|
|
خط ۸: |
خط ۸: |
|
| |
|
| == مفهومشناسی == | | == مفهومشناسی == |
| سوگند یا قَسم خوردن اقرار و اعترافی است که شخص از روی شرف و ناموس خود میکند و [[خدا]] یا بزرگی را شاهد میگیرد و با آن سخن خود را تأکید یا مورد تعهد قرار میدهد.<ref>سعیدی، «واژه قسم»، ج۱۳، ص۱۶۸.</ref> از سوگند به تعهد، یمین، أیمان و پیمان نیز تعبیر میشود.<ref>محمد حسن سعیدی، «واژه قسم»، ج۱۳، ص۱۶۹؛ سوره مائده، آیه۸۹.</ref> به عقیده [[علامه طباطبایی]] سوگند خوردن به هرچیزی، نوعی تعظیم مورد سوگند است.<ref>طباطبایی، المیزان،۱۳۹۰ق، ج ۱۹، ص۴۰۳.</ref> شخصی که قسم یاد میکند؛ میخواهد به مخاطب بفهماند که انجام آن کار یا عملِ به تعهد، برایش بهاندازه نام [[خداوند]] مهم است.<ref>مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۰.</ref> قسم یا با الفاظ عربی مانند «تالله، بالله، والله» و یا فارسی، مانند «به خدا سوگند» و یا دیگر الفاظ جاری میشود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۶۰.</ref> | | سوگند یا قَسم خوردن اقرار و اعترافی است که شخص از روی شرف و ناموس خود میکند و [[خدا]] یا بزرگی را شاهد میگیرد و با آن سخن خود را تأکید یا مورد تعهد قرار میدهد.<ref>سعیدی، «واژه قسم»، ج۱۳، ص۱۶۸.</ref> از سوگند به تعهد، یمین، أیمان و پیمان نیز تعبیر میشود.<ref>محمد حسن سعیدی، «واژه قسم»، ج۱۳، ص۱۶۹؛ سوره مائده، آیه۸۹.</ref> به عقیده [[علامه طباطبایی]] سوگند خوردن به هر چیزی، نوعی تعظیم مورد سوگند است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۴۰۳.</ref> |
|
| |
|
| قسم خوردن در امور شخصی اگر [[دروغ]] باشد [[حرام]] و از [[گناهان کبیره]] است و اگر سوگند راست باشد، [[مکروه|کراهت ]] دارد.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۸؛ مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۵.</ref> از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است: «به خدا قسم نخورید، چه راست چه دروغ؛ زیرا خداوند فرموده خدا را در معرض سوگندهایتان قرار مدهید.»<ref>شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۳، ص۱۹۸.</ref> هدف از قسم خوردن انسانها به امور مقدس، اشاره به قداست آنها، ترغیب و تشویق، ترساندن و یا جلب اعتماد طرف مقابل دانسته شده است.<ref>سبحانی، مرزهای توحید و شرک در قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۱۵.</ref> | | شخصی که قسم یاد میکند میخواهد به مخاطب بفهماند که انجام آن کار یا عملِ به تعهد، برایش بهاندازه نام [[خداوند]] مهم است.<ref>مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۰.</ref> قسم یا با الفاظ عربی مانند «تالله، بالله، والله» و یا فارسی، مانند «به خدا سوگند» و یا دیگر الفاظ جاری میشود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۶۰.</ref> |
| | |
| از سوگند در دو جا یکی در «فقه» و دیگری در «دادگاه و امور حقوقی» بحث میشود.<ref>امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۱۲و ۱۱۶.</ref> سوگند در فقه در صورت دروغ بودن و مخالفت، منجر به پرداخت کفاره و کسی که در دادگاه قسم دروغ بخورد، محکوم به یک الی سه سال حکم تأدیبی خواهد شد.<ref>امامی، حقوق مدنی، تهران، ج۶، ص۲۲۵. </ref> در فقه و حقوق اسلامی قاعدهای کلی به عنوان: «البینة علی المدعی و یمین علی المنکر یعنی آوردن دلیل برای [[مدعی]] و قسم خوردن بر عهده [[منکر]]»، وجود دارد.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه فی احکام الشریعة، ج۶، ص۷۴؛ امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۱۳.</ref> برخی از کاربردهای قسم در مسائل حقوقی، اثبات بیگناهی، اثبات ادعا، اثبات حق نداشتن بر میت و همچنین به عنوان تمامکننده دعوا بیان شده است.<ref>امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۱۳-۱۱۷.</ref>
| |
|
| |
|
| ==جایگاه و پیشینه == | | ==جایگاه و پیشینه == |