Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۰۰۳
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲: | خط ۲: | ||
==تقسیم موجودات به واجب الوجود و ممکن الوجود== | ==تقسیم موجودات به واجب الوجود و ممکن الوجود== | ||
از دیدگاه [[فلسفه اسلامی|فیلسوفان مسلمان]] هر موجودی را ملاحظه کنیم، از یکی از این دو حالت خارج نیست: واجب الوجود و ممکن الوجود. اگر هستی برای ذات آن موجود، ضروری باشد، واجب الوجود و اگر هستی یا نیستی برای ذات آن ضروری نباشد، [[ممکن الوجود]] نامیده میشوند.<ref>نگاه کنید به: ابن سینا، | از دیدگاه [[فلسفه اسلامی|فیلسوفان مسلمان]] هر موجودی را ملاحظه کنیم، از یکی از این دو حالت خارج نیست: واجب الوجود و ممکن الوجود. اگر هستی برای ذات آن موجود، ضروری باشد، واجب الوجود و اگر هستی یا نیستی برای ذات آن ضروری نباشد، [[ممکن الوجود]] نامیده میشوند.<ref>نگاه کنید به: ابن سینا، الشفاء (الهیات)، ۱۴۰۴ق، ص۳۷؛ جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۳.</ref> | ||
از دیدگاه [[محمدتقی مصباح یزدی]]، از [[مجتهد|مجتهدان]] و فیلسوفان معاصر [[ایران|ایرانی]]، واجب الوجود، موجودی است که خودبخود وجود دارد و نیازی به موجود دیگری ندارد. درمقابل، ممکن الوجود موجودی است که خودبخود وجود ندارد و وجود یافتنش وابسته به موجود دیگری است.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸</ref> | از دیدگاه [[محمدتقی مصباح یزدی]]، از [[مجتهد|مجتهدان]] و فیلسوفان معاصر [[ایران|ایرانی]]، واجب الوجود، موجودی است که خودبخود وجود دارد و نیازی به موجود دیگری ندارد. درمقابل، ممکن الوجود موجودی است که خودبخود وجود ندارد و وجود یافتنش وابسته به موجود دیگری است.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸</ref> | ||
==دلایل اثبات واجب الوجود== | ==دلایل اثبات واجب الوجود== | ||
[[پرونده:برهان الإمكان والوجوب.jpg|بندانگشتی|کتاب برهان امکان و وجوب که به بررسی این برهان در نظریه ملا صدرا وابن سینا پرداخته است.]] | [[پرونده:برهان الإمكان والوجوب.jpg|بندانگشتی|کتاب برهان امکان و وجوب که به بررسی این برهان در نظریه ملا صدرا وابن سینا پرداخته است.]] | ||
در [[فلسفه اسلامی]] استدلالهای فراوانی برای اثبات واجب الوجود یا خداوند مطرح شده است<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> و برخی [[برهان صدیقین]] را محکمترین دلیل بر وجود واجب الوجود میدانند؛<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸؛ طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> البته این برهان به صورتهای مختلف و با استدلالهای متعدد بیان شده است.<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲.</ref> استدلالهایی که [[ابن سینا]]، [[ملاصدرا]]، [[ملاهادی سبزواری]] و [[علامه طباطبایی]] مطرح کردهاند، از جملهٔ آنها هستند.<ref>ر.ک: طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲-۱۰۵۴.</ref>{{یادداشت|فیلسوفان مسلمان در خصوص اینکه کدامیک از این استدلالها قویتر است اختلافنظر دارند. به باور برخی، سادهترین و محکمترین برهان بر اثبات واجب الوجود، برهان «امکان و وجوب» ابن سینا است که به هیچ مقدمه حسی و تجربی وابسته نیست؛ (مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸.) برخی دیگر تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین را قویتر دانسته و گفتهاند: این استدلال افزون بر آنکه مقدمه حسی و تجربی ندارد، از اصول فلسفی نیز بینیاز است.(جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، | در [[فلسفه اسلامی]] استدلالهای فراوانی برای اثبات واجب الوجود یا خداوند مطرح شده است<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> و برخی [[برهان صدیقین]] را محکمترین دلیل بر وجود واجب الوجود میدانند؛<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸؛ طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۱.</ref> البته این برهان به صورتهای مختلف و با استدلالهای متعدد بیان شده است.<ref>طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲.</ref> استدلالهایی که [[ابن سینا]]، [[ملاصدرا]]، [[ملاهادی سبزواری]] و [[علامه طباطبایی]] مطرح کردهاند، از جملهٔ آنها هستند.<ref>ر.ک: طباطبایی، نهایة الحکمه، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۰۴۲-۱۰۵۴.</ref>{{یادداشت|فیلسوفان مسلمان در خصوص اینکه کدامیک از این استدلالها قویتر است اختلافنظر دارند. به باور برخی، سادهترین و محکمترین برهان بر اثبات واجب الوجود، برهان «امکان و وجوب» ابن سینا است که به هیچ مقدمه حسی و تجربی وابسته نیست؛ (مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۵۸.) برخی دیگر تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین را قویتر دانسته و گفتهاند: این استدلال افزون بر آنکه مقدمه حسی و تجربی ندارد، از اصول فلسفی نیز بینیاز است.(جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۲۱۶.)}} | ||
بر طبق «[[برهان امکان و وجوب]]»، هر موجودی به لحاظ عقلی یا ممکن الوجود است یا واجب الوجود و غیر از این دو حالت، قابل فرض نیست. نمیتوان همه موجودات جهان را ممکن الوجود دانست؛ چرا که ممکن الوجود برای وجودیافتن به علت نیاز دارد و علت آن اگر خود ممکن الوجود باشد، آن نیز نیاز به علت دارد. اگر همه علتها ممکن الوجود و نیازمند به علت باشند، هیچگاه هیچ موجودی در جهان تحقق پیدا نخواهد کرد. بنابراین باید موجودی باشد که نیازمند موجود دیگر نباشد و آن واجب الوجود است.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید،۱۳۸۴ش، ص۵۷و۵۸.</ref> | بر طبق «[[برهان امکان و وجوب]]»، هر موجودی به لحاظ عقلی یا ممکن الوجود است یا واجب الوجود و غیر از این دو حالت، قابل فرض نیست. نمیتوان همه موجودات جهان را ممکن الوجود دانست؛ چرا که ممکن الوجود برای وجودیافتن به علت نیاز دارد و علت آن اگر خود ممکن الوجود باشد، آن نیز نیاز به علت دارد. اگر همه علتها ممکن الوجود و نیازمند به علت باشند، هیچگاه هیچ موجودی در جهان تحقق پیدا نخواهد کرد. بنابراین باید موجودی باشد که نیازمند موجود دیگر نباشد و آن واجب الوجود است.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید،۱۳۸۴ش، ص۵۷و۵۸.</ref> | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، | * ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفاء (الهیات)، تصحیح سعید زائد و الاب قنواتی، قم، انتشارات مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق. | ||
*جوادی آملی، عبدالله، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، ۱۳۷۸ش. | |||
*سبحانی، جعفر، مدخل مسائل جدید کلامی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، ۱۳۷۵ش. | *سبحانی، جعفر، مدخل مسائل جدید کلامی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، ۱۳۷۵ش. | ||
*طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایةالحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش. | *طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایةالحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش. |