پرش به محتوا

صالح المؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۲: خط ۲:
'''صالِحُ المُؤمِنین''' به معنای بهترین [[مؤمنان]] برگرفته از آیه ۴ [[سوره تحریم]] است. صالح المومنین شخصی است که خداوند او را همراه خود، [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشتگان]] حامی و پشتیبان [[پیامبر اسلام(ص)]] قرار داده است.
'''صالِحُ المُؤمِنین''' به معنای بهترین [[مؤمنان]] برگرفته از آیه ۴ [[سوره تحریم]] است. صالح المومنین شخصی است که خداوند او را همراه خود، [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشتگان]] حامی و پشتیبان [[پیامبر اسلام(ص)]] قرار داده است.


برخی از مفسران [[اهل سنت]] با این اعتقاد که واژه صالح المؤمنین اسم جنس است، این واژه را شامل جمعی کم یا زیاد از [[مسلمانان]] با [[تقوا]] می‌دانند و [[خلیفه اول]] و [[خلیفه دوم|دوم]] را از جمله مصادیق آن معرفی کرده‌اند؛ در مقابل مفسران [[شیعه]] و برخی از [[مفسران]] اهل سنت معتقدند که واژه صالح المؤمنین اسم جنس نیست و فقط شامل یک شخص که اصلح مسلمانان و [[معصوم]] است، می‌شود. اینان با استناد به [[روایات]] رسیده از [[فریقین]] مصداق آیه را منحصر در [[امام علی(ع)]] می‌دانند.
برخی از مفسران [[اهل سنت]] با این اعتقاد که واژه صالح المؤمنین اسم جنس است، آن را شامل جمعی از [[مسلمانان]] با [[تقوا]] می‌دانند و [[خلیفه اول]] و [[خلیفه دوم|دوم]] را از جمله مصادیق آن معرفی کرده‌اند؛ در مقابل مفسران [[شیعه]] و برخی از [[مفسران]] اهل سنت معتقدند که واژه صالح المؤمنین اسم جنس نیست و فقط شامل یک شخص که اصلح مسلمانان و [[معصوم]] است، می‌شود. اینان با استناد به [[روایات]] رسیده از [[فریقین]] مصداق آیه را منحصر در [[امام علی(ع)]] می‌دانند.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
خط ۱۸: خط ۱۸:
== مصادیق ==
== مصادیق ==
درباره تعیین مصداق برای واژه صالح المومنین میان مفسران شیعه و اهل سنت تفاوت نگرش وجود دارد. دو [[خلیفه]] اول [[ابوبکر]] و [[عمر]]، تمام [[مسلمانان]] با تقوا و شایسنه و [[امام علی(ع)]] از مصادیق این واژه معرفی شده‌اند.
درباره تعیین مصداق برای واژه صالح المومنین میان مفسران شیعه و اهل سنت تفاوت نگرش وجود دارد. دو [[خلیفه]] اول [[ابوبکر]] و [[عمر]]، تمام [[مسلمانان]] با تقوا و شایسنه و [[امام علی(ع)]] از مصادیق این واژه معرفی شده‌اند.
* '''ابابکر و عمر:''' بعضی از مفسران اهل سنت با این اعتقاد که کلمه صالح اسم جنس است و اگرچه به صورت مفرد آمده ولی افاده جمع می‌کند و با استناد بر روایاتی از [[ابن عباس]] و [[ابن مسعود]] قائلند منظور از صالح المومنین در این آیه دو خلیفه اول یعنی ابابکر و عمر پدران عایشه و حفصه هستند؛ زیرا این دو نفر دختران خود را به ترک کارهای ناپسند نصیحت کرده و از اذیت و آزار پیامبر(ص) باز می‌داشتند.<ref>فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۱۶۷؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۳۰۳؛ ابن تیمیه، منهاج السنه النبویه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۲۹۲.</ref>
* '''ابوبکر و عمر:''' بعضی از مفسران اهل سنت با این اعتقاد که کلمه صالح اسم جنس است و اگرچه به صورت مفرد آمده ولی افاده جمع می‌کند و با استناد بر روایاتی از [[ابن عباس]] و [[ابن مسعود]] قائلند منظور از صالح المومنین در این آیه خلیفه اول و دوم، پدران عایشه و حفصه هستند؛ زیرا این دو نفر دختران خود را به ترک کارهای ناپسند نصیحت کرده و از اذیت و آزار پیامبر(ص) باز می‌داشتند.<ref>فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۱۶۷؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۳۰۳؛ ابن تیمیه، منهاج السنه النبویه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۲۹۲.</ref>
* '''همه مسلمانان با تقوا:''' عده‌ای از مفسران اهل سنت و شیعه معتقدند این واژه قابلیت انطباق بر جمعی کم یا زیاد از مسلمانان با تقوا دارد ولی برای آن مصادیق اتم نیز معرفی کرده‌اند<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۸، ص۱۰۵؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> بر اساس این دیدگاه صالح المؤمنین همه افراد با [[ایمان]]، شایسته، صالح و درستگار که هم عصر پیامبر(ص) بوده یا مؤمنانی که در قرون و اعصار دیگر به یاری [[اسلام]] و پیامبرش برخاسته‌اند را در بر می‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۲۸۲.</ref>
* '''همه مسلمانان با تقوا:''' عده‌ای از مفسران اهل سنت و شیعه معتقدند این واژه قابلیت انطباق بر جمعی کم یا زیاد از مسلمانان با تقوا دارد ولی برای آن مصادیق اتم نیز معرفی کرده‌اند<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۸، ص۱۰۵؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۳۴۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۸۰.</ref> بر اساس این دیدگاه صالح المؤمنین همه افراد با [[ایمان]]، شایسته، صالح و درستگار که هم عصر پیامبر(ص) بوده یا مؤمنانی که در قرون و اعصار دیگر به یاری [[اسلام]] و پیامبرش برخاسته‌اند را در بر می‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۲۸۲.</ref>
* '''امام علی(ع):''' در بسیاری از [[تفاسیر]] شیعه همچنین برخی تفاسیر اهل سنت با استناد به [[حدیث|روایاتی]] که از طریق [[فریقین]] رسیده،<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ۳۴۱-۳۵۲؛ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط فی التفسیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۴۴؛صدوق، الامالی ، ۱۳۷۶ش، ص۳۱؛ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۷۰.</ref> تنها مصداق واژه صالح المومنین امام علی(ع) معرفی شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> بر این اساس مراد از صالح المومنین باید اصلح و بهترین آنها باشد<ref>شوشتری، احقاق الحق و ازهاق الباطل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> و چون این واژه همراه با [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشتگان]] آمده است باید چنین شخصی دارای مقام [[عصمت]] باشد.<ref>سید بن طاووس، سعد السعود للنفوس منضود، قم، ص۱۸۱؛ صادقی تهرانی، الفرقان، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۴۳۸.</ref> در این دیدگاه با تضعیف اسناد روایاتی که غیر از امام علی(ع) را به عنوان مصداق این واژه معرفی کرده و با بررسی‌های ادبی به اثبات این نکته می‌پردازند که واژه صالح المومنین مفرد است و تنها می‌تواند یک مصداق داشته باشد.<ref>خداپرست، «بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین درباره مصداق صالح المومنین»؛ حاجی اسماعیلی، « مفهوم شناسی تعبیر صالح المومنین در قرآن و تحلیل آراء مفسران و مترجمان پبرامون آن».</ref>
* '''امام علی(ع):''' در بسیاری از [[تفاسیر]] شیعه همچنین برخی تفاسیر اهل سنت با استناد به [[حدیث|روایاتی]] که از طریق [[فریقین]] رسیده،<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ۳۴۱-۳۵۲؛ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط فی التفسیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۴۴؛صدوق، الامالی ، ۱۳۷۶ش، ص۳۱؛ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۷۰.</ref> تنها مصداق واژه صالح المومنین امام علی(ع) معرفی شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> بر این اساس مراد از صالح المومنین باید اصلح و بهترین آنها باشد<ref>شوشتری، احقاق الحق و ازهاق الباطل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> و چون این واژه همراه با [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشتگان]] آمده است باید چنین شخصی دارای مقام [[عصمت]] باشد.<ref>سید بن طاووس، سعد السعود للنفوس منضود، قم، ص۱۸۱؛ صادقی تهرانی، الفرقان، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۴۳۸.</ref> در این دیدگاه با تضعیف اسناد روایاتی که غیر از امام علی(ع) را به عنوان مصداق این واژه معرفی کرده و با بررسی‌های ادبی به اثبات این نکته می‌پردازند که واژه صالح المومنین مفرد است و تنها می‌تواند یک مصداق داشته باشد.<ref>خداپرست، «بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین درباره مصداق صالح المومنین»؛ حاجی اسماعیلی، « مفهوم شناسی تعبیر صالح المومنین در قرآن و تحلیل آراء مفسران و مترجمان پبرامون آن».</ref>