آیه تطهیر: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه تطهیر یکی از دلایل پاکی و [[عصمت امامان|عصمت اهل بیت]] شمرده می‌شود<ref>طوسی، التبیان، دار احیاءالتراث العربی، ج۸، ص۳۴۰.</ref> و به جهت قسمت دوم آن، به «آیه تطهیر» مشهور است.<ref>راضی، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، بیروت، ص۷.</ref> امامان شیعه همواره به این آیه مباهات کرده و آن را دلیل حقانیت خود دانسته‌اند.<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۳۵و۵۶۱؛ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۵۹.</ref>

لغت‌شناسان رجس را به معنی پلیدی دانسته‌اند.<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۵۲؛ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۱۰.</ref> به عقیده راغب اصفهانی، گاهی طبع یا عقل انسان، گاهی شرع و گاهی همه این موارد چیزی را پلید می‌دانند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن‏، ۱۴۱۲ق، ص۳۴۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقد است، پلیدی در انسان، عبارت است از ادراکی نفسانی، که از علاقه قلب به اعتقادی باطل، یا عملی زشت حاصل می‌شود، وقتی می‌گوییم انسان پلید، یعنی انسانی که به خاطر دل‌بستگی به عقاید یا عمل باطل، دلش دچار پلیدی شده است.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج‏۱۶ ٬ ص۳۱۲.</ref>

برخی [[حدیث|روایات]]، منظور از رجس را [[گناه]] دانسته‌اند، پیامبر(ص) در توضیح این آیه فرمود: «من و اهل بیتم از گناه پاک هستیم.»<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۹۵ق، ج۱، ص۱۷۱؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۲۰۸.</ref> حضرت علی(ع) نیز در [[ماجرای فدک]] با استناد به این آیه منزه بودن [[حضرت زهرا(س)]] از گناه را اثبات نمود.<ref>طبری، کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص:۲۵۶.</ref>

'''دیدگاه''' '''چهارم:''' به باور برخی از اهل سنت، مراد از اهل بیت، [[همسران پیامبر(ص)]] هستند؛ زیرا سیاق آیه در بیان احوال ایشان است. از عِکْرِمَه غلام ابن عباس و مَقاتل بن سُلیمان احادیثی با این مضمون نقل شده است.<ref>ابن کثیر، ابن کثیر دمشقی، تفسیر القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۳۶۴؛ شوکانی، فتح القدیر، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۳۲۱.</ref> ولی مفسران شیعی معتقدند، اگر منظور، همسران پیامبر باشد، باید به جای "عَنکُم"، "عَنکُنَّ" و به جای "یطَهِّرَکُم"، "یطَهِّرَکُنَّ" می‌آمد؛<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۴، ص۱۸۳؛ حسینی طهرانی، مهرتابان، ۱۴۰۲ق، ص۲۹۰-۲۹۲.</ref> زیرا ارجاع ضمیر مردان به زنان صحیح نیست. <ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج‏۱۶، ص۳۱۰</ref>  

مقام [[عصمت]] یک حالت تقوای الهی است که به امداد پروردگار در پیامبران و امامان، به خاطر مسئولیت سنگین رهبری به آنها عطا شده است<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش٬ ج‏۱۷، ص۳۰۴ </ref>  که آن‌ها را از هر باطلی، چه در عقاید و چه در اعمال حفظ می‌کند.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج‏۱۶ ٬ ص۳۱۳</ref>

در توضیح این مطلب گفته می‌شود، در عبارت شریفه «یُرِیدُ اللهُ»، مراد، اراده تکوینی است که مربوط به خواست خداوند در عالم تکوین یعنی خلقت است، نه [[اراده تشریعی]] که به افعال مخلوقات تعلق می‌گیرد و منشأ تکالیف دینی‌ای است که متوجه مکلّفین است.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج‏۱۶ ٬ ص۳۱۲</ref> و چون خدا به همه این دستور را داده است تا پاک و باتقوا باشند، دیگر چنین خواستی از اهل‌بیت مزیتی برای آن‌ها نخواهد بود؛ زیرا همه مکلفان مشمول این فرمانند. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش٬ ج‏۱۷، ص۳۰۴ </ref>

از سوی دیگر یکی از اهل‌بیت خود پیامبر اکرم است و با اینکه آن جناب معصوم است، دیگر معنا ندارد که خدا از او تقوی بخواهد؛ ازاین‌رو معنای آیه چنین خواهد بود که خدای سبحان پیوسته و دائم اراده دارد شما اهل‌بیت پیامبر را به موهبت عصمت اختصاص دهد به این طریق که اعتقاد باطل و اثر عمل زشت را از شما اهل‌بیت ببرد، و به‌جای آن عصمتی بیاورد که حتی اثری از آن اعتقاد باطل و عمل زشت در دل‌های‌تان باقی نگذارد.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج‏۱۶ ٬ ص۳۱۲</ref>

 

 

در برخی روایات، پیامبر(ص) پس از تلاوت آیه تطهیر، گفته است: «فَأَنَا وَ أَهْلُ بَیْتِی مُطَهَّرُونَ مِنَ الذُّنُوبِ؛ من و اهل بیتم از گناهان پاک هستیم».<ref>کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۴۰؛ ابن مردویه اصفهانی، مناقب علی بن ابی‌طالب، دار الحدیث، ج۱، ص۳۰۵.</ref>

* طباطبایی٬ سید محمد حسین٬ المیزان فی تفسیر القرآن٬ قم٬ دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم٬ ۱۴۱۷ق.

* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه٬ چ سی و دوم، ۱۳۷۴ش.