روسیه: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیشینه              =

| مساجد                =

| مؤسسات اجتماعی      =

| اجتماعی              =

فدراسیون روسیه در قسمت شرقی اروپا و بخش شمالی آسیا واقع شده است.<ref> صفری، مهدی، ساختار و تحولات سیاسی فدراسیون روسیه و روابط با جمهوری اسلامی ایران، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی امور خارجه، ۱۳۸۴، صفحه ۷</ref> بیش از ۶۵ درصد خاک روسیه در بخش آسیایی آن است، اما بیشتر مردم آن در قسمت اروپایی آن زندگی می‌کنند. ۲۸ درصد جمعیت این کشور در نواحی آسیایی زندگی می‌کنند. [[مسکو]] و [[سن پترزبوگ]] پرجمعیت‌ترین شهرهای این کشورند.<ref>[http://www.rusanedu.com/pages-75.html مؤسسه روسانا]</ref>

روسیه شوروی با شتاب‌زدگی با مسیحیت و تمامی ادیان دیگر مخالفت کرد و اولین دولتی را در تاریخ بشری مستقر ساخت که، تمام نیروی خود را صرف امحای دین نمود. پس از این که کمونیسم فروپاشید، موج تغییر مذهب پدید آمد.

'''ادیان روسیه'''  متنوع‌اند، و قانون مصوب ۱۹۹۷ [[مسیحیت]]، [[اسلام]]، [[بوداگرایی]]، و [[یهودیت]] را در تاریخ [[روسیه]] حائز اهمیت می داند. مسیحیت ارتدکس بزرگترین دین و دین سنتی روسیه است، که بر اساس قانون مصوب ۱۹۹۷ بخشی از میراث تاریخی روسیه است.<ref>[Eastern Europe، Russia and Central Asia, http://books.google.com/books?id=EPP3ti4hysUC&pg=PA47&lpg=PA47&dq=respecting+christianity+islam+buddhism+judaism+and+other&source=web&ots=pppIldMuS1&sig=KikE3NJkzMEdWt4rU9EoeN03-2007, p12-27]</ref> بیش از ۹۵٪ کلیساهای ارتدکس ثبت شده به کلیسای ارتدوکس روسی وابسته‌اند و تعداد کمتری کلیساهای ارتدکس دیگر هم وجود دارند.<ref>http://www.religare.ru/article36302.htm, 2007, 12-27</ref>

در اوت ۲۰۱۲ اولین ارزیابی جامعه شناسانه پیروان مذهبی در روسیه بر اساس خودشناسایی با اطلاعات ۷۹ تا ۸۳ درصد از اتباع فدرال روسیه منتشر شد.<ref name="ArenaAtlas"/><ref name="Filina">Olga Filina (Ogonek Magazine). ''[http://indrus.in/articles/2012/09/01/mapping_russias_religious_landscape_17333.html Mapping Russia's Religious Landscape]''. Russia and India Report. ''Retrieved 24-09-2012''.</ref><ref name="Ogonek">''[http://www.kommersant.ru/doc/1997068 Верю — не верю]''. "Ogonek"، № 34 (5243)، 27/08/2012. ''Retrieved 24-09-2012''.</ref> از جمعیت ۱۴۲٬۸۰۰٬۰۰۰ ارزیابی،  ۵۸٬۸۰۰٬۰۰۰ (۴۱٪) ارتدکس روسی، ۹٬۴۰۰٬۰۰۰ (۶٫۵٪) [[مسلمان]] ([[سنی]]، [[شیعه]]، و اکثریتی از مسلمین غیر وابسته)، ۵٬۹۰۰٬۰۰۰ (۴٫۱٪) [[مسیحیت]] غیر وابسته، ۲٬۱۰۰٬۰۰۰ (۱٫۵٪) پیروان دیگر کلیساهای ارتدکس (نظیر ارمنی، گرجی، اوکراینی)، ۱٬۷۰۰٬۰۰۰ (۱٫۲٪) نئوپیگنیسم (از جمله ادیان رودنوری، استگ دین، نئوپیگنیسم قفقازی و نئوپیگنیسم اورالی) یا تنجریسم (ترکو-مغول شمن‌باوری)، ۷۰۰،۰۰۰ (۰٫۵٪) بوداگرایی (اغلب واجرایانا)، ۴۰۰،۰۰۰ (۰٫۲٪) مؤمنین قدیمی ارتدکس، ۳۰۰،۰۰۰ (۰٫۲٪) پروتستانتیسم، ۱۴۰٬۰۰۰ پیروان مناطق شرقی از جمله هندوئیسم و کریشناییسم، ۱۴۰،۰۰۰  کلیسای کاتولیک، ۱۴۰،۰۰۰  یهودیت هستند.<ref name="ArenaAtlas"/><ref name="2012maps"/>  تعداد بهاییان ۱۸٬۹۹۰ در ۲۰۰۵ تخمین زده شد.<ref>Most Baha'i Nations (2005) QuickLists > Compare Nations > Religions > The Association of Religion Data Archives, 2005, http://www.thearda.com/QuickLists/QuickList_40c.asp, 2010-05-03</ref> بقیهٔ جمعیت ۳۶٬۰۰۰٬۰۰۰ یا ۲۵٪ مردم معنویتگرا ولی بی اعتقاد به دین هستند، ۱۸٬۶۰۰٬۰۰۰ (۱۳٪) بی‌خدایی و  بی‌دین  و ۷٬۹۰۰٬۰۰۰  (۵٫۵٪) از کل جمعیت هنوز تصمیم نگرفته‌اند.<ref name="ArenaAtlas"/><ref name="2012maps"/>

[[پرونده:معبد ادیان در روسیه.jpg|بندانگشتی|معبد ادیان، نام اثری سمبلیک از دوستی تمامی 12 دین معتبر در کشور روسیه از جمله مسیحیت، اسلام و یهودیت می باشد که در شهر استرایو آراکچینو در منطقه کازان این کشور قرار دارد و در آن از تمامی نشانه های ادیان مختلف برای خلق اثری متفاوت و بی نقص استفاده شده است.<ref>[http://www.yjc.ir/fa/news/5138626/ باشگاه خبرنگاران جوان؛ معبد ادیان در روسیه]

گسترش اسلام از قرن ۷، در محدوده کنونی [[داغستان]] و در جریان جنگ‌های میان اعراب و حکومت خزر آغاز شد. در همین دوره اولین اعراب در منطقه [[دربند]] اسکان یافتند. روسیه تنوع قومی و نژادی زیادی دارد، بیش از ۲۰ قوم مسلمان در روسیه زندگی می‌کنند. بیشتر مسلمانان در کرانه رود ولگا، نزدیک به اورال و همچنین قفقاز شمالی زندگی می‌کنند. اکثریت مسلمانان سنی مذهب هستند. تاتارها و چچنی‌های سنی مذهب هستند. آمار رسمی از تعداد مسلمانان روسیه در دست نیست، اما با این حال، جمعیت مسلمانان این کشور از سه تا ۳۰ میلیون برآورد شده است.<ref>اسلام در روسیه، ص۱۰۰</ref>

تاتارها، باشقیرها، قزاق‌ها، قره‌چایها، بالکاری‌ها، آستی‌های مسلمان، حدود یک سوم آذربایجانی‌ها و اقوام آسیای میانه (غیر از تاجیک‌های پامیر) پیرو [[مذهب حنفی]] هستند. چچنی‌ها، اینگوش‌ها و اکثر اقوام داغستان پیرو [[مذهب شافعی]] هستند. ۶۶% و ۳۰% مسلمانان روسیه به ترتیب به این گروه‌های مذهبی تعلق دارند. در میان پیروان مذاهب حنفی و شافعی همچنین پیروان [[مذهب حنبلی]] و [[وهابیت]] نیز پیدا می‌شوند.

در میان مسلمانان داغستان، چچن و اینگوشتیا طریقت‌های صوفی [[نقشبندیه]]، [[قادریه]] و [[شاذلیه]] رواج دارند. در بین مسلمانان مسکو، سن پترزبورگ، قازان و شهرهای دیگر، پیروان طریقت‌های غیرسنتی پیدا می‌شوند که طریقت نعمت‌اللهی بیشتر از همه شهرت یافته است.

دو سوم آذربایجانی‌های روسیه، شیعه اثناعشری هستند. آنها ۳% مسلمانان روسیه را تشکیل می‌دهند. برخی از تاجیک‌های پامیر، شیعیان [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] هستند. جمعیتهای ثبت شده مسلمانان اهل تشیع در مسکو، آستراخان، ماخاچ‌قلعه و [[دربند]] فعالیت می‌کنند.<ref>[http://islamfond.ru/prs/articles/189--.html بنیاد مطالعات اسلامی روسیه؛ اسلام در روسیه]</ref>

* دانشگاه اسلامی روسیه؛ در ۱۹۸۸ میلادی در قازان تاتارستان بنیان‌گذاری شده‌است. این دانشگاه از چهار دانشکده (انسان‌دوستی، حقوق اسلامی، الهیات و اسلام‌شناسی) تشکیل شده است.

* مسجد یادبود شهدا در مسکو، این مسجد در ۱۹۹۷ میلادی گشایش یافت. بر دیوار مسجد لوحه‌ای نصب شده است که روی آن به زبان روسی نوشته شده:

:::«مسجد یادبود در ۱۹۹۷ میلادی به ابتکار شهرداری مسکو و اداره روحانی مسلمانان به یاد سربازان مسلمانی ساخته شده است که در سال‌های جنگ کبیر میهنی ۱۹۴۵-۱۹۴۱ میلادی جان خود را ازدست دادند»

* مسجد قل شریف در قازان؛ این مسجد از مساجد اصلی و بزرگ قرون وسطی در قازان تاتارستان قرار داد. این مسجد مرکز آموزش مذهبی و گسترش علوم در قسمت مرکزی روسیه در سده ۱۶ میلادی بوده است. در ۱۵۵۲ توسط روس‌ها تخریب شد، اما در ۲۱ فوریه ۱۹۹۶ به درخواست مینتیمر شایمیف رئیس جمهور تاتارستان بازسازی مسجد آغاز شد و در ژوئیه ۲۰۰۵ افتتاح شد. [[نماز جمعه]] در این مسجد اقامه می‌شود.

در اواسط قرن نوزدهم تاجران شیعه ایرانی و آذری در زمره فعال‌ترین تاجران شرقی مسکو قرار داشتند: بسیاری از آنان در میاسنیتسکا و گارادسکوی ساکن بودند، مهمترین واقعه زندگی ایرانیان ساکن در مسکو، دیدار [[ناصر الدین شاه]] از مسکو بود که پس از آن متحد روسیه شد.

 

طبق سرشماری ۱۹۸۹، در مسکو ۲۰۷۲۷ آذربایجانی، ۲۴۳۴ لزگین و ۱۲۹۲ تات زندگی می‌کردند که در میان آنها نمایندگان شیعه هم حضور داشتند. شرایط در دوران پس از شوروی تغییر کرد و تعداد شیعیان آذری مقیم مسکو در سال‌های ۲۰۰۰ به ۸۰۰ هزار تن رسید.<ref>[http://islamworld2020.persianblog.ir/post/454/ بانک مقالات جهان اسلام]</ref> در ۱۹۹۶، انجمن اهل بیت، شیعیان تاسیس شد. انجمن جوانان صاحب الزمان و انجمن زنان فاطمه زهرا و همچنین ده‌ها [[حسینیه]] در مسکو با انجمن اهل بیت همکاری دارند. فعالیت‌های اجتماعی- مذهبی، با تلاش این انجمن در پایتخت روسیه انجام می‌شود. طبق آمار مدیران این انجمنها ۹۰% مسلمانان روس ساکن در مسکو شیعه هستند. اما در کل کشور، شیعیان تنها ۳% مسلمانان را تشکیل می‌دهند. شیعیان روس ابتدا مرکز دین شناسی شیعیان مسکو را تشکیل دادند که ارتباط تنگاتگی با شیعیان ایرانی داشت.<ref>[http://islamworld2020.persianblog.ir/post/454/ بانک مقالات جهان اسلام]</ref>

'''سازمان‌های آذربایجانی‌های روسیه'''

* کنگره آذربایجانی سراسر روسیه. این سازمان در ماه مارس سال ۲۰۰۰ توسط ۵۰ سازمان اجتماعی آذربایجانی که در روسیه به ثبت رسیده‌اند، تأسیس شد. حیدر علییف رئیس جمهور سابق آذربایجان در اولین کنگره که در سال ۲۰۰۰ برگزار شد، شرکت کرد. در حال حاضر کنگره دربرگیرنده بیش از ۷۰ سازمان اجتماعی آذربایجانی، از جمله شعبه‌های منطقه‌ای در ۵۸ منطقه فدراسیون روسیه است. هدف این سازمان اجتماعی، حفظ و تبلیغ سنت‌های ملی، زبان و فرهنگ آذربایجان و مبارزه در راه حقوق جمعیت مهاجر آذربایجانی است. این کنگره، ساختار اساسی ارتباطی بین مقامات دولتی باکو و آذربایجانی‌های مقیم روسیه است

* سازمانهای دیگر آذربایجانی‌های مقیم روسیه دربرگیرنده سازمان «خودمختاری قومی-فرهنگی آذربایجانیهای روسی» و انجمن «اجاق» هستند. به گفته نماینده کمیته دولتی جمهوری آذربایجان در زمینه هموطنان مقیم خارج از کشور، در روسیه رسماً ۱۵۰ سازمان اجتماعی آذربایجانیها به ثبت رسیده‌اند که حدود ۱۱۰-۱۰۰ سازمان از این تعداد فعالیت می‌کنند. کنگره آذربایجانی‌ها در بیش از ۷۰ منطقه روسیه شعبه دارد و سازمان خودمختاری فرهنگی در ۲۴ منطقه.<ref>[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=39311 پژوهه؛ وضعیت شیعیان آذری مسکو]</ref>

===مرکز مذهبی اسلامی مسلمانان اهل تشیع===

مؤسس این مرکز «آقای فامیل جعفروف»می باشد. وی در سال ۱۹۶۸ در جنوب جمهوری آذربایجان به دنیا آمد. جعفر اف بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه فنی [[باکو]] در سال ۱۹۹۱ به روسیه رفت و تابعیت این کشور را کسب کرد. وی به عنوان یک مسلمان شیعه، در سال ۱۹۹۵ میلادی به جمهوری اسلامی ایران سفر کرد و به مدت ۸ سال در [[مدرسه عالی امام خمینی]](ره) وابسته به [[حوزه علمیه قم]] تحصیل نمود و در سال ۲۰۰۴ میلادی به روسیه بازگشت. هم اکنون علاوه بر تأسیس یک مرکز دینی، یک نشریه و یک سایت فعال، به عنوان "رییس سازمان مذهبی مسلمانان شیعه مسکو" هم فعالیت می‌کند.<ref>پایگاه اطلاع رسانی صدای شیعه، ۱۳۸۸، آدرس اینترنتی: www.sedayeshia.com، تاریخ دسترسی، آذرماه ماه ۱۳۹۳</ref>

===مسجد جامع دربند===

این مسجد جزء قدیمی‌ترین مساجد [[جهان اسلام]] است که در داخل قلعه [[دربند]] وجود دارد و در آن برنامه‌های اسلامی برگزار می‌شود.<ref>ابوذر ابراهیمی ترکمان، داغستان دیار آشنای مسلمانان، سایت خبری تابناک، اردیبهشت ۱۳۸۸</ref>

قدیمی‌ترین مسجد ماخاچ قلعه(پایتخت داغستان) و تنها مسجد شیعیان است که بیش از یکصد سال پیش توسط دو برادر تاجر ایرانی به نام‌های حاج اسدالله و حاج لطف الله خامنه‌ای در شهر ماخاچ قلعه ساخته شده است و در دوران شوروی به سالن ورزشی شده تبدیل شده بود که پس از فروپاشی به کاربری مسجد بازگشت و اکنون کلاس‌های گوناگون اصول عقاید و قرآن در این مسجد برگزار می‌شود و در محرم و رمضان عده زیادی از شیعیان گرد هم می‌آیند و مراسم مذهبی خود را اجرا می‌کنند.<ref> ابوذر ابراهیمی ترکمان، داغستان دیار آشنای مسلمانان، سایت خبری تابناک، اردیبهشت ۱۳۸۸</ref>