فرشته: تفاوت میان نسخه‌ها

فرشتگان [[گناه]] و نافرمانی خدا را انجام نمی‌دهند. [[عبادت]]، [[تسبیح|تسبیح خدا]]، نوشتن [[نامه اعمال]]، رساندن [[وحی]] به [[پیامبران]]، حفاظت از انسان‌ها، یاری رساندن به [[مؤمن|مؤمنان]]، رساندن روزی مادی و معنوی، گرفتن جان‌ها، هدایت قلب‌ها و مأموران عذاب از وظایف آنها به شمار می‌رود.

درباره ماهیت فرشتگان اختلاف‌نظر وجود دارد. متکلمان، آنها را اجسام لطیف و نورانی دانسته که می‌توانند به صورت‌ها و اشکال مختلف در‌آیند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمومنین، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۶۱.</ref> [[علامه مجلسی]] این نظر را به همه مسلمانان به جز تعدادی از فلاسفه نسبت داده است و اضافه کرده که انبیا و اوصیا آنها را می‌دیده‌اند.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۶، ص۲۰۲-۲۰۳.</ref> البته گروهی از فلاسفه ملائکه را مجرد از جسم و جسمانیات دانسته و معتقدند آنها اوصافی دارند که در جسم نمی‌گنجد.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمومنین، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۶۱.</ref> به گفته [[علامه طباطبایی]] آنچه در روایات درباره مشاهده ملائکه در شکل‌ها و صورت‌های جسمانی آمده تمثل است<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۳.</ref> همچنین به گفته او اینکه فرشته و [[جن]] اجسام لطیفی‌اند که به صورت‌ها و اشکال مختلف درمی‌آیند، دلیل معتبری ندارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۳.</ref> بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] ملائکه از نور آفریده شده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۵۸، ص۳۰۶، ح۱۵.</ref>

از ملائکه در ادیان دیگر نیز سخن به میان آمده است. در دین [[زرتشت]] فرشتگان مخلوق اهورامزدایند و هر امشاسپند (لقب فرشتگان بلندمرتبه دین زرتشت) مظهر یکی از صفت‌های او است. در یهود، فرشتگان به منزله بندگان خدایند که دستورهای او را در زمین اجرا می‌کنند و [[وحی]] را به انسان‌ها می‌رسانند. بنابر انجیل فرشتگان پیش از انسان آفریده شده و نگاهبان انسانند. البته درود فرستادن و پرستش برخی فرشتگان مانند میکائیل، در کلیسا‌های مسیحی رایج است.<ref> The Encyclopedia of Religion, volume1, p:2830, Oxford, New York, (1986 به نقل از مطهری‌نیا، «بازنمایی فرشتگان الهی در رسانه(۱) (جبرائیل و میکائیل)».</ref>

گروهی از مشرکان فرشتگان را می‌پرستیدند با این حال آنها را مخلوق خدا دانسته اما معتقد بودند که آنها استقلال در عمل دارند و رب موجودات پایین‎‌تر از خود هستند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۳۸.</ref> و برخی از مشرکان نیز آنها را دختران خدا می‌پنداشتند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۷۱.</ref>

در قرآن وظایفی برای فرشتگان ذکر شده است. واسطه در نزول [[وحی]](رساندن پیام خدا به [[پیامبران]])،<ref> سوره نحل، آیات ۲ و ۱۰۲؛ سوره عبس، آيه۱۶.</ref> تدبیر امور عالم، رساندن فیض الهی به مخلوقات،<ref> سوره نازعات، آيه۵؛ سوره معارج، آيه۴.</ref> [[استغفار]]<ref>سوره مؤمن، آيه۷.</ref> [[شفاعت]] برای [[مؤمن|مؤمنان]]<ref> سوره انبیاء، آيه۲۸.</ref> و امداد آنان،<ref>سوره آل عمران، آیات ۱۲۴ و ۱۲۵.</ref> [[لعن]] [[کفر|کافران]]،<ref>سوره بقره، آیه۱۴۱؛ سوره آل عمران، آيه۸۷.</ref> ثبت اعمال بندگان<ref>سوره یونس، آيه۲۱؛ سوره زخرف، آيه۸۰؛ سوره انفطار، آیه۱۱.</ref> و [[قبض روح]] آنان<ref> سوره انعام، آیه۶۲؛ سوره نساء، آیه۹۷.</ref> از مأموریت‌های فرشتگان است. گروهی از فرشتگان همواره به [[عبادت]] و [[تسبیح]] خدا اشتغال دارند و به کاری دیگر نمی‌پردازند.<ref> سوره انبیاء، آيات ۱۹-۲۰.</ref>

به گفته [[علامه طباطبایی]] فرشتگان دارای مراتب و مقامات مختلفی‌اند. مقام برخی از آنها از برخی دیگر بالاتر یا پایین‌تر است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۲.</ref> بنا بر آیات قرآن گروهی از آنان کارگزار فرشته وحی ([[جبرائیل]])<ref> سوره تکویر، آیه۲۱.</ref> و گروهی کارگزار فرشته مرگ ([[عزرائیل]]) به شمار می‌آیند.<ref>سوره سجده، آیه۱۲؛ سوره انعام، آیه۶۲.</ref>  

به گفته [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، شیعیان فرشته‌ها را از هرگونه [[گناهان کبیره|گناه کبیره]] و صغیره [[عصمت|معصوم]] می‌دانند. همچنین بیشتر [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز بر این باورند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۲۴.</ref> با این حال گفته شده برخی از اهل‌سنت عصمت فرشتگان را نمی‌پذیرند.<ref> محقق، عصمت از دیدگاه شیعه و اهل تسنن، ۱۳۹۱ش، ص۱۳۰.</ref> بعضی نیز تنها فرشتگان حامل وحی و فرشتگان مقرب و عده‌ای نیز تنها فرشتگان آسمانی را معصوم دانسته‌اند.<ref> نگاه کنید به محقق، عصمت از دیدگاه شیعه و اهل تسنن، ۱۳۹۱ش، ص۱۳۰-۱۳۲.</ref>  

بنا بر آیه «لَا یسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُم بِأَمْرِ‌هِ یعْمَلُونَ: که در سخن بر او پیشی نمی‌گیرند، و به دستور او کار می‌کنند.» <ref>سوره انبیاء، آيه۲۷.</ref> و «لایعصون الله ما امرهم»<ref>سوره تحریم، آیه۶.</ref> ملائکه، معصوم‌اند و نافرمانی خدا را انجام نمی‌دهند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۲.</ref> البته برخی با استناد به ماجرای [[هاروت و ماروت]]<ref>نگاه کنید به فیاض لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۶.</ref> و نافرمانی [[فطرس]] در عصمت آنان تشکیک کرده‌اند.<ref>راستین و کهنسال، «عصمت فرشتگان، شواهد موافق و مخالف»، ص۱۲۷ و۱۲۸.</ref> به گفته [[آيت‌الله مکارم شیرازی]] آنچه که در روایات درباره تنبیه برخی از فرشتگان بر اثر کُندی در انجام اوامر الهی آمده، [[ترک اولی]] است نه گناه چنانکه درباره برخی از [[پیامبران]] هم به‌کار رفته است.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۶۸.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقد است که فرشتگان هر آنچه را خدا اراده کند،‌ اراده می‌کنند و هر آنچه خدا امر کند، عمل می‌کنند از این رو گناه نمی‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۲.</ref> از نظر [[مرتضی مطهری]] امکان دارد برخی از فرشتگان زمینی از انجام وظایف خود سرپیچی کنند.<ref> مطهری، مجموعه آثار، ج۴، ص۲۸۰.</ref>  

به گفته [[علامه حسن‎‌زاده آملی]]، [[ابن عربی]] از عرفا فرشتگان عالین (مهیمین) را برتر از بنی‌آدم می‌داند چرا که سجده بر حضرت آدم بر آنها واجب نبود.<ref> نگاه کنید به حسن‌زاده آملی، ممد الهمم، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> و محمد داوود قیصری انسان‌هایی که به مقام [[خلیفة الله|خلیفة‌اللهی]] رسیده‌اند را از فرشتگان عالین هم برتر می‌داند.<ref> حسن‌زاده آملی، ممد الهمم، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> [[ملاصدرا]] با استناد به آیه ۳۱ [[سوره بقره]] که به آموزش آدم به ملائکه اشاره دارد. معتقد است که آیه مذکور بر برتری آدم بر فرشتگان ساکن زمین و آسمان دلالت دارد نه فرشتگان مهیمین.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۰.</ref> به گفته [[علامه حلی]] بیشتر مسلمانان [[پیامبران]] را از ملائکه برتر می‌دانند و دلیل آن هم وجود قوه غضب و شهوت در پیامبران است برخلاف فرشتگان.<ref> علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰.</ref>