سوگند: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سُوْگَنْد''' یا '''قَسَم'''، از اصطلاحات فقهی، اقرار و اعترافی است که شخص برای انجام کار یا تعهدی کرده و [[خدا]] یا بزرگی را شاهد می‌گیرد؛ تا به مخاطب بفهماند، انجام کار یا تعهدش، به‌ اندازه چیزی که به آن قسم خورده، برایش ارزش دارد. به عقیده فقیهان شیعه، قسم خوردن اگر برای امور تربیتی، هدایت، دفع ظلم و تعظیم امور مقدس اشکالی ندارد؛ ولی برای امور شخصی، [[مکروه|کراهت]] داشته و اگر [[قسم دروغ]] باشد، از [[گناهان کبیره]] است. فقهای شیعه اقسام، شرایط و احکام «قسم» را در کتاب‌های فقهی بیان کرده‌اند.

سوگند خوردن، در فرهنگ‌ها، ادیان گذشته همچنین در جوامع غربی و ایران باستان نیز مرسوم بوده است.

 

سوگند علاوه بر «فقه»، در «دادگاه و امور حقوقی» نیز مطرح شده است. قسم در امور حقوقی از جمله اثبات ادعا و اثبات بی‌گناهی نیز، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سوگند یا قَسم خوردن اقرار و اعترافی است که شخص از روی شرف و ناموس خود می‌کند و [[خدا]] یا بزرگی را شاهد می‌گیرد و با آن سخن خود را تأکید یا مورد تعهد قرار می‌دهد.<ref>سعیدی، «واژه قسم»، ج۱۳، ص۱۶۸.</ref> از سوگند به تعهد، یمین، أیمان و پیمان نیز تعبیر می‌شود.<ref>محمد حسن سعیدی، «واژه قسم»، ج۱۳، ص۱۶۹؛سوره مائده، آیه۸۹.</ref> به عقیده [[علامه طباطبایی]] سوگند خوردن به هرچیزی، نوعی تعظیم مورد سوگند است.<ref>طباطبایی، المیزان،۱۳۹۰ق، ج ۱۹، ص۴۰۳.</ref> شخصی که قسم یاد می‌کند؛ می‌خواهد به مخاطب بفهماند که انجام آن کار یا عملِ به تعهد، برایش به‌اندازه نام [[خداوند]] مهم است.<ref>مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۰.</ref> قسم یا با الفاظ عربی مانند «تالله، بالله، والله» و یا فارسی، مانند «به خدا سوگند» و یا دیگر الفاظ جاری می‌شود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۶۰.</ref>

[[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] نیز در خطاب به بت‌پرستان برای شکستن بت‌ها بدست خود، سوگند یاد کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۴۳۱.</ref> قسم خوردن در فرهنگ‌ها، ادیان، جوامع غربی و ایران باستان نیز رایج بوده است.<ref>امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۰۷؛ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۹۱و۲۹۳؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۴۰۱؛ دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۴ش، ص۵۰.</ref>

* ابن خلدون، ابوزید عبد الرحمن بن محمد، تاریخ بن خلدون، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.

* ابن کثیر، عمادالدین اسماعیل بن کثیر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.