پرش به محتوا

توسل به مردگان: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۳۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۱۸
جز
حذف مطالب مربوط به سماع موتی
جز (افزایش منبع)
جز (حذف مطالب مربوط به سماع موتی)
خط ۱: خط ۱:
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}}
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}}
'''تَوَسُّل به مردگان''' یا '''توسل به اَموات'''، واسطه قراردادن بزرگان دینی پس از مرگ آنان نزد خداوند برای برآورده شدن حاجت‌. توسل به مردگان از اعتقادات [[اسلام|مسلمانان]] به‌ویژه [[شیعیان]] است که بر مبنای پذیرش [[سماع موتی]] و [[حیات برزخی]] بنا شده است. در روایات شیعه مواردی از توسل اهل بیت  به پیامبر(ص) پس از درگذشت او آمده است. همچنین در منابع اهل سنت، گزارش‌هایی از [[توسل]] برخی [[صحابه]] به [[پیامبر(ص)]] پس از وفات آن حضرت آمده است. [[وهابیت|وهابی‌ها]] و [[ابن تیمیه]] توسل به مردگان را نمی‌پذیرند.  
'''تَوَسُّل به مردگان''' یا '''توسل به اَموات'''، واسطه قراردادن بزرگان دینی پس از مرگ آنان نزد خداوند برای برآورده شدن حاجت‌. توسل به مردگان از اعتقادات [[اسلام|مسلمانان]] به‌ویژه [[شیعیان]] است که بر مبنای پذیرش [[سماع موتی]] و [[حیات برزخی]] بنا شده است. در منابع شیعه و [[سنی]] مواردی از توسل اهل بیت  و برخی [[صحابه]] به [[پیامبر(ص)]] پس از وفات آن حضرت آمده است. [[وهابیت|وهابی‌ها]] و [[ابن تیمیه]] توسل به مردگان را نمی‌پذیرند.  


== مفهوم==
== مفهوم==
خط ۲۷: خط ۲۷:


===سخن علمای اهل سنت===
===سخن علمای اهل سنت===
عالمان اهل سنت، توسل به اموات را جایز می‌دانند و به بزرگان دینی متوسل می‌شده‌اند. [[سمهودی]] از علمای شافعی قرن دهم قمری گزارش‌هایی از کسانی که نزد قبر پیامبر، به او متوسل شده و به خواست‌های خود رسیده‌اند، را در کتاب [[وفاء الوفاء باخبار‌دار المصطفی]] آورده است.<ref> سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref> ابوعلی خلال گفته است هر گاه برایش مشکلی پیش می‌آمده به زیارت قبر [[امام کاظم(ع)]] می‌رفته و به او [[توسل]] می‌کرده و مشکلش برطرف می‌شده است.<ref> بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> از محمد بن ادریس شافعی نقل شده که اهل بیت پیامبر(ص) را وسیله تقرب به خداوند معرفی کرده است.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۶۸۶</ref>
بیشتر عالمان اهل سنت، توسل به اموات را جایز دانسته و به بزرگان دینی متوسل می‌شده‌اند. [[سمهودی]] از علمای شافعی قرن دهم قمری گزارش‌هایی از کسانی که با توسل به پیامبر به خواست‌های خود رسیده‌اند، را در کتاب [[وفاء الوفاء باخبار‌دار المصطفی]] آورده است.<ref> سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref> ابوعلی خلال گفته است هر گاه برایش مشکلی پیش می‌آمده به زیارت قبر [[امام کاظم(ع)]] می‌رفته و به او [[توسل]] می‌کرده و مشکلش برطرف می‌شده است.<ref> بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> از محمد بن ادریس شافعی نقل شده که اهل بیت پیامبر(ص) را وسیله تقرب به خداوند معرفی کرده است.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۶۸۶</ref>


==دیدگاه وهابیان==
==دیدگاه وهابیان==
[[وهابیان]] با استناد به [[آیه|آیات]] {{متن قرآن|و ما أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِی الْقُبُور|.|سوره=[[سوره فاطر|فاطر]]|آیه=۲۲}} و {{متن قرآن|إِنَّک لاَ تُسْمِعُ الْمَوْتَی|.|سوره=[[سوره نمل|نمل]]|آیه=۸۰}} مشروعیت توسل به مردگان را نمی‌پذیرند.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۱، ص۵۵.</ref> آنان حیات برزخی و [[سماع موتی]] را انکار می‌کنند و بر این باورند که با مرگ ارتباط مرده با زندگان قطع می‌شود.{{مدرک}} البته [[ابن تیمیه]] با اینکه [[حیات برزخی]] را پذیرفته<ref>ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۲۴، ص۳۲۶-۳۳۱.</ref>، بر این باور است که توسل به دعای پیامبر(ص) و صالحان، فقط در زمان حیات آنان صحیح است و توسل به آنان پس از مرگشان، [[شرک]] است.<ref>ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>   
وهابیان توسل به مردگان را جایز و مشروع نمی‌دانند. [[ابن تیمیه]] بر این باور است که توسل به دعای پیامبر(ص) و صالحان، فقط در زمان حیات آنان صحیح است و توسل به آنان پس از مرگشان، [[شرک]] است.<ref>ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>   


=== پاسخ===
=== پاسخ===
مفسران شیعه و بیشتر مفسران [[اهل‌سنت]]، آیات ۲۲ سوره فاطر و ۸۰ سوره نمل را در مقام تشبیه کافران به مردگان دانسته‌اند.<ref> برای نمونه ر. ک. سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۴۹.</ref> همچنین سیره [[صحابه]] نشان می‌دهد که توسل به اموات امری مقبول و پسندیده بوده است.<ref>ر. ک. سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۵.</ref>
از نظر موافقان توسل، میان توسل در حیات و ممات اولیاء الهی تفاوتی نیست. همان‌گونه که در زمان حیات پیامبر(ص) و دیگر اولیای خدا می‌توان از آنان خواست تا برای انسان [[دعا]] و [[استغفار]] کنند، پس از حیات آنان نیز می‌توان همین درخواست را داشت.<ref>رک، سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۶.</ref> همچنین در این زمینه به آیه {{متن قرآن|وَلَوْ أنَّهُمْ إذْ ظَلَمُوا أنْفُسَهُمْ جَاءُوک فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحیماً|.|سوره=[[سوره نساء|نساء]]|آیه=۶۴}} استناد شده که هم زمان حیات پیامبر(ص) و هم پس از مرگ آن حضرت را در برمی‌گیرد.<ref>ر. ک. ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>{{منبع بهتر}} سیره مسلمانان از جمله صحابه نشان می‌دهد که توسل به اموات امری جایز بوده است.<ref> نگاه کنید به: سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۵.</ref>
 
از نظر موافقان توسل، فرقی بین توسل در حیات و ممات اولیاء الهی نیست و اگر توسل به اولیاء الهی در حال ممات شرک باشد در حال حیات آنان نیز شرک خواهد بود.{{مدرک}}اما همان‌گونه که در زمان حیات پیامبر(ص) و دیگر اولیای خدا می‌توان از آنان خواست تا برای انسان [[دعا]] و [[استغفار]] کنند، پس از حیات آنان نیز می‌توان همین درخواست را داشت.<ref>رک، سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۶.</ref> همچنین در این زمینه به آیه {{متن قرآن|وَلَوْ أنَّهُمْ إذْ ظَلَمُوا أنْفُسَهُمْ جَاءُوک فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحیماً|.|سوره=[[سوره نساء|نساء]]|آیه=۶۴}} استناد شده که هم زمان حیات پیامبر(ص) و هم پس از مرگ آن حضرت را در برمی‌گیرد.<ref>ر. ک. ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>{{منبع بهتر}}
 
انکار حیات برزخی نیز با [[آیه|آیات]] [[قرآن|قرآنی]] که از زندگی پس از مرگ خبر می‌دهند، سازگار نیست و زندگی [[نبی|انبیا]] و اولیاء پس از انتقال آنان به [[عالم برزخ]] نیز ادامه دارد. همان‌گونه که به تصریح قرآن، زندگی [[شهیدان]] پس از مرگ آنان ادامه دارد.<ref>سوره آل عمران: آیه۱۶۹–۱۷۱.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۵۱: خط ۴۷:
== منابع==
== منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* آلوسی، سید محمود، تحقیق: علی عبدالباری عطیه، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
* بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت، درالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
* سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت، درالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.