سلمان رشدی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سَلمان رُشدی''' (متولد ۱۹۴۷م)، نویسنده [[آیات شیطانی (کتاب)|کتاب آیات شیطانی]] که در آن، شخصیت [[پیامبر اسلام(ص)]]، [[صحابه]] و [[همسران پیامبر(ص)|همسران او]] و [[جبرئیل |جبرئیل]] را مورد اهانت قرار داد.  

وی در شهر بمبئی [[هند]] در خانواده‌ای [[مسلمان]] دنیا آمد؛ اما تعلق خاطری به [[اسلام |اسلام]] و به طور کلی دین نداشت. وی در چهارده سالگی برای ادامه تحصیلات به انگلیس رفت و پس از چندی تبعه آنجا شد.

سلمان رشدی نویسنده چندین کتاب و مقاله‌های متعدد است. آیات شیطانی پنجمین کتاب وی است که در قالب یک رمان و براساس [[افسانه غرانیق]]، مقدسات اسلام را مورد اهانت و تمسخر قرار داده است. انتشار این کتاب در [[۴ مهر]] سال [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی|۱۳۶۷ش]]، واکنش‌های متفاوت و متعددی از جمله اعتراضات مسلمانان و ممنوعیت انتشار آن در برخی کشورها در پی داشت. همچنین در [[۲۵ بهمن]] سال [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی| ۱۳۶۷ش]]، [[فتوا|حکم]] [[اعدام]] سلمان رشدی از سوی [[امام خمینی]] صادر شد.  

در مقابل، برخی از کشورهای غربی به مناسبت انتشار این کتاب، جایزه‌هایی به سلمان رشدی اهدا کردند از جمله اعطای جایزه وایت برد انگلیس در [[۱۷ آبان]] ۱۳۶۷ش، و اعطای لقب شوالیه از سوی ملکه انگلیس در سال ۱۳۸۵ش.

رشدی اکنون در [[آمریکا]] تحت تدابیر امنیتی زندگی می‌کند. او در [[۲۱ مرداد |۲۱ مرداد]] سال [[سال ۱۴۰۱ هجری شمسی|۱۴۰۱ش]] هنگام سخنرانی در مراسمی در نیویورک با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد.

سلمان احمد رشدی [[۲۸ خرداد]] [[سال ۱۳۲۶ هجری شمسی|۱۳۲۶ش]] در شهر بمبئی [[هند]] در خانواده‌ای [[مسلمان]] به دنیا آمد.<ref>Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'', 2000, p. 40</ref> نام پدر او انیس احمد رشدی و نام مادرش نگین بهات بود. پدرش وکیل و فارغ التحصیل دانشگاه کمبریج بود که به تجارت روی آورد.<ref>Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'',2000, p. 40</ref> او در کتاب خاطرات خود در سال ۲۰۱۲ نوشته پدرش نام رشدی را از نام ابن رشد، اخذ کرده است.<ref>نگاه کنید به: «Joseph Anton: A Memoir»</ref>

سلمان رشدی هم‌چنین در مصاحبه‌ای گفته‌است: «خانواده من به [[اسلام]] گرایش داشتند، ولی در خانه ما خبری از دین نبود. فقط سالی یک بار مرا برای عبادت به [[مسجد]] می‌بردند. مثل مراسم سال نو مسیحیان. یک دایه مسیحی داشتم...، اکثر دوستان من غیرمسلمان بودند. پدرم از قانون [[قرآن]] در منع نوشیدن مشروبات الکلی تبعیت نمی‌کرد. خوشبختانه می‌توانم بگویم که پدر و مادر من مسلمان بدی بودند». <ref>مجله اشپیگل در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۱.</ref>

سلمان رشدی پس از تحصیلات ابتدایی در بمبئی به یک مدرسه انگلیسی در [[هند]] با عنوان (کلیسای جامع و مدرسه جان کانن) رفت.<ref>Kortenaar, Self, Nation, Text in Salman Rushdie's, 2005, p. 63</ref> تدریس [[انجیل]]،‌ جزو متون آموزشی این مدرسه بود. در آن زمان، تربیت در یک مدرسه انگلیسی برای هندیان ارزش خاصی داشت. {{مدرک}} وی درباره تحصیل در این مدرسه انگلیسی می‌گوید: "در آنجا من دو چیز را کشف کردم؛ اول نداشتن تعصبات نژادی و دوم، درک و تجسم خارجی بودن؛ تجربه‌هایی که انسان پیش خود می‌اندوزد". او به گفته خودش، بعدها برای از میان برداشتن حس [[تعصب]] و خارجی بودن، مبارزات بسیاری را انجام داده است.{{مدرک}}

سلمان رشدی برای ادامه تحصیل در ۱۴ سالگی عازم [[انگلستان]] شد. در مدرسه مختلط «راگبی» انگلیس درس خواند و به دانشگاه کمبریج راه‌یافت و در رشته تاریخ، تحصیل کرد. <ref>Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'', 2000, p. 41</ref>

او در انگلستان با نوشتن مقالات تبلیغی به تأمین مخارج زندگی پرداخت، شناسنامه انگلیسی گرفت و تبعه آنجا گردید. <ref>Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'', 2000, p. 41</ref>

گفته شده سلمان رشدی چهار بار [[ازدواج]] کرده که هر چهاربار به علت شرایط خاص پنهانی‌اش، به طلاق کشیده شد.<ref>«[https://rasekhoon.net/news/show/699472/سلمان-رشدی-و-کتاب-آیات-شیطانی سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی]»، وبسایت راسخون.</ref>  

وی پس از اعلام حکم اعدامش از سوی امام خمینی، تا سال ۱۹۹۸ در انگلیس تحت حفاظت بسیار شدید قرار داشت و پلیس انگلیس سالانه یک میلیون دلار برای محافظت از سلمان رشدی هزینه می‌کرد.<ref>«[https://rasekhoon.net/news/show/699472/سلمان-رشدی-و-کتاب-آیات-شیطانی سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی]»، وبسایت راسخون.</ref> او در نهایت مجبور شد به شهر منهتن ایالت نیویورک [[آمریکا]] مهاجرت و زندگی کند.{{مدرک}}

سلمان رشدی در سال ۱۹۸۸م، پنجمین اثر خود به نام [[آیات شیطانی]] را به سفارش انتشارات [[صهیونیست|صهیونیستی]] وایکینگ پنگوئن با دستمزد ۵۸۰۰۰۰ پوند، منتشر کرد.<ref>مظفّری، «مسأله سلمان رشدی»، ص ۱۵۷.</ref> وی در این کتاب، مقدسات [[اسلام|اسلامی]] و مسلمانان را با دست‌مایه [[افسانه غرانیق]]، در قالب یک داستان بلند و در ۹ فصل، به گونه‌ای اهانت آمیز و تمسخرآلود، به تصویر کشیده است که همین مسئله موجب اعتراضات گسترده مسلمانان جهان شد. در کتاب آیات شیطانی، به [[رسول خدا]]، [[صحابه]] و [[همسران پیامبر(ص)]] و نیز [[جبرئیل]]، به صراحت توهین شده است.{{مدرک}}

کتاب آیات شیطانی، اولین بار [[۴ مهر |۴ مهر]] سال [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی|۱۳۶۷ش]] (۲۶ سپتامبر ۱۹۸۸م) از سوی انتشارات پنگوئن انگلستان و به زبان انگلیسی منتشر شد.<ref>.[https://www.goodreads.com/book/show/12615325-the-satanic-verses «The Satanic Verses»]</ref> این کتاب بیش از ۱۴۰ بار در نقاط مختلف جهان و به زبان‌های مختلفی از جمله عربی، اسپانیایی، آلمانی، چینی، روسی و فارسی انتشار یافته است.<ref>.[https://www.goodreads.com/work/editions/1434467-the-satanic-verses «The Satanic Verses > Editions»]</ref> آیات شیطانی، در همان سال انتشار، برنده جایزه ادبی کاستا شد.<ref>[https://www.nytimes.com/1988/11/11/books/rushdie-s-banned-novel-gets-whitbread-prize.html «Rushdie's Banned Novel Gets Whitbread Prize»].</ref>

انتشار رمان آیات شیطانی، واکنش‌های متفاوت و بسیاری در پی داشت از جمله: اعتراضات [[مسلمان|مسلمانان]] در کشورهای مختلف جهان، ممنوعیت انتشار کتاب در برخی از کشورها، تهدید یا کشته شدن مترجمان کتاب، محکومیت سلمان رشدی توسط اسقف نیویورک، روزنامه رسمی واتیکان، و همچنین خاخام‌های بلندپایه یهودی، صدور حکم اعدام توسط امام خمینی، تعیین جایزه یک میلیون دلاری برای اعدام سلمان رشدی از سوی بنیاد پانزده خرداد (بهمن ۱۳۶۷ش) و همچنین انتشار آثار انتقادی درباره رمان آیات شیطانی.{{مدرک}} در [[۲۵ اسفند]] ۱۳۶۷ش، وزرای خارجه ۴۵ کشور مسلمان عضو سازمان کنفرانس اسلامی،  کتاب آیات شیطانی را کفرآمیز دانسته و محکوم کردند.<ref>«[https://rasekhoon.net/news/show/699472/سلمان-رشدی-و-کتاب-آیات-شیطانی سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی]»، وبسایت راسخون.</ref>  

همچنین در پی اعلام حکم اعدام سلمان رشدی از سوی امام خمینی، مصطفی مازح، جوان لبنانی در [[۱۴ مرداد]] ۱۳۶۸ش که قصد کشتن سلمان رشدی را داشت، پیش از رسیدن به محل اسکان سلمان رشدی کشته شد.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/memory-content?id=31152 «تیری که بر هدف خواهد نشست»]، سایت آیت‌الله خامنه‌ای.</ref> ابراهیم عطایی نیز از دیگر کسانی است که در سال ۱۳۶۸ش قصد کشتن رشدی را داشت؛ اما توسط تیم حفاظتی او کشته شد.<ref>«[https://rasekhoon.net/news/show/699472/سلمان-رشدی-و-کتاب-آیات-شیطانی سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی]»، وبسایت راسخون.</ref>  

سلمان رشدی در [[۲۱ مرداد]] سال [[۱۴۰۱ش]] در نیویورک در هنگام سخنرانی توسط یک جوان اهل نیوجرسی با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد و به بیمارستان منتقل شد.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/05/21/2756748/حمله-به-سلمان-رشدی-در-آمریکا-جزئیات-و-فیلم حمله به سلمان رشدی در آمریکا]»، خبرگزاری تسنیم؛ «[https://per.euronews.com/2022/08/12/author-salman-rushdie-death-threats-has-been-attacked-on-stage-at-an-event-in-new-york حمله با چاقو به سلمان رشدی]»، خبرگزاری یورو نیوز.</ref>

[[امام خمینی]] رهبر [[انقلاب اسلامی ایران]] و [[مرجع تقلید]][[شیعیان]]، پس از آشکار شدن مسئله [[آیات شیطانی (کتاب)|کتاب آیات شیطانی]] و گسترش اعتراض [[مسلمان|مسلمانان]]، در [[۲۵ بهمن]] سال [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی|۱۳۶۷ش]] ([[۷ رجب]] سال ۱۴۰۹ هجری قمری) حکم [[اعدام]] سلمان رشدی را صادر کرد.<ref>خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.</ref> در این حکم آمده است که مؤلف کتاب آیات شیطانی و همچنین ناشرین آگاه از محتوای آن، محکوم به اعدام هستند. هر مسلمانی در هر نقطه‌ای آنان را یافت، آنها را اعدام کند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین کند. طبق این حکم، هر کسی در این راه کشته شود، [[شهید]] است.<ref>خمینی، صحیفۀ امام، ۱۳۸۹ش، ج ۲۱، ص۲۶۳.</ref>

سلمان رشدی پس از اعلام حکم اعدامش، به زندگی مخفی در [[بریتانیا|انگلیس]] پناه برد.<ref>See: Priskil, ''Salman Rushdie: Portrait of a Poet'', 2000, p. 12</ref> وی در مصاحبه‌ای با روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل» درباره اولین احساسش پس از شنیدن حکم امام خمینی(ره)، می‌گوید: «حس خوبی نبود. حس کردم که من یک مرد مرده‌ام... قدم زدن بدون یک محافظ شخصی، رفتن به خرید، دیدن خانواده، پرواز با هواپیما و تمام این‌ها در آن زمان برای من غیرممکن بود». <ref>Greig, "Life and love in the shadow of the fatwa: Salman Rushdie tells his painful and dramatic secrets" i.</ref>

در کتاب خاطرات «ران اوانس»، یکی از محافظان سلمان رشدی درباره ترس او از [[فتوا]]ی [[امام خمینی]] می‌نویسد: «سلمان رشدی از بیم جان خود جرأت نداشت هیچ کدام از دوستان و آشنایانش را ملاقات کند و حتی اجازه نمی‌داد پسر ۱۰ ساله‌اش ظفر به دیدار او بیاید».{{مدرک}}

سلمان رشدی نویسنده داستان و رمان و نیز صاحب کتاب‌ها و مقاله‌هایی است؛ اما او را در ابتدا با رمان «بچه‌های نیمه شب» و سپس با رمان «آیات شیطانی» می‌شناسند.{{مدرک}}

مهدی سحابی (درگذشته [[سال ۱۳۸۸ هجری شمسی|۱۳۸۸ش]]) رمان شرم نوشته سلمان رشدی را به فارسی ترجمه کرد که در [[سال ۱۳۶۴ هجری شمسی|سال۱۳۶۴ش]] برنده جایزه بهترین رمان خارجی کتاب سال [[جمهوری اسلامی ایران]] شد.<ref>پایگاه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛http://ketabsal.ir/Forms/CourseChosenBookDetails.aspx?ID=47046</ref>  

سلمان رشدی نویسنده مورد توجه غربی‌ها به ویژه انگلیسی‌ها بوده است تا جایی که در سال ۲۰۰۷ از سوی ملکه بریتانیا، لقب «شوالیه» دریافت کرد.<ref>«[https://rasekhoon.net/news/show/699472/سلمان-رشدی-و-کتاب-آیات-شیطانی سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی]»، وبسایت راسخون.</ref>  

وی جایزه‌های متعددی از سوی نهادهای غربی دریافت کرده است که برخی از آنها عبارتند از: جایزه ادبی نظیر وایت‌برد، بوکر (۱۹۸۱م)، بوکربوکرها (۱۹۹۳م)، جایزه شورای هنر، جایزه اتحادیه انگلیسی‌زبانان، نویسنده سال بریتانیا،<ref>«[https://rasekhoon.net/news/show/699472/سلمان-رشدی-و-کتاب-آیات-شیطانی سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی]»، وبسایت راسخون.</ref> جایزه بهترین کتاب خارجی (فرانسه)،‌ استاد افتخاری انستیتو تکنولوژی ماساچوست و دکترای افتخاری دانشگاه لیژ.{{مدرک}}

* «[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/05/21/2756748/حمله-به-سلمان-رشدی-در-آمریکا-جزئیات-و-فیلم حمله به سلمان رشدی در آمریکا]»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش.

*خمینی، روح الله، ‏‏صحیفه امام:‏‏ مجموعه آثار امام خمینی‏‏، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.

* مظفّری، مهدی، «مسأله سلمان رشدی»، در دایرةالمعارف جهان نوین اسلام، تهران، نشر کتاب مرجع، ۱۳۹۱ش.