حدیث سفینه: تفاوت میان نسخه‌ها

  | موضوع        = اثبات جایگاه ویژه [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] در هدایت و رهبری مسلمانان

'''حدیث سفینه'''، [[حدیث|حدیثی]] مشهور از [[پیامبر اسلام(ص)]] که در آن [[اهل بیت]](ع) خود را برای [[مسلمانان]]، به [[کشتی نوح]] تشبیه کرده است. این حدیث یکی از ادلّۀ روایی [[شیعه|شیعیان]] برای اثبات جایگاه ویژه [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] در هدایت و رهبری مسلمانان است.

 

حدیث سفینه از حدود پنجاه طریق روایی، در کتب روایی مختلف با اختلاف اندکی در متن، ذکر شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان [[تواتر معنوی|تواتر]] معنوی این روایت را استنتاج کرد.{{مدرک}} این حدیث از طریق شش تن از ائمه ([[امام علی علیه السلام|امام علی]]،<ref>سیوطی، درالمنثور، ۱۹۹۳م، ج ۱ ص۱۷۴؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[امام حسن]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۷۶.</ref> [[امام سجاد]]<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶۱.</ref>، [[امام باقر]]،<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۸۱.</ref> [[امام صادق]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۵۵.</ref> و [[امام رضا]]<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷.</ref> علیهم السلام)، تعدادی از صحابه ([[ابوذر غفاری|ابوذر]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۹؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰، ص۹۳۷؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۰؛ ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳.</ref> [[مقداد]]،<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[ابو سعید خدری|ابوسعید خدری]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳.</ref> [[ابن عباس]]،<ref>حمویی جوینی، فرائد السمطین، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۴۷؛ ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[انس بن مالک]]،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۹۰.</ref> [[سلمه بن اکوع]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[عبدالله بن زبیر]]،<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۶۸.</ref> و [[ابوموسی اشعری]]<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۵.</ref>)، و شماری از تابعین نقل شده است.

این حدیث از جمله احادیثی است که برای اثبات حقانیت [[ولایت]] [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام مورد توجه علمای [[شیعه جعفری|شیعه]] بوده است. [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|علامه شرف الدین]] در کتاب [[المراجعات (کتاب)|المراجعات]] این حدیث را به عنوان دومین دلیل بر حقانیت ایشان بیان کرده است.  

* '''لزوم اطاعت و تبعیت:''' در این حدیث اهل بیت علیهم السلام به عنوان وسیله نجات معرفی شده‌اند و اطاعت از وسیله نجات برای نجات واجب است. پس تبعیت از [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام لازم است.<ref>مناوی، التیسیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۴۳؛ ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، ۱۴۲۲ق، ج۹، ص۳۹۸۸؛ سمهودی، جواهر العقدین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۲۶؛ سید مرتضی، الشافی،  موسسه الصادق، ج۳، ص۱۲۰؛ شرف الدین، مجالس الفاخرة، ۱۴۲۱ق، ص۷۷.</ref>

* '''عصمت اهل بیت:''' اگر کسی که پیروی از او واجب است محتمل الخطا باشد، ضمانتی در نجات به کمک او نیست. حال آنکه نجات در این حدیث ضمانت شده است. پس [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] (علیهم السلام) معصوم‌اند.<ref>سید مرتضی، الشافی،  موسسه الصادق، ج۳، ص۱۲۰؛ حلبی، الکافی فی الفقه، مکتبة امیر المومنین، ص۹۷.</ref>

* '''افضلیت اهل بیت:''' اگر دیگرانی بر [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام فضیلت داشتند آنها به عنوان کشتی نجات معرفی میشدند.<ref>میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۶۶ش، ج۲۳، ص۹۷۷.</ref>

[[حاکم نیشابوری]] در کتاب [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|المستدرک]] خود بعد از نقل این حدیث از [[ابوذر غفاری]] تصریح می‌کند که بنا بر معیارهای [[مسلم بن حجاج نیشابوری|مسلم نیشابوری]]، این روایت صحیح است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۷۳.</ref> یعنی این حدیث در ردیف احادیث کتاب [[صحیح مسلم]] است که دومین کتاب معتبر [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]] محسوب می‌شود.

[[سید علی میلانی]] در ضمن نقل این [[حدیث]] از منابع، تصحیح [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نسبت به این [[حدیث|روایت]] را نیز بیان کرده است.<ref>میلانی، تشیید المراجعات، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref>

سمهودی در کتاب جواهر العقدین می‌گوید سفینه تشبیهی به [[کشتی نوح]] است و وجه شباهت، نجات سرنشینان. نتیجه [[حدیث]]، برانگیختن مردم برای گرایش به ریسمان [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] و محبت و گرامی‌داشت مقام آنان است.<ref>سمهودی، جواهر العقدین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۲۶.</ref>

مناوی نیز در کتاب فیض القدیر وجه تشبیه را نجات و راه‌یافتگی دانسته است. یعنی همان طور که سرنشینان [[کشتی نوح]] نجات یافتند، نجات امت اسلام نیز در گروِ تمسّک به [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] (علیهم السلام) است؛ زیرا آن‌ها پیشوایان هدایت و چراغ‌های درخشنده‌ای هستند که [[خدا|خداوند]] به‌واسطه آن‌ها بر بندگان خود احتجاج می‌کند.<ref>مناوی، فیض القدیر، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۵۱۹.</ref>