اسلام بوده و گسترش آن در دوره [[بنی‌عباس]] و با مهاجرت [[علویان]] به [[خراسان]]، و سپس همزمان با [[ایلخانان]] و [[صفویه]] اتفاق افتاده است.<br> | ||
از زمان حکومت [[عبدالرحمن‌خان]] (۱۲۵۹ـ۱۲۸۰ش) (۱۸۸۰ـ۱۹۰۱م) که شیعیان بخصوص هزاره‌ها به سختی سرکوب و کشتار شده، و خودمختاری آنان سلب شد، تا سقوط [[طالبان]] در [[سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]] و برپایی نظام انتخاباتی، شیعیان مورد تهدید و سرکوب بودند. در این دوره تا پیش از روی‌کار آمدن دوباره طالبان در اخرین روزهای مرداد ۱۴۰۰ش، اوضاع شیعیان به بهبودی نسبی رسیده بود، گرچه سیاست حکومت سابق نیز خالی از تبعیض نسبت به شیعیان نبود و حملات تروریستی متعددی علیه شیعیان بخصوص هزاره‌ها صورت گرفت. در آن دوره شیعیان در افغانستان چندین حزب، گروه اجتماعی، نهاد و مرکز دینی، حوزوی و دانشگاهی، رسانه، نمایندگان پارلمانی و اندکی مقام ارشد حکومتی داشتند. در امارت اسلامی طالبان، هیچ مقام ارشد حکومتی از شیعیان انتخاب نشده است. | از زمان حکومت [[عبدالرحمن‌خان]] (۱۲۵۹ـ۱۲۸۰ش) (۱۸۸۰ـ۱۹۰۱م) که شیعیان بخصوص هزاره‌ها به سختی سرکوب و کشتار شده، و خودمختاری آنان سلب شد، تا سقوط [[طالبان]] در [[سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]] و برپایی نظام انتخاباتی، شیعیان مورد تهدید و سرکوب بودند. در این دوره تا پیش از روی‌کار آمدن دوباره طالبان در اخرین روزهای مرداد ۱۴۰۰ش، اوضاع شیعیان به بهبودی نسبی رسیده بود، گرچه سیاست حکومت سابق نیز خالی از تبعیض نسبت به شیعیان نبود و حملات تروریستی متعددی علیه شیعیان بخصوص هزاره‌ها صورت گرفت. در آن دوره شیعیان در افغانستان چندین حزب، گروه اجتماعی، نهاد و مرکز دینی، حوزوی و دانشگاهی، رسانه، نمایندگان پارلمانی و اندکی مقام ارشد حکومتی داشتند. در امارت اسلامی طالبان، هیچ مقام ارشد حکومتی از شیعیان انتخاب نشده است. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
اقوام متعددی در افغانستان زندگی می‌کنند که در قانون اساسی مصوب ۱۳۸۲ش، به تعدادی از آن اشاره شده بود: پشتون{{یادداشت|نام افغانستان برگرفته از افغان، نام مشهور پشتون‌ها است}}، تاجیک، [[هزاره]]، ازبک، ترکمن، پارسی، بلوچ، پشه‌یی، نورستانی، ایماق، [[قزلباش]] و براهوی.<ref>[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 ماده چهار، متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> دری (فارسی) و پشتو دو زبان و خط رسمی افغانستان است.{{یادداشت|اکثر حروف زبان پشتو همان حروف فارسی است و چند حرف تغییر شکل یافته}} زبان‌های ترکی (ازبکی و ترکمنی و قرقیزی) و دراویدی (براهوی) نیز در بخش‌هایی از افغانستان رایج است.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> قانون اساسی قبلی، حق خواندن و نوشتن و نشر رسانه را برای زبان‌های رایج دیگر محترم شمرده بود. | اقوام متعددی در افغانستان زندگی می‌کنند که در قانون اساسی مصوب ۱۳۸۲ش، به تعدادی از آن اشاره شده بود: پشتون{{یادداشت|نام افغانستان برگرفته از افغان، نام مشهور پشتون‌ها است}}، تاجیک، [[هزاره]]، ازبک، ترکمن، پارسی، بلوچ، پشه‌یی، نورستانی، ایماق، [[قزلباش]] و براهوی.<ref>[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 ماده چهار، متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> دری (فارسی) و پشتو دو زبان و خط رسمی افغانستان است.{{یادداشت|اکثر حروف زبان پشتو همان حروف فارسی است و چند حرف تغییر شکل یافته}} زبان‌های ترکی (ازبکی و ترکمنی و قرقیزی) و دراویدی (براهوی) نیز در بخش‌هایی از افغانستان رایج است.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> قانون اساسی قبلی، حق خواندن و نوشتن و نشر رسانه را برای زبان‌های رایج دیگر محترم شمرده بود. | ||
[[اسلام]] دین رسمی افغانستان است که در ماده دوم قانون اساسی ۱۳۸۲ش ثبت شده بود.<ref>[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> در ماده بعدی آمده بود که «در افغانستان هیچ قانون نمی‌تواند مخالف معتقدات واحکام دیـــن اسلام باشد.»<ref>[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> تقویم رسمی این کشور، هجری خورشیدی است و ماه‌های آن، همان برج‌های دوازده گانه فلکی است.<ref>[https://moj.gov.af/dr/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%8A-%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B0-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> دین مردم افغانستان پیش از ظهور اسلام، بودایی و نیز زرتشتی بوده است. اکنون پیروان مذهب حنفی (سنی) در اکثریت و پیروان مذهب [[شیعه ]] در اقلیت هستند. هم‌چنین پیروان گروه‌های [[صوفی]] مانند [[نقشبندیه]] و نیز طرفداران عقاید [[سلفیه]] در این کشور وجود دارند؛{{یادداشت|منظور از گروه‌های سلفیه، پیروان ابن‌تیمیه و پیروان دیوبندیه است}} اما آمارهای دقیقی درباره تعداد پیروان ادیان و مذاهب مختلف در افغانستان وجود ندارد. | [[اسلام]] دین رسمی افغانستان است که در ماده دوم قانون اساسی [[سال ۱۳۸۲ هجری شمسی|۱۳۸۲ش]] ثبت شده بود.<ref>[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> در ماده بعدی آمده بود که «در افغانستان هیچ قانون نمی‌تواند مخالف معتقدات واحکام دیـــن اسلام باشد.»<ref>[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> تقویم رسمی این کشور، هجری خورشیدی است و ماه‌های آن، همان برج‌های دوازده گانه فلکی است.<ref>[https://moj.gov.af/dr/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%8A-%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B0-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 متن قانون اساسی افغانستان، سایت وزارت عدلیه]</ref> دین مردم افغانستان پیش از ظهور اسلام، بودایی و نیز زرتشتی بوده است. اکنون پیروان مذهب حنفی (سنی) در اکثریت و پیروان مذهب [[شیعه ]] در اقلیت هستند. هم‌چنین پیروان گروه‌های [[صوفی]] مانند [[نقشبندیه]] و نیز طرفداران عقاید [[سلفیه]] در این کشور وجود دارند؛{{یادداشت|منظور از گروه‌های سلفیه، پیروان ابن‌تیمیه و پیروان دیوبندیه است}} اما آمارهای دقیقی درباره تعداد پیروان ادیان و مذاهب مختلف در افغانستان وجود ندارد. | ||
===شیعیان=== | ===شیعیان=== | ||
اولین بار در ماده ۱۳۱ قانون اساسی افغانستان مصوب | اولین بار در ماده ۱۳۱ قانون اساسی افغانستان مصوب [[سال ۱۳۸۲ هجری شمسی|۱۳۸۲ش]]، حقوق اقلیت شیعه به رسمیت شناخته شد: {{گفتاورد|محاکم برای اهل تشیع، در قضایای مربوط به احوال شخصیه، احکام مذهب تشیع را مطابق به احکام قانون تطبیق می‌نمایند. در ساير دعاوی نیز اگر در این قانون اساسی و قوانین دیگر حکمی موجود نباشد، محاکم قضيه را مطابق به احکام اين مذهب حل و فصل می نمایند.|[http://moj.gov.af/fa/page/legal-frameworks/168329941684 قانون اساسی سابق افغانستان (مصوب ۱۳۸۲ش)، سایت وزارت عدلیه]}} | ||
بیشتر شیعیان افغانستان، معتقد به مذهب [[امامیه|شیعه امامیه]] هستند. شیعیان [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] نیز در مناطقی از افغانستان حضور دارند. آمار دقیق از پیروان مذاهب در افغانستان وجود ندارد. درصد شیعیان بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۷.</ref> اکثریت شیعیان افغانستان از قوم هزاره هستند. [[قزلباش‌ها]]، [[سادات افغانستان|سادات]] و گروه‌هایی از هراتی‌ها، تاجیک‌ها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها و پشتون‌ها، دیگر اقوام و طوایف شیعه افغانستان را تشکیل میدهند.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۶.</ref> | بیشتر شیعیان افغانستان، معتقد به مذهب [[امامیه|شیعه امامیه]] هستند. شیعیان [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] نیز در مناطقی از افغانستان حضور دارند. آمار دقیق از پیروان مذاهب در افغانستان وجود ندارد. درصد شیعیان بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۷.</ref> اکثریت شیعیان افغانستان از قوم هزاره هستند. [[قزلباش‌ها]]، [[سادات افغانستان|سادات]] و گروه‌هایی از هراتی‌ها، تاجیک‌ها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها و پشتون‌ها، دیگر اقوام و طوایف شیعه افغانستان را تشکیل میدهند.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص ۶.</ref> | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۵۹: | ||
حزب حرکت اسلامی توسط [[آصف محسنی|شیخ آصف محسنی]] و گروهی از روحانیون در [[قم]] در ۱۳۵۸ش تاسیس شد. ابتدای دهه هفتاد، فعالیت این حزب به کویته [[پاکستان]] منتقل شد. آصف محسنی در دولت مجاهدین، در کنار احمدشاه مسعود قرار گرفت. این گروه نیز به چند شاخه تجزیه شده است. | حزب حرکت اسلامی توسط [[آصف محسنی|شیخ آصف محسنی]] و گروهی از روحانیون در [[قم]] در ۱۳۵۸ش تاسیس شد. ابتدای دهه هفتاد، فعالیت این حزب به کویته [[پاکستان]] منتقل شد. آصف محسنی در دولت مجاهدین، در کنار احمدشاه مسعود قرار گرفت. این گروه نیز به چند شاخه تجزیه شده است. | ||
*[[شورای علمای شیعه افغانستان|شورای علمای شیعه]] | *[[شورای علمای شیعه افغانستان|شورای علمای شیعه]] | ||
شورای علمای شیعه افغانستان، تشکلی از روحانیان شیعه افغانستان است که در سال ۱۳۸۲ش آغاز به کار کرد. تصویب قانون احوال شخصیه براساس فقه شیعه در سال ۱۳۸۸ش<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1287359 انصاری، «در سوگ آیت‌الله»]</ref> و بنیان‌گذاری شورای اخوت اسلامی میان شیعیان و اهل سنت<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1287359 انصاری، «در سوگ آیت‌الله»]</ref> جزو فعالیت‌های این شورا است.<ref>[http://shabestan.ir/detail/News/479064 «نقش شورای علمای شیعه در تثبیت معارف اهل بیت در افغانستان»]</ref> | شورای علمای شیعه افغانستان، تشکلی از روحانیان شیعه افغانستان است که در سال [[سال ۱۳۸۲ هجری شمسی|۱۳۸۲ش]] آغاز به کار کرد. تصویب قانون احوال شخصیه براساس فقه شیعه در سال ۱۳۸۸ش<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1287359 انصاری، «در سوگ آیت‌الله»]</ref> و بنیان‌گذاری شورای اخوت اسلامی میان شیعیان و اهل سنت<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1287359 انصاری، «در سوگ آیت‌الله»]</ref> جزو فعالیت‌های این شورا است.<ref>[http://shabestan.ir/detail/News/479064 «نقش شورای علمای شیعه در تثبیت معارف اهل بیت در افغانستان»]</ref> | ||
در کنار این نهادها، احزاب دیگری نیز وجود دارند که تعداد اعضاء و دامنه فعالیت آنان محدودتر است: حزب ملت، حزب اقتدار ملی، حزب انسجام ملی، حزب اعتدال | در کنار این نهادها، احزاب دیگری نیز وجود دارند که تعداد اعضاء و دامنه فعالیت آنان محدودتر است: حزب ملت، حزب اقتدار ملی، حزب انسجام ملی، حزب اعتدال | ||